Az su içmək bir çox insanın gündəlik həyatında fərqinə varmadan yol verdiyi, lakin böyük sağlamlıq problemlərinə səbəb ola biləcək ciddi bir vərdişdir. Bəzən iş həyatı, bəzən isə sadəcə vərdiş çatışmazlığı bizi susuz qalmağa məcbur edir. Halbuki orqanizmin su balansı pozulduqda bədəndə dehidrasiya, qəbizlik, baş ağrısı, yorğunluq, hətta böyrək funksiyası pozulması kimi fəsadlar qaçınılmaz olur.
Bu yazıda az su içməyin insan sağlamlığına təsirlərindən, su çatışmazlığının nəticələri, su içmənin faydaları, gündəlik su tələbatı, bədən hidratasiyası, eləcə də bədəndə toksin yığılması, ağız quruluğu, əgər su içməsək nə olar? sualının cavablarından bəhs ediləcək.
Əgər sağlam həyat tərzini mənimsəmək, su balansının qorunması, suyun orqanizmə təsiri və bədən sistemi haqqında daha çox məlumat almaq istəyirsinizsə, bu məqalə tam sizə görədir. Oxuyun, su içməyə motivasiya olun və təhlükəli fəsadlardan qorunun!
Su azlığı hansı xəstəlikləri yaradır?
Su azlığı hansı xəstəlikləri yaradır?Gündəlik həyatın tələsikliyi, iş rejimi və bəzən sadəcə vərdişin olmaması insanı az su içməyə sürükləyə bilər. Bu isə zamanla fərqinə varmadan bədən sistemini zəiflədir, orqanizm funksiyalarını poza bilər. Su çatışmazlığı yalnız susuzluq hissi ilə məhdudlaşmır, ciddi sağlamlıq problemləri ilə nəticələnə bilər. Bu yazıda az su içmək nəticəsində yaranan əsas xəstəlikləri bir-bir nəzərdən keçirəcəyik. Yazını diqqətlə oxuyaraq suyun orqanizmə təsiri haqqında daha dərin bilgi əldə edə, su içməyə motivasiya ola bilərsiniz. İndi isə gəlin bir-bir bu təsirlərə nəzər salaq.
- Yorğunluq və enerjisizlik yaradır
- Böyrək problemlərinə səbəb ola bilər
- Dəriyə və görünüşə mənfi təsir edir
- Həzm və bağırsaq problemlərinə səbəb olur
- Beyin funksiyalarını zəiflədir və yaddaş pozuntularına səbəb olur
- Qan təzyiqi və ürək-damar sisteminə mənfi təsir göstərir
- Əzələ və oynaq ağrılarına səbəb ola bilər
- İmmun sistemi zəiflədir və infeksiyalara meylliliyi artırır
1. Yorğunluq və enerjisizlik yaradır
Az su içmək bədənin əsas enerji mənbəyini tükədir və ümumi halsızlıq hissinə səbəb olur. Bədəndə toksin yığılması nəticəsində hüceyrələr lazımi funksiyaları yerinə yetirə bilmir. Bu da maddələr mübadiləsi zəifləməsi və metabolik fəaliyyətin düşməsi ilə nəticələnir. Gün ərzində kifayət qədər su içməyənlərdə tez-tez yorğunluq, enerjinin azalması və konsentrasiya pozuntusu müşahidə olunur. Orqanizmin su balansı pozulduqda, bədən enerjini qoruma rejiminə keçir. Bu da gündəlik fəaliyyətlərdə performansın enməsi ilə özünü göstərir. Suyun faydaları arasında enerji səviyyəsinin yüksək saxlanması xüsusi yer tutur. Bədən sistemi üçün su, ən az qida qədər həyati əhəmiyyət daşıyır. Günə səhərlər su içmək ilə başlamaq enerjini artırmaq üçün sadə, amma təsirli üsuldur. Gündəlik su tələbatı qarşılanmadıqda, zehni və fiziki performans azalır.
2. Böyrək problemlərinə səbəb ola bilər
Az su içmək böyrək funksiyası pozulması və böyrək daşı riskini ciddi şəkildə artırır. Böyrəklər, bədəndə yığılan zərərli maddələri süzmək üçün kifayət qədər mayeyə ehtiyac duyur. Su az olduqda bu maddələr yığılıb qalır və sidik yolları infeksiyası riski yaranır. Xüsusilə isti havada su itkisi artdığı üçün bu risk daha da yüksəlir. Dehidrasiya halı nə qədər uzun sürərsə, böyrəklərə düşən yük o qədər çoxalır. Uzunmüddətli susuz qalmaq, böyrək çatışmazlığı ilə nəticələnə bilər. İnsan orqanizmi böyrəklər vasitəsilə zərərli tullantılardan təmizlənir. Əgər bu funksiya yerinə yetirilə bilmirsə, bədəndə toksik maddələr yığılır. Gündə neçə litr su içilməlidir sualının cavabı insandan insana dəyişsə də, böyrəklər üçün yetərli miqdar həyati vacibdir. Təbii müalicə vasitəsi olaraq su böyrəklərin təmizlənməsində ən təsirli vasitədir. Beləliklə, sağlamlıq üçün su içmək böyrəkləri qorumağın əsas yoludur.
3. Dəriyə və görünüşə mənfi təsir edir
Az su içmək nəticəsində dəridə quruluq, solğunluq və elastikliyin itməsi baş verir. Dəri bədənin ən böyük orqanıdır və su balansının qorunması üçün nəmli qalmalıdır. Dərinin quruluğu, sədəf, ekzema və digər dəri xəstəliklərinin yaranmasına zəmin yaradır. Orqanizmin su balansı pozulduqda dəri öz təbii parlaqlığını itirir. Hüceyrə fəaliyyəti zəiflədikcə dərinin regenerasiya sürəti azalır. Nəticədə yaşlanma əlamətləri daha erkən görünür. Təbii yollarla hidratasiya dərinin görünüşündə mühüm rol oynayır. Dəridə solğunluq və qırışlar az su içən insanlarda daha tez-tez rast gəlinir. Su həm dərinin elastikliyini artırır, həm də toxumaların yenilənməsini sürətləndirir. Gündəlik olaraq yetərli su qəbul etmək həyat mənbəyi kimi suyun bədənə təsirini ən yaxşı şəkildə göstərir. Nəticə olaraq, dəri sağlamlığı üçün ən təbii dəstək mənbəyi sudur.
4. Həzm və bağırsaq problemlərinə səbəb olur
Az su içmək nəticəsində qəbizlik, şişkinlik, mədə ağrısı və qida həzmsizliyi kimi hallar meydana çıxır. Həzm prosesində su qidaların bağırsaqlarda rahat hərəkət etməsini təmin edir. Su çatışmadıqda bağırsaq hərəkətləri yavaşlayır. Bu da hemoroid, xora və digər həzm sistemi xəstəlikləri üçün risk yaradır. Bədən hidratasiyası aşağı olduqda, mədədə həddindən artıq turşuluq yaranır. Bu, mədə yanması və qida borusu zədələnməsi ilə nəticələnə bilər. Sağlam bəslənmə yalnız qidaların seçimi ilə deyil, eyni zamanda kifayət qədər su istehlakı ilə də mümkündür. Orqanizm funksiyaları su olmadan düzgün işləyə bilməz. Təbii müalicə vasitəsi olaraq su bağırsaq sisteminin dostudur. Beləliklə, gündəlik su tələbatı həzm sisteminin sağlamlığı üçün əsas şərtdir.
5. Beyin funksiyalarını zəiflədir və yaddaş pozuntularına səbəb olur
Az su içmək beynin su tərkibini azaltdığı üçün idrak funksiyalarının zəifləməsi, diqqət dağınıqlığı və yaddaş itkisi ilə nəticələnə bilər. Beyin 75-80% sudan ibarətdir və su çatışmazlığı zamanı onun performansı kəskin şəkildə enir. Yüngül dehidrasiya belə konsentrasiya pozuntusu, refleks zəifliyi və idrak ləngliyi yarada bilər. Bu, insan orqanizmi üçün kritik olan hüceyrə fəaliyyətini pozur. Uzunmüddətli susuz qalmaq zehni yorğunluq, unutqanlıq və hətta depressiyaya yol aça bilər. Bədən sistemi stressə düşür və neyrotransmitterlərin fəaliyyəti azalır. Bu isə əhval dəyişikliyi və motivasiyanın aşağı düşməsi ilə müşayiət olunur. Gecikmiş su içmə vərdişi, psixoloji pozuntulara səbəb ola bilər. Suyun orqanizmə təsiri sadəcə fiziki deyil, psixi sağlamlıq üçün də vacibdir. Beyin performansını artırmaq və sağlam həyat tərzini qorumaq üçün su içmənin faydaları danılmazdır.
6. Qan təzyiqi və ürək-damar sisteminə mənfi təsir göstərir
Az su içmək qan təzyiqi problemi və ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır. Qanın 90-92%-i sudan ibarətdir və su çatışmazlığı zamanı qanın axıcılığı azalır. Bu isə qan dövranının zəifləməsinə və hipertoniya riskinin artmasına səbəb olur. Qalınlaşmış qan damarlar içərisində daha çətin hərəkət edir və ürəyə düşən yük artır. Bu, ürək ritmində pozuntular və uzunmüddətli ürək yorğunluğu ilə nəticələnə bilər. Bədəndə toksin yığılması da bu prosesə mənfi təsir edir. Su çatışmazlığı xolesterin səviyyəsini yüksəldərək damar sərtliyinə şərait yaradır. Orqanizmin su balansı bərpa olunmadıqda damar tıxanıqlığı ehtimalı da artır. Su içməyə motivasiya yalnız bədən üçün deyil, ürək üçün də önəmlidir. Beləliklə, sağlamlıq üçün su içmək təzyiqi tənzimləmək və ürək sağlamlığını qorumaq üçün vacibdir.
7. Əzələ və oynaq ağrılarına səbəb ola bilər
Az su içmək oynaqlardakı qığırdaqların quruması və əzələ ağrıları ilə nəticələnə bilər. Əzələlərin və qığırdaqların tərkibi əsasən sudan ibarətdir və dehidrasiya bu toxumaların elastikliyini azaldır. Əzələ krampları, sürtünmə artımı və sümük-oynaq sistemində narahatlıq buna bağlı olaraq ortaya çıxır. Su oynaq disklərinin yağlanması və hərəkətliliyin qorunması üçün vacibdir. İdmandan sonra su ehtiyacı ödənilməzsə, zədələnmə və bərpa prosesi ləngiyir. Su azlığı qan axınını zəiflədir, bu da əzələlərin oksigenlə təminatını azaldır. Bu səbəbdən idmançılar üçün bədən hidratasiyası xüsusilə vacibdir. Əzələ ağrıları sadəcə ağır fiziki işlə deyil, az su içməklə də bağlı ola bilər. Təbii müalicə vasitəsi olaraq su oynaq ağrılarının qarşısının alınmasında önəmlidir. Sağlam həyat tərzi üçün hərəkət vacibdirsə, hərəkət üçün də su balansının qorunması şərtdir. Beləliklə, su hərəkətin və sağlam sümüklərin dostudur.
8. İmmun sistemi zəiflədir və infeksiyalara meylliliyi artırır
Az su içmək immun sistem zəifliyi ilə nəticələnərək bədəni müxtəlif infeksiyalara qarşı müdafiəsiz qoyur. Su orqanizmdəki toksinləri xaric etmək və qan dövranını sürətləndirmək üçün əsas vasitədir. Bədəndə toksin yığılması bakteriya və virusların bədəndə rahat yayılmasına şərait yaradır. Susuz qalmaq qan axınını ləngidir və ağ qan hüceyrələrinin fəaliyyəti azalır. Bu isə mikroblara qarşı cavabın zəifləməsi ilə nəticələnir. Sidik yolları infeksiyası riski də bu səbəbdən artır. Su bədənin müdafiə sisteminin təməl daşıdır. Su həm də bədən istiliyini tarazlayır, bu da qrip və allergiyalara qarşı qoruyucu təsir göstərir. Uşaq və yaşlılarda su balansı daha tez pozula bilər, bu yaş qrupları daha həssasdır. Təbii yollarla hidratasiya immun gücü artırmaq üçün əla üsuldur. Sağlamlıq üçün su içmək yalnız xəstəlikdən qorunmaq deyil, ümumiyyətlə həyat gücünü artırmaq deməkdir.
Dehidrasiya nədir və necə başa düşülür?
Az su içmək nəticəsində orqanizmdə maye çatışmazlığı yaranır ki, bu hal tibbdə dehidrasiya adlanır. Dehidrasiya sadə dillə desək, orqanizmin su balansının pozulması və bədənin ehtiyac duyduğu miqdarda maye ala bilməməsidir. Bu vəziyyət bədən sistemi və orqanizm funksiyaları üçün ciddi risklər yaradır. Susuz qalmaq təkcə su içməmək deyil — bəzən bədən isti havada su itkisi, həddindən artıq tərləmə, ishal, qusma və ya qəhvə, çay kimi suyu əvəz etməyən içkilərlə qidalanma nəticəsində də dehidrasiya vəziyyətinə düşə bilər.
Dehidrasiya vəziyyəti kəskin və ya xroniki ola bilər. Kəskin dehidrasiya qısa müddətdə baş verir və dərhal müdaxilə tələb edir. Xroniki dehidrasiya isə günlərlə, hətta həftələrlə yetərincə su içilmədikdə yavaş-yavaş inkişaf edir və daha ciddi sağlamlıq problemləri yarada bilər. Bədəninizin gündəlik su tələbatı qarşılanmadıqda maddələr mübadiləsi zəifləməsi, konsentrasiya pozuntusu, əzələ ağrıları və ümumi halsızlıq yaşana bilər. Dehidrasiyanın qarşısını almağın ən yaxşı yolu isə su içməyə motivasiya olmaq və susamağı gözləmədən su içməkdir.
Az su içməyin əlamətləri hansılardır?
Az su içmək bədəndə bir sıra fiziki və zehni dəyişikliklərə səbəb olur. Bu əlamətlər çox vaxt gündəlik yorğunluqla və ya stresslə qarışdırılsa da, əslində orqanizmin su balansının pozulması ilə bağlı dehidrasiya siqnallarıdır. Aşağıda az su içməyin yaratdığı əsas fiziki və zehni əlamətlərdən bəhs olunur. Bu əlamətləri tanımaq və düzgün reaksiya vermək bədən sistemi, orqanizm funksiyaları və ümumi həyat keyfiyyəti baxımından olduqca vacibdir.
- Ağız quruluğu və dilin quruması
- Dəridə quruluq və solğunluq
- Sidiyin rənginin tündləşməsi və qoxu
- Baş ağrısı və diqqət dağınıqlığı
- Yorğunluq və ümumi halsızlıq
- Qəbizlik və həzm pozuntuları
- Əzələ ağrıları və kramplar
- Tez-tez başgicəllənmə və ürək döyüntülərinin artması
- İdrar ifrazının azalması
- Quru gözlər və batıq görünüş
- Əhval dəyişikliyi və narahatlıq hissi
Az su içmək haqqında tez-tez verilən suallar
Gündə nə qədər su içmək lazımdır?
Gündəlik su tələbatı insanın yaşına, çəkisinə, fiziki aktivliyinə və hava şəraitinə görə dəyişir. Ümumi qayda olaraq, bir insan gündə təxminən 2–2,5 litr (8-10 stəkan) su içməlidir.
Dehidrasiya ilə susuz qalmaq arasında fərq varmı?
Susuz qalmaq bədənin kifayət qədər su qəbul etməməsi halıdır. Dehidrasiya isə bu vəziyyətin nəticəsi olaraq bədəndə su balansının pozulması və funksiyaların zədələnməsidir.
Ağız quruluğu həmişə az su içməkdən xəbər verir?
Ağız quruluğu adətən su çatışmazlığının erkən əlamətidir. Lakin bəzi hallarda dərman istifadəsi, şəkərli diabet və ya ağız sağlamlığı problemləri də buna səbəb ola bilər.
Səhərlər su içməyin faydaları varmı?
Səhərlər acqarına su içmək bədəndəki toksinlərin atılmasını sürətləndirir və metabolizmi aktivləşdirir. Həmçinin həzm sistemini hərəkətə gətirərək günə enerjili başlamağa kömək edir.
Sidiyin rəngi dehidrasiya haqqında nə deyir?
Açıq sarı və şəffaf sidik normal sayılır. Sidiyin tünd sarı və ya narıncı rəngdə olması bədəndə su çatışmazlığının göstəricisi ola bilər.
Çay və kofe su əvəzinə keçərlidirmi?
Çay və kofe diuretik təsirə malikdir və bədəndən su itkisinin artmasına səbəb ola bilər. Bu içkilər suyun yerini tam əvəz etmir və əlavə olaraq saf su içilməlidir.
Az su içmək uşaqlarda hansı fəsadlara səbəb olur?
Uşaqlarda su çatışmazlığı tez-tez qəbizlik, halsızlıq və diqqət dağınıqlığı ilə müşahidə olunur. Uzunmüddətli susuzluq inkişaf problemlərinə də səbəb ola bilər.
İdmandan sonra su içmək niyə vacibdir?
İdman zamanı bədən tərləmə ilə su və elektrolit itirir. Su içmək bu itkini bərpa edir, əzələ bərpasını sürətləndirir və krampların qarşısını alır.
Quru dəri və qırışların səbəbi az su içmək ola bilərmi?
Bəli, dəri quruluğu və elastikliyin azalması çox vaxt bədənin kifayət qədər nəmlənməməsi ilə əlaqəlidir. Yetərli su qəbul etmək dərinin canlı və sağlam qalmasına kömək edir.
Su içməyə necə vərdiş qazanmaq olar?
Su içməyi gündəlik vərdişə çevirmək üçün saatlı xatırlatmalar, mobil tətbiqlər və rəngli şüşələrdən istifadə etmək faydalı ola bilər. Kiçik miqdarlarda, lakin mütəmadi su içmək zamanla vərdiş halını alır.
