Liçi tropik iqlimdə yetişən, dadlı və qidalı bir meyvədir. Liçi meyvəsi tərkibindəki zəngin vitamin və minerallar sayəsində insan orqanizmi üçün bir çox faydalar təqdim edir. Lakin bu ekzotik meyvənin bilinməyən tərəfləri də var. Liçinin faydaları qədər, liçinin zərərləri də bəzi insanlar üçün risk yarada bilər. Bu yazıda liçinin tərkibi, liçi vitaminləri, liçi və sağlamlıq arasındakı əlaqə haqqında ətraflı məlumat alacaqsınız. Liçi immun sistemi üçün güclü təsirə malikdir, eyni zamanda liçi və dəri baxımı, liçi və həzm sistemi, liçi və qan dövranı kimi müxtəlif sahələrdə də təsirlidir. Liçi və arıqlama prosesində rolu, liçi şəkər xəstələri üçün uyğunluğu, liçinin yan təsirləri və həddindən artıq istifadəsinin orqanizmə təsiri də müzakirə ediləcək. Əlavə olaraq, liçinin kalori dəyəri, liçi hamiləlikdə istifadə kimi mövzulara da toxunacağıq. Siz, həmçinin, Liçi necə yeyilir?, Liçi çayı, liçi suyu, liçi kosmetik məhsullarda istifadəsi, liçi yeməklərdə istifadəsi və liçi bazar qiymətləri barədə də maraqlı faktlarla tanış olun!
Liçinin tərkibi və qida dəyəri
Liçi meyvəsi zəngin qida tərkibi və yüksək qida dəyəri ilə sağlamlıq üçün çox faydalı bir tropik meyvədir. Liçinin tərkibi vitaminlər, minerallar, antioksidantlar və liflə zəngindir. Aşağı kalorili olması və tərkibində şəkərsiz meyvələr arasında olmasa da, təbii şəkərlər ehtiva etməsi onu sağlam qidalanma üçün uyğun edir.
Liçinin əsas qida maddələri (100 qram üçün)
- Kalori: Təxminən 66 kkal
- Karbohidratlar: 16.5 q
- Şəkər: 15 q
- Zülal: 0.8-1 q
- Yağ: 0.4 q
- Lif: 1.3 q
Liçinin əsas vitamin və mineralları
- C vitamini
- B vitaminləri (B1, B2)
- Kalium
- Manqan
- Fosfor
- Kalsium
- Dəmir
Liçi meyvəsinin sağlamlığa faydaları
Liçi meyvəsi yüksək qida dəyəri və antioksidant tərkibi ilə sağlamlıq üçün bir çox müsbət təsirə malikdir. Liçinin faydaları əsasən immuniteti gücləndirməsi, ürək sağlamlığını dəstəkləməsi, həzm sisteminə faydası, dəriyə qulluq və enerji səviyyəsini artırması kimi sahələrdə özünü göstərir. Aşağıda liçinin sağlamlığa faydaları ətraflı şəkildə izah olunur:
- İmmun sistemini gücləndirir
- Ürək və qan dövranını yaxşılaşdırır
- Susuzluğu aradan qaldırır
- Arıqlamağa kömək edir və metabolizmi sürətləndirir
- Dəriyə qulluq edir və gəncləşdirir
- Enerji səviyyəsini artırır
- Qaraciyər sağlamlığını dəstəkləyir
- Elektrolit balansını qoruyur və əzələ kramplarının qarşısını alır
- Həzm sisteminin fəaliyyətini dəstəkləyir
İmmun sistemini gücləndirir
Liçi yüksək C vitamini və antioksidant qidalar arasında olması ilə immuniteti gücləndirən meyvələr arasında mühüm yer tutur. Liçi meyvəsi tərkibindəki flavonoidlər və polifenollar sayəsində bədəni virus və bakteriyalara qarşı daha dayanıqlı edir. Liçinin faydaları arasında bədənin infeksiyalara və iltihabi xəstəliklərə qarşı müqavimətini artırmaq da yer alır. Liçinin tərkibi olan C vitamini ağ qan hüceyrələrinin fəaliyyətini dəstəkləyir və immun sisteminin daha güclü işləməsinə şərait yaradır. Bu meyvə soyuqdəymə və qrip kimi xəstəliklərə qarşı bədənin müqavimətini artırmağa kömək edir. Liçi immun sistemi üçün olduqca faydalıdır, çünki orqanizmi sərbəst radikalların zərərindən qoruyur və hüceyrə yenilənməsini sürətləndirir. Liçi və sağlamlıq arasındakı əlaqə güclüdür, çünki bu meyvə iltihabəleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir və allergik reaksiyaların qarşısını almağa kömək edə bilər. Ölçülü istifadə edildikdə liçinin faydaları immunitet sisteminin möhkəmlənməsinə böyük töhfə verir. Beləliklə, sağlam qidalanma üçün təbii detoks qidaları qəbul etmək vacibdir və liçi bu siyahıya daxildir.
Ürək və qan dövranını yaxşılaşdırır
Liçi tərkibindəki kalium, polifenollar və flavonoidlər sayəsində ürək-damar sağlamlığı üçün mühüm qidalardan biridir. Liçi ürək sağlamlığı üçün vacib olan qan dövranını tənzimləyir və damar divarlarını elastik saxlayır. Liçinin tərkibi qan təzyiqini sabit saxlamağa kömək edən kalium və maqneziumla zəngindir. Liçi antioksidant təsiri sayəsində xolesterin səviyyəsini tarazlaşdırır və pis xolesterinin (LDL) artmasının qarşısını alır. Liçi və qan dövranı arasında möhkəm əlaqə var, çünki meyvənin tərkibində olan qidalar qan damarlarını gücləndirir və qan axınını yaxşılaşdırır. Liçinin faydaları arasında qan təzyiqini normallaşdırmaq, ürək ritmini qorumaq və damarların tıxanmasının qarşısını almaq da var. Meyvələrin faydaları arasında xolesterinin tənzimlənməsi yer alır və liçi meyvəsi bu baxımdan təsirlidir. Beləliklə, liçi və sağlamlıq arasında olan əlaqə sayəsində bu meyvənin müntəzəm istehlakı ürək-damar xəstəliklərinin riskini azalda bilər. Ürək sağlamlığını qorumaq üçün orqanik meyvələr və təbii detoks qidaları ilə zəngin qidalanmaq vacibdir.
Susuzluğu aradan qaldırır
Liçi yüksək su tərkibi sayəsində bədəni nəmləndirir və susuzluğu aradan qaldırır. Tropik meyvələr arasında olan liçi meyvəsi isti hava şəraitində bədəni sərin saxlayan və maye itkisinin qarşısını alan qidalardan biridir. Liçinin tərkibi su ilə yanaşı, bədəndə maye balansını qoruyan kalium və digər minerallarla zəngindir. Liçi və sağlamlıq arasında birbaşa əlaqə var, çünki düzgün maye balansı saxlamaq bədənin bütün orqanları üçün vacibdir. Hipoallergen qidalar arasında yer almasada, həssas insanlarda allergik reaksiyalar yarada bilər. Orqanik meyvələr arasında olan liçi təbii su qaynağı kimi işləyərək bədəndəki toksinlərin xaric edilməsinə kömək edir. Sağlam həyat tərzi üçün kifayət qədər su qəbul etmək və susuzluğu aradan qaldıran qidalar istehlak etmək vacibdir.
Arıqlamağa kömək edir və metabolizmi sürətləndirir
Liçi aşağı kalorili və liflə zəngin olması səbəbindən arıqlama və sağlam çəki idarəsi üçün faydalı bir meyvədir. Liçinin kalori dəyəri təxminən 66-74 kkal civarında olduğu üçün az kalorili pəhrizlərdə rahatlıqla istifadə edilə bilər. Liçi və arıqlama arasında birbaşa əlaqə var, çünki bu meyvə metabolizmi sürətləndirən qidalar arasında yer alır və yağ yandırılmasını artırır. Liçinin tərkibi B vitaminləri, maqnezium və antioksidantlarla zəngindir ki, bu da bədənin enerji istehsalını artıraraq maddələr mübadiləsini sürətləndirir. Sağlam qidalanma üçün vacib olan orqanik meyvələr arasında yer alan liçi uzunmüddətli toxluq hissi yaradaraq lazımsız kalori qəbulunun qarşısını alır. Təbii detoks qidaları kimi tanınan bu meyvə bədəndən toksinləri xaric edərək çəki idarəsini daha asan hala gətirir. Bağırsaq mikroflorası üçün faydalı olan liçi həzmi yaxşılaşdıraraq qəbizliyin və şişkinliyin qarşısını alır. Liçinin faydaları arasında qanda şəkər səviyyəsini tənzimləyərək insulin müqavimətini azaltmaq da var. Bununla belə, liçinin həddindən artıq istehlakı bəzi insanlarda şəkər səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb ola bilər. Şəkərsiz meyvələr arasında yer almasa da, təbii şəkərlər baxımından nisbətən aşağı tərkibə malikdir və ölçülü istifadə edildikdə arıqlama prosesinə dəstək ola bilər.
Dəriyə qulluq edir və gəncləşdirir
Liçi tərkibindəki yüksək antioksidantlar və C vitamini sayəsində dəriyə qulluq vasitələri arasında təbii seçimlərdən biridir. Liçi və dəri baxımı arasında güclü əlaqə var, çünki bu meyvə dərini canlandırır və qocalma əlamətlərinin qarşısını alır. Dəri gəncləşdirən qidalar arasında olan liçi meyvəsi sərbəst radikalların dəriyə vurduğu zərəri azaldaraq qırışların və ləkələrin qarşısını alır. Liçinin tərkibi olan polifenollar və flavonoidlər dərini ultrabənövşəyi (UV) şüalardan qoruyur və günəşin zərərli təsirlərini azaldır. Meyvələrin faydaları arasında dəri hüceyrələrinin yenilənməsini sürətləndirmək də yer alır ki, bu da dərinin daha sağlam və parlaq görünməsinə kömək edir. Liçi kosmetik məhsullarda geniş istifadə olunur, çünki dərini nəmləndirən və elastikliyini artıran təbii maddələr ehtiva edir. Sağlam həyat tərzi və balanslı qidalanma dəri sağlamlığını qorumaq üçün vacibdir və liçi bu prosesdə mühüm rol oynayır.
Enerji səviyyəsini artırır
Liçi təbii karbohidratlar, B vitaminləri və antioksidantlarla zəngin olduğu üçün enerji verən meyvələr arasında mühüm yer tutur. Liçi və enerji səviyyəsi bir-biri ilə sıx bağlıdır, çünki bu meyvə bədənə sürətli enerji verir və yorğunluğu azaldır. Liçinin tərkibi B1, B2 və B6 vitaminləri ilə zəngindir ki, bunlar da enerji istehsalını və sinir sisteminin normal fəaliyyətini dəstəkləyir. Sağlam qidalanma üçün enerji mənbəyi olan liçi meyvəsi fiziki və zehni yorğunluğu azaldaraq diqqət və konsentrasiyanı artırır. Liçinin kalori dəyəri aşağı olsa da, tərkibindəki təbii şəkərlər ani enerji təmin edir və gün ərzində bədənin ehtiyac duyduğu qidaları təmin edir. Metabolizmi sürətləndirən qidalar arasında yer alan liçi bədəndəki qida maddələrinin daha sürətli parçalanmasına kömək edərək enerjinin effektiv istifadəsini artırır. Liçinin həddindən artıq istehlakı bəzən şəkər səviyyəsində dalğalanmalara səbəb ola bilər, buna görə də miqdarına diqqət etmək vacibdir.
Qaraciyər sağlamlığını dəstəkləyir
Liçi tərkibindəki antioksidantlar və flavonoidlər sayəsində qaraciyər sağlamlığını dəstəkləyən meyvələrdən biridir. Liçi meyvəsi qaraciyəri toksinlərdən qoruyaraq bədənin təmizlənməsinə kömək edir. Liçinin tərkibi olan polifenollar və C vitamini qaraciyər hüceyrələrinin yenilənməsini sürətləndirir və onun funksiyasını yaxşılaşdırır. Liçinin faydaları arasında qaraciyərdə yağ yığılmasının qarşısını almaq və onun funksiyalarını optimallaşdırmaq da yer alır. Liçi və sağlamlıq baxımından qaraciyərin detoksifikasiya prosesini sürətləndirməsi ilə seçilir. Təbii detoks qidaları arasında yer alan bu meyvə orqanizmdəki toksinlərin xaric edilməsinə kömək edərək qaraciyərin yükünü azaldır. Hipoallergen qidalar arasında yer almasa da, həssas insanlarda yan təsirlər yarada bilər. Beləliklə, sağlam qidalanma və balanslı bir pəhriz qaraciyərin düzgün işləməsi üçün vacibdir və liçi bu məqsədlə yaxşı bir seçim ola bilər.
Elektrolit balansını qoruyur və əzələ kramplarının qarşısını alır
Liçi bədənin maye və elektrolit balansını qorumaq üçün vacib olan kalium, maqnezium və digər minerallarla zəngindir. Liçi meyvəsi bədənin su və duz balansını tənzimləyərək elektrolit balansını qoruyur və bununla da əzələ və sinir sisteminin düzgün işləməsinə kömək edir. İdmanla məşğul olan insanlar və aktiv həyat tərzi keçirənlər üçün liçinin faydaları arasında məşq sonrası bədəndəki mineral səviyyəsini tənzimləmək də var. Liçi və sağlamlıq arasında güclü əlaqə var, çünki düzgün elektrolit balansı bədəndə enerji istehsalına təsir edir və yorğunluğu azaldır. Əzələ krampları əsasən elektrolit balanssızlığı və su itkisi ilə bağlı olur və liçi tərkibindəki təbii minerallar sayəsində bədənin hidratasiya səviyyəsini normada saxlayır. Meyvələrin faydaları arasında enerji səviyyəsini artırmaq da var və liçi bu baxımdan ideal qida hesab olunur. Təbii detoks qidaları arasında yer alan liçi bədəndən artıq duzun xaric edilməsinə kömək edir və böyrəklərin işini dəstəkləyir. Bu xüsusiyyətləri sayəsində liçinin faydaları xüsusilə isti yay aylarında və intensiv fiziki fəaliyyət zamanı bədən üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.
Həzm sisteminin fəaliyyətini dəstəkləyir
Liçi yüksək lif tərkibi ilə həzm sisteminə faydalı qidalar arasında mühüm yer tutur. Liçi və həzm sistemi arasında sıx əlaqə var, çünki bu meyvə qəbizliyin qarşısını alır və bağırsaq mikroflorasını qoruyur. Bağırsaq mikroflorası sağlam həzm üçün çox vacibdir və liçi meyvəsi prebiotik təsir göstərərək bağırsaqların düzgün işləməsinə kömək edir. Liçinin tərkibi olan pəhriz lifləri mədə-bağırsaq traktının fəaliyyətini tənzimləyir və həzmi asanlaşdırır. Liçinin faydaları arasında mədə turşusunun səviyyəsini balanslaşdırmaq və həzm sisteminin işini sürətləndirmək də var. Təbii detoks qidaları siyahısına daxil olan liçi orqanizmdən toksinlərin xaric olunmasına kömək edir. Balanslı şəkildə istifadə edildikdə liçinin faydaları həzm sisteminin daha sağlam işləməsinə dəstək olur. Sağlam həyat tərzi üçün bağırsaq mikroflorasını qorumaq və həzm sistemini dəstəkləyən qidalar qəbul etmək vacibdir.
Liçinin yan təsirləri və mümkün zərərləri
Liçi meyvəsi sağlamlıq üçün bir çox faydalara malik olsa da, həddindən artıq istehlak edildikdə və ya bəzi insanlarda həssaslıq yaratdıqda müəyyən yan təsirlərə və zərərlərə səbəb ola bilər. Liçinin tərkibi təbii şəkərlər, turşular və bioaktiv maddələr ehtiva etdiyi üçün bəzi hallarda həddindən artıq istehlak edildikdə sağlamlığa mənfi təsir göstərə bilər. Liçinin həddindən artıq istehlakı xüsusilə şəkər xəstələri, qan təzyiqi problemi olanlar və allergiyası olan insanlar üçün risk yarada bilər. Aşağıda liçinin mümkün yan təsirləri haqqında ətraflı məlumat təqdim edirik:
Qan şəkərinin yüksəlməsi
Liçi tərkibində təbii şəkərlər olan tropik meyvələr arasında yer alır və bu səbəbdən qan şəkəri səviyyəsinə təsir edə bilər. Liçi meyvəsi yüksək miqdarda fruktoza və qlükoza ehtiva etdiyi üçün həddindən artıq istehlak edildikdə qan şəkərinin yüksəlməsinə səbəb ola bilər. Liçinin tərkibi həmçinin B vitaminləri, C vitamini və liflərlə zəngin olsa da, qanda qlükoza səviyyəsini sürətlə artıran təbii şəkərlər də ehtiva edir. Liçinin faydaları arasında enerji səviyyəsini yüksəltmək və metabolizmi sürətləndirmək olsa da, şəkərli diabet xəstələri üçün bu meyvə həddindən artıq istehlak edildikdə risk yarada bilər. Liçinin yan təsirləri arasında qanda insulin səviyyəsinin qeyri-sabitləşməsi və şəkər səviyyəsinin sürətlə yüksəlməsi də yer alır. Sağlam qidalanma üçün şəkərsiz meyvələr seçmək və kalori hesablanması aparmaq vacibdir, çünki liçinin kalori dəyəri az olsa da, şəkər tərkibi yüksək ola bilər. Ürək-damar sağlamlığı və qidalanma balansı üçün qan şəkərinin normada saxlanması vacibdir və liçi ölçülü istifadə edildikdə bu balansı qorumağa kömək edə bilər.
Allergik reaksiyalar
Liçi bəzi insanlarda allergik reaksiyalara səbəb ola bilən meyvələrdən biridir. Liçi meyvəsi tərkibindəki bioaktiv maddələr və fermentlər səbəbindən bəzi insanlarda liçi və allergiya problemi yarada bilər. Liçinin tərkibi immun sisteminə təsir edən bəzi fermentlər ehtiva etdiyi üçün həssas insanlarda dəri səpgiləri, qaşınma, şişkinlik və hətta anafilaktik şok kimi ciddi reaksiyalar yarada bilər. Liçinin faydaları arasında immuniteti gücləndirmək olsa da, bəzi fərdlərdə immun sisteminin həddindən artıq reaksiya verməsinə səbəb ola bilər. Liçinin yan təsirləri arasında tənəffüs çətinliyi, boğazda daralma hissi və gözlərin sulanması kimi simptomlar müşahidə edilə bilər. Sağlam həyat tərzi üçün hipoallergen qidalar seçmək vacibdir, çünki bəzi tropik meyvələr o cümlədən liçi allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. Liçinin həddindən artıq istehlakı allergiya riskini daha da artırır, buna görə də yeni qida qəbul edərkən ölçülü olmaq və bədəndəki reaksiyaları izləmək vacibdir. Liçinin zərərləri, xüsusilə allergik reaksiyalara meyilli olan insanlarda daha çox özünü göstərə bilər, buna görə də ehtiyatlı olmaq tövsiyə edilir.
Hipoqlisemiya riski
Liçi bəzi hallarda qan şəkərinin həddindən artıq düşməsinə, yəni hipoqlisemiya vəziyyətinə səbəb ola bilər. Liçi meyvəsi tərkibində metilen siklopropilqlisin (MCPG) adlanan birləşməni ehtiva etdiyi üçün bəzi hallarda qan şəkərinin həddindən artıq enməsinə səbəb ola bilər. Liçinin tərkibi təbii şəkərlərlə zəngin olsa da, tərkibindəki bu bioaktiv maddə xüsusilə uşaqlar və zəif qidalanan fərdlər üçün risk yarada bilər. Liçinin yan təsirləri arasında başgicəllənmə, halsızlıq, ürək bulanması və hətta huşun itirilməsi müşahidə edilə bilər. Sağlam həyat tərzi üçün qan şəkərinin sabit qalması vacibdir və təbii detoks qidaları qəbul edərkən orqanizmin reaksiyasına diqqət yetirilməlidir. Meyvələrin faydaları arasında metabolizmin tarazlanması yer alır, lakin liçinin həddindən artıq istehlakı qan şəkərinin qeyri-sabitliyinə səbəb ola bilər. Liçi və sağlamlıq baxımından şəkər səviyyəsi aşağı olan insanlar üçün hipoqlisemiya riski yarada bilər, bu səbəbdən şəkərsiz meyvələr daha uyğun ola bilər.
Liçi necə yeyilir?
Liçi meyvəsi şirin və ətirli dadı ilə bir çox fərqli formada yeyilə bilən tropik meyvələrdən biridir. Onun düzgün yeyilmə qaydalarını bilmək həm liçinin faydalarını maksimum səviyyədə əldə etməyə, həm də mümkün yan təsirlərin qarşısını almağa kömək edir. Bu meyvəni təzə, qurudulmuş, şirə və ya çay formasında istehlak etmək mümkündür. Liçinin tərkibi yüksək C vitamini, antioksidantlar və təbii şəkərlərlə zəngindir, buna görə də o sağlam qidalanma üçün əla seçim ola bilər.
Liçini təzə necə yemək olar?
- Yumşaq və yetişmiş liçiləri seçin – Təzə liçi meyvəsi qabığı çəhrayı və ya qırmızı rəngdə, azca sərt olmalıdır. Həddindən artıq yumşaq və ya qəhvəyi rəng almış meyvələr keyfiyyətini itirmiş ola bilər.
- Qabığını soyun – Liçinin qabığı sərt, lakin nazikdir. Meyvəni əlinizlə və ya bıçaqla yüngül sıxaraq qabığını asanlıqla soymaq mümkündür.
- Ağ, şirəli ətini yeyin – Soyulmuş liçi meyvəsinin içindəki ağ, ətirli və şirəli hissə yeyilir.
- Çəyirdəyini çıxarın – Liçinin çəyirdəyi acıdır və yeyilməməlidir. Sadəcə ağ, şirəli hissəsi yeyilir.
- Təzə və ya salatlarda istifadə edin – Liçi və sağlamlıq baxımından faydalıdır və onu tək yeməklə yanaşı, salatlar, smuzilər və desertlərdə də istifadə edə bilərsiniz.
Liçi quru meyvə olaraq necə yeyilir?
Liçi quru meyvə olaraq da satılır. Quru liçi qovrulmuş və ya günəşdə qurudulmuş şəkildə olur. Qurudulmuş liçi meyvəsi təbii olaraq daha çox şəkər ehtiva etdiyi üçün az miqdarda yeyilməlidir. Quru liçini çaylara, kompotlara və ya desertlərə əlavə etmək olar.
Liçi ilə hazırlanan reseptlər
Liçi meyvəsi təkbaşına yeyilə bilən dadlı bir meyvə olmaqla yanaşı, müxtəlif desertlərdə, içkilərdə və yeməklərdə istifadə oluna bilər. Onun şirin və tropik dadı salatlar, şirniyyatlar, kokteyllər və hətta isti yeməklərə mükəmməl uyğun gəlir. Aşağıda liçi meyvəsi ilə hazırlaya biləcəyiniz müxtəlif reseptləri təqdim edirik:
1. Liçi smuzisi
Tərkibi:
- 10 ədəd təzə liçi meyvəsi (qabığı soyulmuş və çəyirdəyi çıxarılmış)
- 1 stəkan süd və ya badam südü
- ½ stəkan qatıq
- 1 yemək qaşığı bal və ya şəkərsiz meyvələrdən əldə edilmiş şirinləşdirici
- ½ stəkan buz kubu
- 1 çimdik vanil ekstraktı (istəyə bağlı)
Hazırlanma qaydası:
- Liçi meyvəsini, südü, qatığı, buzu və balı blenderə qoyun.
- Blenderi yüksək sürətlə çalışdırın və hamarlanana qədər qarışdırın.
- Smuzini stəkana tökün və üstünə liçi dilimləri əlavə edin.
- İstəyə bağlı olaraq təzə nanə yarpağı ilə bəzəyin və dərhal servis edin.
2. Liçi və mango salatı
Tərkibi:
- 10 ədəd liçi meyvəsi (təzə və ya konservləşdirilmiş)
- 1 ədəd mango (kub şəklində doğranmış)
- 1 ədəd kiçik xiyar (nazik doğranmış)
- ½ ədəd limonun suyu
- 1 çay qaşığı bal və ya agave siropu
- 1 çimdik duz
- 3-4 ədəd təzə nanə yarpağı (bəzək üçün)
Hazırlanma qaydası:
- Liçi meyvələrinin qabığını soyun və çəyirdəyini çıxarın.
- Mango və xiyarı doğrayın və bir qaba əlavə edin.
- Üzərinə limon suyu, bal və duz əlavə edərək qarışdırın.
- Salatı soyuducuda 10-15 dəqiqə saxlayın.
- Servis edərkən üzərinə təzə nanə yarpaqları qoyun və soyudulmuş şəkildə yeyin.
3. Liçi çayı
Tərkibi:
- 5-6 ədəd quru liçi və ya təzə liçi meyvəsi
- 1 çay qaşığı yaşıl çay və ya qara çay
- 2 stəkan qaynar su
- 1 çay qaşığı bal və ya şəkərsiz təbii şirinləşdirici
- ½ çay qaşığı zəncəfil tozu (istəyə bağlı)
Hazırlanma qaydası:
- Liçi meyvələrinin qabığını soyun və içini kiçik hissələrə ayırın.
- Qaynar suya yaşıl çay və ya qara çay əlavə edin və 5 dəqiqə dəmləyin.
- Çayın içərisinə liçi parçaları, bal və zəncəfil əlavə edin.
- Çayı 5-7 dəqiqə daha dəmləyin, sonra süzərək stəkana tökün.
- İsti və ya soyudulmuş şəkildə içə bilərsiniz.
4. Liçi və kokos südü ilə desert
Tərkibi:
- 10-12 ədəd liçi meyvəsi (soyulmuş və çəyirdəyi çıxarılmış)
- 1 stəkan kokos südü
- 2 yemək qaşığı chia toxumu
- 1 çay qaşığı bal və ya agave siropu
- 1 çimdik vanil ekstraktı
Hazırlanma qaydası:
- Liçi meyvələrini blenderdə kokos südü ilə birlikdə qarışdırın.
- Qarışığı bir qaba tökün və üzərinə chia toxumu, bal və vanil əlavə edib qarışdırın.
- Qarışımı soyuducuda ən azı 2 saat saxlayın ki, chia toxumları şişsin və jele halına gəlsin.
- Servis edərkən üzərinə təzə liçi və qoz-fındıq əlavə edin.
5. Liçi ilə dondurma
Tərkibi:
- 2 stəkan təzə liçi (qabığı soyulmuş və çəyirdəyi çıxarılmış)
- 1 stəkan qatıq və ya kokos südü
- 2 yemək qaşığı bal və ya şəkərsiz şirinləşdirici
- ½ çay qaşığı vanil ekstraktı
Hazırlanma qaydası:
- Liçi meyvələrini blenderdə qatıq, bal və vanil ilə birlikdə qarışdırın.
- Qarışığı hava keçirməyən bir qaba tökün və soyuducuda ən azı 4-5 saat saxlayın.
- Qarışığı dondurucuya qoyun və hər saatda bir dəfə qarışdıraraq kremli tekstura əldə edin.
- Dondurmanı təzə meyvələr və ya fındıq qırıntıları ilə bəzəyərək servis edin.
Liçi haqqında tez-tez verilən suallar
Liçi nədir və harada yetişir?
Liçi subtropik və tropik iqlimlərdə yetişən, dadlı və qidalı bir meyvədir. Liçi meyvəsi əsasən Çin, Hindistan, Tayland, Vyetnam və digər Asiya ölkələrində becərilir, lakin son illərdə Afrika, Avstraliya və Amerika qitələrində də yetişdirilir. Liçinin tərkibi yüksək C vitamini, antioksidantlar və liflər ilə zəngindir, bu da onu sağlam qidalanma üçün ideal edir.
Liçinin yan təsirləri varmı?
Liçi həddindən artıq istehlak edildikdə bəzi insanlarda yan təsirlərə səbəb ola bilər. Liçinin həddindən artıq istehlakı, xüsusilə mədə narahatlığı, hipoglisemiya (qan şəkərinin düşməsi) və allergik reaksiyalar yarada bilər. Liçinin zərərləri fərdi həssaslıqdan asılıdır və xüsusilə şəkərli diabet xəstələri üçün və ya qan təzyiqi aşağı olan insanlar üçün diqqətlə istehlak edilməlidir.
Şəkərli diabet xəstələri liçi yeyə bilərmi?
Liçi təbii şəkərlər baxımından zəngindir və buna görə də şəkərli diabet xəstələri üçün ölçülü şəkildə istehlak edilməlidir. Liçinin tərkibi qan şəkərini sürətlə yüksəldə biləcək fruktoza və qlükoza ehtiva etdiyindən, diabet xəstələri kalori hesablanması apararaq miqdara nəzarət etməlidirlər. Liçinin faydaları arasında antioksidant təsiri və metabolizmi sürətləndirmək olsa da, diabet xəstələri üçün şəkərsiz meyvələr daha uyğun ola bilər.
Liçi meyvəsini hansı yeməklərdə istifadə etmək olar?
Liçi həm şirniyyatlar, həm də duzlu yeməklər üçün uyğun bir meyvədir. Liçi yeməklərdə istifadəsi əsasən salatlar, desertlər, dondurmalar, kokteyllər və hətta ət yeməkləri ilə mümkündür. Liçi Asiya mətbəxində də çox istifadə olunur və dəniz məhsulları, toyuq və vegetarian yeməklərinə xüsusi ləzzət qatır.
Hamiləlik dövründə liçi yemək təhlükəsizdirmi?
Liçi hamiləlik dövründə faydalı ola biləcək C vitamini, fol turşusu və antioksidantlarla zəngindir. Lakin liçinin həddindən artıq istehlakı hamilə qadınlarda qan şəkərinin yüksəlməsinə və ya qan təzyiqinin düşməsinə səbəb ola bilər. Liçi hamiləlikdə istifadə üçün təhlükəsiz sayılsa da, həkim məsləhəti ilə ölçülü miqdarda istehlak edilməsi tövsiyə olunur.
Liçi çəyirdəyi yeyilə bilərmi?
Liçinin çəyirdəyi istehlak üçün uyğun deyil və yeyilməməlidir. Liçi meyvəsi özü qidalı olsa da, çəyirdəyində bəzi toksik maddələr ola bilər ki, bu da həzm sistemi üçün zərərli ola bilər. Liçinin tərkibi yalnız ağ, şirəli hissədə faydalıdır, buna görə çəyirdəyi çıxardıqdan sonra yemək daha təhlükəsizdir.
Liçi necə saxlanmalıdır?
Liçi təzəliyini qorumaq üçün soyuducuda saxlanmalıdır. Liçi meyvəsi otaq temperaturunda 2-3 gün, soyuducuda isə 7-10 gün müddətində təravətini qoruyur. Daha uzun müddət saxlamaq üçün liçini dondurmaq, qurudulmuş formada saxlamaq və ya liçi suyu və ya konserv şəklində saxlamaq mümkündür.
Liçini gün ərzində nə qədər yemək olar?
Liçi gündəlik 5-10 ədəd istehlak edildikdə sağlamlıq üçün faydalıdır. Liçinin həddindən artıq istehlakı bəzi insanlarda mədə narahatlığı, qan şəkərinin yüksəlməsi və allergik reaksiyalar yarada bilər. Meyvələrin faydaları balanslı istehlak edildikdə daha yaxşı hiss olunur, buna görə qidalanma balansı üçün miqdarına diqqət etmək vacibdir.
Liçinin təravətli və yetişmiş olduğunu necə anlamaq olar?
Liçi yetişmiş olduqda çəhrayı və ya qırmızı rəngdə olur və qabığı azca sərt, lakin yumşaq olmalıdır. Liçi meyvəsi çox yumşaq və qəhvəyi rəngə çevrilmişsə, artıq xarab olmuş ola bilər. Yaxşı yetişmiş liçi içində ağ və şirəli bir toxumaya sahibdir və şirin, ətirli bir qoxuya malikdir.
Liçi meyvəsi arıqlamağa kömək edirmi?
Liçi aşağı kalorili və liflə zəngin olduğu üçün arıqlama proqramlarına uyğun bir meyvədir. Liçinin kalori dəyəri 100 qram üçün təxminən 66-74 kkal arasında dəyişir və bu da onu metabolizmi sürətləndirən qidalar arasında yerləşdirir. Liçi və arıqlama bir-biri ilə əlaqəlidir, çünki o uzun müddət toxluq hissi yaradır və təbii detoks qidaları arasında yer alır.
Liçi meyvəsi allergiyaya səbəb olurmu?
Liçi bəzi insanlarda allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. Liçi və allergiya arasında əlaqə tərkibindəki bioaktiv maddələr və fermentlərlə bağlıdır ki, bu da bəzi insanlarda dəri səpgiləri, qaşınma, göz yaşarması və hətta nəfəs darlığı yarada bilər. Hipoallergen qidalar arasında yer almasa da, liçi meyvəsi allergik reaksiyalara meyilli insanlarda ölçülü şəkildə istehlak edilməlidir.
Liçi bazar qiymətləri nə qədərdir?
Liçi bazar qiymətləri mövsümə və idxal olunduğu ölkəyə görə dəyişir. Təzə liçi adətən daha bahalıdır, xüsusilə qış aylarında qiyməti yüksələ bilər. Liçi quru meyvə olaraq və ya konservləşdirilmiş formada daha münasib qiymətə tapıla bilər.
Liçi mövsümü nə vaxtdır və ən ucuz hansı fəsildə tapmaq olar?
Liçi mövsümü əsasən may və iyul ayları arasında olur. Ən ucuz və təravətli liçi meyvəsi adətən yay aylarında olur, çünki bu dövrdə liçi yetişdirilməsi daha geniş şəkildə aparılır. Qış aylarında isə qiymətlər bahalaşır, çünki bu meyvə idxal olunur və daha az tapılır.
