Bitki çayları uzun müddətdir dünyada istifadə olunan təbii dərmanlardır. İnsanlar bitkilərin sağlamlıq faydalarını araşdıraraq minilliklər boyu müxtəlif çaylar hazırlayırlar. Bitki çayları qurudulmuş yarpaqlardan, çiçəklərdən, köklərdən və ya bitki meyvələrindən hazırlanır. Aromaları və ləzzətləriilə bir-birindən fərqlənən bitki çaylarının bir neçə məşhur növü ilə sizi tanış edək:
Bitki çayların növləri :
Adaçayı: adaçayı antioksidan xüsusiyyətləri və antiseptik təsiri ilə tanınır. İmmunitet sistemini gücləndirməyə kömək edir, həzm sistemini rahatlaşdırır və stresi azaldır. Boğaz ağrısı və öskürəyi aradan qaldırmağa da kömək edir.
Cökə: cökə çayı sakitləşdirici təsiri ilə tanınır. Rahatlaşdırıcı xüsusiyyətləri sayəsində yuxu problemlərinə kömək edir və stresi azaldır. İmmunitet sistemini də dəstəkləyir və soyuqdəymə simptomlarını yüngülləşdirə bilir.
Zəncəfil: zəncəfil çayı iltihab əleyhinə xüsusiyyətləri və mədədə sakitləşdirici təsiri ilə tanınır. Həzmi yaxşılaşdırır, ürək bulanmasını azaldır və immunitet sistemini gücləndirir. Antioksidanları da ehtiva edir və soyuqdəymə və qrip əlamətlərini yüngülləşdirə bilir.
Nanə: nanə çayı təravətləndirici təsiri ilə məşhurdur. Həzm sistemini rahatlaşdırır, ürək bulanmasını azaldır və həzmi asanlaşdırır. Həm də baş ağrısını yüngülləşdirə və enerjini artıra bilir.
Çobanyastığı: çobanyastığı çayı rahatlaşdırıcı və sakitləşdirici xüsusiyyətlərə malikdir. Yuxusuzluğu və narahatlığı azalda bilir və həzmi yaxşılaşdırır. Çobanyastığı da antioksidanlar ehtiva edir və immunitet sistemini gücləndirir.
Ekinezya: Ekinezya çayı immunitet sistemini gücləndirmək və soyuqdəymə və qrip kimi viral infeksiyalardan qorunmaq üçün istifadə olunur. Antioksidanlar ehtiva edir və iltihabı azalda bilir.
Rooibos: Rooibos çayı antioksidanlar və minerallarla zəngindir. Həzmi yaxşılaşdırır, yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırır, allergik reaksiyaları aradan qaldırır və dərinin sağlamlığını qoruyur.
Bitki çayları haqqında maraqlı faktlar:
- Çində çay milli içki hesab olunur. Yaşıl çay, ağ çay, sarı çay və Oolong kimi bitki çayları aiddir.
- Rozmarin çayı yalnız bir içki kimi məşhur deyil, həm də aromaterapiyada istifadə olunur. Qoxusu rahatlamağa kömək edir və stresi və yorğunluğu aradan qaldırır.
- Hindistanda Masala çayı məşhur bir bitki içkisidir. Darçın, zəncəfil, hil, mixək və bibər kimi ədviyyatlarla hazırlanır, ətirli bir ləzzətə malikdir.
- Papaya yarpağı bitki çayı, zülalların parçalanmasına kömək edən və həzmi yaxşılaşdıran papain fermentini ehtiva edir. Antioksidanlar və vitaminlərlə də zəngindir.
- Tila çayı olaraq da bilinən cökə çayı sakitləşdirici xüsusiyyətlərə malikdir yuxusuzluq və narahatlığa kömək edir. Yumşaq, şirin dadı və ətri ilə də tanınır.
- Bitki çayları müxtəlif hədəf xüsusiyyətlərinə malik ola bilir. Məsələn, itburnu çayı C vitamini ilə zəngindir və immunitet sistemini gücləndirməyə kömək edə bilir, gicitkən çayı dəri və saç sağlamlığı üçün faydalıdır.
- Pu-Erh və Matcha kimi bəzi bitki çayları xüsusi diqqət göstərilən çaylar hesab olunur. Onlar xüsusi emaldan keçirlər və unikal dada malikdirlər.
- Bir çox bitki çayı kofeinsizdir, bu da qəhvənin qəbulunu məhdudlaşdırmaq istəyənlər üçün əla alternativdir.
Bitki çaylarının zərərli tərəfləri:
Bəzi şəxslərə bitki mənşəli dərman çaylarına yan təsirləri və ya allergik reaksiyalarla qarşılaşa bilərlər. Hər kəsin bədəni fərqli olduğundan, bitkiyə allergik təsir ola bilər. Bundan əlavə, bəzi çayların həddindən artıq istifadəsi də yan təsirlərə səbəb ola bilər.
Allergik reaksiyalar: bəzi insanlarda bitkiyə qarşı allergik reaksiyaı ola bilər. Məsələn, çobanyastığı çayına allergiyası olan bir insan, çay baş verə biləcək allergik reaksiyaları artırır. Hər hansı bir yeni bitki çayı, daha az allergik reaksiyaverməsi üçün araşdırıb yaxud həkimlə msələhətləşmək lazımdır. Allergik reaksiyada qaşınma, qızartı, nəfəs almaqda çətinlik və ya dil və dodaqların şişməsi kimi simptomlar ola bilər.
Dərman qarşılıqlı təsirləri: bəzi bitki çayları, xüsusən də müntəzəm olaraq istehlak edildikdə, dərmanlarla qarşılıqlı təsir göstərə və dərmanların təsirini dəyişdirə bilər. Buna görə hər hansı bir xroniki xəstəliyiniz varsa və ya mütəmadi olaraq dərman qəbul edirsinizsə, bitki çayı içmədən əvvəl həkiminizlə danışmaq vacibdir.
Hamiləlik və ana südü: hamiləlik və ya ana südü zamanı olanlar müəyyən bitki çaylarını qəbul etməməlidirlər. Bəzi bitkilər hamiləlik prosesini təsir edə bilər və ya körpəyə zərər verə bilər. Bu səbəbdən bu dövrdə bitki çayı istehlak etməzdən əvvəl həkiminizlə məsləhətləşmək vacibdir.
Bloqlar məlumatlandırma xarakterlidir. Həkiminizin göstərişindən sonra tətbiq etməyinizi məsləhət görürük.
