Uşaqlarda qaz problemi bir çox valideynin ən çox narahat olduğu mövzulardan biridir. Yeni doğulmuş körpələrdə narahatlıq, körpədə qarın köpü və gecə saatlarında başlayan ağlama valideynlər üçün həm fiziki, həm də emosional cəhətdən çətinlik yaradır. Bu kimi hallarda doğuşdan sonra körpədə qaz problemi diqqətlə araşdırılmalıdır. Valideynlər bilməlidir ki, körpə sağlamlığı yalnız düzgün qidalanma ilə deyil, həm də qaz sancısının vaxtında aradan qaldırılması ilə qorunur.
Bu yazıda körpədə qaz sancısı niyə olur, körpələrdə qaz necə çıxarılır, körpəyə masaj qaz sancısını azaldırmı kimi suallara cavab veriləcək. Eyni zamanda, qaz sancısı üçün təbii üsullar, körpədə sancı zamanı nə etməli, qaz sancısı üçün körpə pozaları kimi mövzular da izah olunacaq.
Əgər qaz sancısının əlamətləri, körpədə qaz sancısı nə qədər çəkir, yenidoğulmuş qaz sancısı səbəbləri, kolik körpə nə deməkdir, qaz sancısı üçün damcı və digər vacib məqamlar sizin üçün də önəmlidirsə, bu məqalə körpə baxımı baxımından faydalı məlumatlarla doludur. Sonda isə qaz sancısı zamanı nə yeməməli, ana südü qaz sancısı yaradırmı, qaz sancısı üçün nə zaman həkimə getmək lazımdır və kolik körpə necə sakitləşdirilir barədə də geniş məlumat veriləcək.
Körpələrdə qaz sancısı nədir?
Körpələrdə qaz sancısı, adətən doğumdan sonra ilk həftələrdə və aylarda müşahidə olunan, həzm sisteminin yetkinləşməməsi ilə əlaqəli olan keçici, lakin narahatedici bir haldır. Bu vəziyyət xəstəlik hesab olunmasa da, körpənin həyat keyfiyyətini və valideynin gündəlik rahatlığını xeyli dərəcədə poza bilər. Körpə sağlamlığı baxımından önəmli olan bu vəziyyət körpənin xarici mühitə adaptasiya dövründə bağırsaq sistemində baş verən normal bioloji proseslərlə bağlıdır.
Qaz sancısı körpənin tənəffüs zamanı udduğu hava, ana südü və ya formula ilə qidalanma zamanı yaranan hava yutması və bağırsaqlarda faydalı bakteriyaların qida qalıqlarını parçalayarkən çıxardıqları qaz səbəbilə meydana gəlir. Həzm zamanı yaranan bu qaz miqdarı bədəndən çıxarıla bilmədikdə, qarında təzyiq hissi və narahatlıq yaradır. Körpənin bu narahatlığı bədən dili ilə ifadə etməsi isə “kolika” adlandırılan qaz sancısı epizodlarını ortaya çıxarır.
Körpədə qarın ağrısı və ağlama tutmaları digər sağlamlıq problemlərinin də əlaməti ola bilər. Qaz sancısını digər narahatlıqlardan ayırmaq üçün körpənin davranış və simptom ardıcıllığını müşahidə etmək vacibdir. Məsələn, ağlama qısa fasilələrlə baş verir və qidalanma sonrası yüngülləşirsə, bu qaz sancısı ilə əlaqəli ola bilər. Eyni zamanda körpənin bağırsaq hərəkətləri normaldırsa və qızdırma yoxdursa, bu vəziyyət qaz sancısı ilə əlaqələndirilə bilər. Əgər simptomlarla birlikdə istilik, həddindən artıq halsızlıq və bağırsaq nizamsızlığı müşahidə olunursa, bu artıq sadə qaz problemi deyil və mütləq həkim müayinəsi tələb olunur.
Qaz sancısı nə qədər davam edir və nə zaman bitir?
Qaz sancısı demək olar ki, bütün körpələrdə müəyyən dövrlərdə müşahidə olunan və valideynləri narahat edən fiziki bir vəziyyətdir. Bu narahatlıq körpənin bağırsaq sistemi yetkinləşdikcə tədricən azalır. Qaz sancısının nə qədər davam etməsi və nə zaman bitməsi bir çox amildən — körpənin fərdi xüsusiyyətlərindən, qidalanma tərzindən və həzm sisteminin inkişaf sürətindən asılıdır.
Əksər hallarda qaz sancısı körpələrdə doğumdan sonrakı 2-3 həftədən etibarən özünü göstərməyə başlayır. Bu mərhələdə körpə daha çox süd qəbul etdiyi üçün bağırsaqlarda qaz əmələ gəlməsi artır. Xüsusilə axşam saatlarında müşahidə olunan sancılar, körpənin və ailənin gecə yuxusuna da mənfi təsir göstərə bilər.
Qaz sancısının intensivliyi adətən 4-6 həftəlik dövrdə pik nöqtəyə çatır. Bu mərhələdə ağlama epizodları daha şiddətli və uzunmüddətli ola bilər. Ancaq körpə 4-5 aylıq olduqda, qaz sancısında nəzərəçarpacaq bir azalma müşahidə edilir. Bunun əsas səbəblərindən biri, bu yaşda körpənin fiziki aktivliyinin artması, xüsusilə qarnı üstə çevrilmək və bədənin daha rahat hərəkət etməsidir.
Ümumiyyətlə, qaz sancısı zamanı gündəlik ən az 3 saat davam edən narahatlıq və ağlama halları tipik əlamətlərdəndir və bu vəziyyət tədricən azaldıqca valideynlər rahatlaşırlar. Əgər qaz sancısı 6 ayı keçməsinə baxmayaraq davam edirsə və ya daha şiddətli simptomlarla müşahidə olunursa, bu zaman pediatra müraciət etmək vacibdir.
Körpələrdə qaz sancısının əsas səbəbləri hansılardır?
Körpələrdə qaz sancısı yaranmasının bir neçə fərqli səbəbi olsa da, əsas amil körpənin hələ inkişafda olan həzm sistemidir. Bu məqalədə qaz sancısının əsas səbəbləri ətraflı şəkildə təqdim olunur.
- Həzm sisteminin yetkin olmaması
- Qidalanma zamanı hava udulması
- Qidalanma tezliyinin düzgün tənzimlənməməsi
- Qidalanma sonrası kifayət qədər gəyirməməsi
- Ananın qidalanması
- Tez-tez və şiddətli ağlama
- Fiziki hərəkətsizlik və bələmə
- Ətraf mühitin təsirləri
- Əlavə qidaya erkən başlanması
- Digər əlavə faktorlar
Həzm sisteminin yetkin olmaması
Körpələrdə qaz sancısı, əksər hallarda həzm sisteminin hələ tam inkişaf etməməsi ilə əlaqələndirilir. Yeni doğulmuş körpələrdə narahatlıq vəziyyəti onların bağırsaq florasının hələ tam formalaşmaması ilə bağlıdır. Həzm sistemində qida maddələrinin parçalanması üçün lazım olan fermentlər, xüsusilə laktaza erkən dövrdə az miqdarda ifraz olunur. Bu da qeyri-adekvat həzm nəticəsində qazın yığılmasına səbəb olur.
Doğuşdan sonra körpədə qaz yığılması məhz bu bioloji çatışmazlıqlarla bağlıdır. Bu hal xəstəlik sayılmasa da, valideynlər üçün ciddi narahatlıq doğura bilər. Həzm sisteminin yetkinləşməsi körpənin ayına və genetik xüsusiyyətlərinə görə dəyişə bilər. Bəzi körpələrdə bu proses 3 ayda başa çatsa da, digərlərində daha uzun çəkə bilər.
Bağırsaqlarda parçalanmamış laktozanın fermentasiyası nəticəsində körpədə qarın köpü əmələ gəlir. Bununla yanaşı, qaz sancısının əlamətləri yaxşı müşahidə edilməlidir. Həzm sisteminin zamanla inkişaf etməsi ilə bu problem tədricən aradan qalxır. Lakin bu dövrdə qaz problemi üçün məsləhətlər çox faydalı ola bilər.
Qidalanma zamanı hava udulması
Uşaqlarda qaz problemi qidalanma zamanı ağıza daxil olan havanın mədədə toplanması ilə də əlaqələndirilə bilər. Xüsusilə süni qidalanan körpələrdə butulka ağızlığının yanlış tutulması bu vəziyyəti artırır. Bu hava udulması nəticəsində körpənin mədəsində və bağırsaqlarında təzyiq yaranır. Bu da körpədə sancı zamanı nə etməli sualını gündəmə gətirir. Əmzik və ya məmə düzgün verilmədikdə, körpə qazının çıxarılması da çətinləşir.
Udulan hava orqanizmdə qalarsa, bu qarnı köp edən körpə üçün narahatlıq yaradır. Ən çox axşam saatlarında artan ağlama bu tip qaz problemləri ilə əlaqələndirilir. Körpənin mədə-bağırsaq sistemindəki hava qabarcıqları kəskin qarın ağrılarına səbəb ola bilər. Əgər udulan hava tam çıxarılmırsa, bu qaz sancısı üçün körpə pozaları ilə yüngülləşdirilə bilər.
Tez-tez baş verən hava udulması, kolik körpə anlayışını izah edən əsas faktorlardan biridir. Bu səbəblə qidalanma zamanı və sonrasında gəyirmə prosesi mütləq yerinə yetirilməlidir. Beləliklə, qidalanma texnikası düzgün qurulmadıqda körpədə gecə qaz problemi də qaçılmaz ola bilər. Hər valideyn bilməlidir ki, düzgün qidalanma mövqeyi qaz problemini minimuma endirə bilər.
Qidalanma tezliyinin düzgün tənzimlənməməsi
Körpələrdə qaz sancısı çox tez-tez və ya nizamsız şəkildə qidalandırıldıqda daha da artır. Qidalanma zamanı süd mədəyə tez daxil olur və qaz əmələ gətirən prosesləri sürətləndirir. Bu isə körpədə qaz sancısı niyə olur sualına birbaşa cavab verir. Qidalanma vaxtları arasında kifayət qədər fasilə saxlanmaması ana südü və qaz problemi riskini artırır.
Çox tez verilən qida bağırsaqlarda təzyiq yaratmaqla qarın ağrısını gücləndirir. Bu vəziyyətdə körpənin doyma və rahatlama prosesləri pozulur. Bəzi analar tez-tez süd verməklə körpəni sakitləşdirmək istəsələr də, bu əks nəticə verə bilər. Körpənin qidalanma rejimi düzgün tənzimlənmədikdə körpədə bağırsaq hərəkətləri də dəyişə bilər.
Bu dəyişikliklər sancı və narahatlıq hissini artırır. Valideynlər bu problemi körpələrdə qaz sancısını azaltmaq yolları vasitəsilə həll etməyə çalışmalıdırlar. Nəticə olaraq, normal intervallarla verilən qida həm həzm prosesini yüngülləşdirər, həm də gəyirmə zamanı hava çıxışını asanlaşdırar. Bu səbəbdən körpə sağlamlığı üçün qidalanma cədvəli böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Qidalanma sonrası kifayət qədər gəyirməməsi
Körpələrdə qaz sancısı qidalanmadan sonra kifayət qədər gəyirmə təmin olunmadıqda daha da şiddətlənə bilər. Körpə süd və ya formul qəbul etdikdən sonra onun mədəsində yığılan hava orqanizmdən çıxarılmasa, qarında təzyiq və ağrı yaranır. Bu da körpə niyə ağlayır sualını doğuran əsas hallardan biridir. Gəyirmə prosesi bəzən diqqətdən kənarda qalır və bu da qaz sancısının əlamətləri ilə nəticələnir.
Körpələr yeməkdən dərhal sonra dikey vəziyyətdə tutulmalı və yüngülcə kürəyinə vurulmalıdır. Əks halda körpə qaz çıxarmır və qaz mədədə qalıb sancıya səbəb olur. Əgər bu hal təkrarlanırsa, qaz sancısı üçün evdə nələr etmək olar sualına yönəlmək faydalı ola bilər. Gəyirmə prosesi həm qısa fasilələrlə qidalanma, həm də butulka ilə verilən qidada daha çox diqqət tələb edir. Qidalanma sonrası körpəyə masaj kimi üsullar da bu problemi azaltmağa kömək edə bilər.
Valideynlər bu problemi vaxtında görməli və qaz sancısı üçün körpə pozaları tətbiq etməlidirlər. Əgər gəyirmə ardıcıl alınmırsa, körpənin qaz sancısını necə başa düşmək olar sualının cavabı diqqətlə axtarılmalıdır. Gəyirmə təkcə narahatlığı azaltmır, həm də yuxu rejiminin bərpasına kömək edir. Beləliklə, körpə baxımı zamanı bu kiçik, lakin vacib addımın atlanmaması çox önəmlidir.
Ananın qidalanması
Körpələrdə qaz sancısı birbaşa olmasa da, ana südü ilə qidalanan körpələrdə ananın qəbul etdiyi qidaların təsiri ilə də yarana bilər. Əmizdirən anaların bəzi qidaları çox tez-tez və miqdardan artıq istehlak etməsi ana südü və qaz problemi riskini artırır. Qaz verici təsirə malik olan kələm, paxlalılar, qazlı içkilər, narıncı meyvələr və sarımsaq kimi məhsullar bu problemin əsas səbəblərindəndir. Bu qidalar vasitəsilə ana südü qaz sancısı yaradırmı sualına cavab aydın olur.
Ananın qidalanması nə qədər balanslı və diqqətlə planlaşdırılarsa, körpədə qaz sancısı zamanı qidalanmadan çəkiniləcək məhsulların axtarışına da ehtiyac azalır. Həzm olunması çətin olan bu maddələr süd vasitəsilə körpəyə keçərək onun bağırsaq sisteminə təsir göstərir. Belə hallarda qaz sancısı və ana qidalanması arasındakı əlaqə danılmazdır. Körpədə narahat yuxu və qaz da bu prosesin nəticəsidir.
Analara qaz problemi üçün məsləhətlər verilərkən, ilk tövsiyə qidalanma gündəliyi saxlamaqdır. Bu şəkildə hansı qidanın körpədə qaz yaratdığı asanlıqla müəyyən edilə bilər. Körpədə qaz və qidalanma əlaqəsi olduqca sıx və nəzərəçarpacaqdır. Bu əlaqənin düzgün qurulması həm sancıları azaldır, həm də körpənin ümumi sağlamlığını qoruyur.
Tez-tez və şiddətli ağlama
Uşaqlarda qaz problemi yalnız qidalanma ilə deyil, həm də tez-tez və nəzarətsiz ağlama ilə də dərinləşə bilər. Körpə ağladıqda burun və ağız vasitəsilə daha çox hava udur, bu da qaz yığılmasına səbəb olur. Uzunmüddətli ağlama qarın boşluğunda təzyiqi artırır və qazın bağırsaqlarda hərəkətini çətinləşdirir. Yuxudan tez-tez oyanan körpədə qaz ola bilərmi sualının cavabı da burada aydınlaşır.
Ağlama zamanı udulan hava, kolik körpə anlayışını xarakterizə edən hallardan biri hesab olunur. Əgər körpə ardıcıl və nəzarətsiz şəkildə ağlayırsa, qaz sancısı üçün nə zaman həkimə getmək lazımdır sualı da nəzərdən qaçmamalıdır. Bu səbəblə valideynlər körpənin emosional ehtiyaclarına da cavab verməlidirlər. Tez-tez ağlayan körpənin fiziki rahatlığı ilə yanaşı psixoloji tarazlığı da pozulur.
Körpələrdə qaz necə çıxarılır sualına cavab yalnız fiziki tədbirlərlə deyil, emosional dəstək ilə də verilməlidir. Qaz problemi bəzən yalnız bioloji deyil, psixoloji reaksiyalarla da güclənir. Bu cür vəziyyətlərdə körpənin qaz sancısını başa düşmək valideynin diqqətli müşahidəsi və körpənin davranışlarını düzgün təhlil etməsi ilə mümkün olur.
Fiziki hərəkətsizlik və bələmə
Körpələrdə qaz sancısı onların hərəkətsiz qalması və bəzən bədənlərinin sıx şəkildə bələnməsi ilə daha da şiddətlənə bilər. Hərəkət fiziki olaraq bağırsaq hərəkətlərini stimullaşdırır və qazın orqanizmdən daha asan çıxmasına yardım edir. Körpə uzun müddət eyni vəziyyətdə qaldıqda, qarında qazın toplanması normal həddən artıq olur. Bu zaman körpədə bağırsaq hərəkətləri zəifləyir və qaz bədəndə qalır.
Bələmə üsulu çox sıx tətbiq edildikdə, qarın bölgəsində təzyiq artaraq qazın xaric olunmasına mane olur. Bu da körpənin narahat yuxu keçirməsinə və tez-tez oyanmasına səbəb olur. Əgər körpə rahat hərəkət edə bilmirsə, körpədə gecə qaz problemi qaçılmaz olur. Bu vəziyyətdə körpəyə masaj necə edilir kimi üsullar qazın çıxarılmasında faydalı olur.
Valideynlər bilməlidir ki, körpələrdə qaz sancısını azaltmaq yolları yalnız qidalanma ilə məhdudlaşmır. Körpə baxımı hərtərəfli şəkildə aparılmalı, fiziki rahatlıq da təmin edilməlidir. Körpə sağlamlığı üçün onun sərbəst hərəkət etməsi və düzgün geyindirilməsi vacib rol oynayır. Hər gün sadə bədən hərəkətləri və qarnı üzərinə uzanma məşqləri qaz sancısını azaltmaq üçün effektiv üsuldur.
Ətraf mühitin təsirləri
Uşaqlarda qaz problemi çox vaxt diqqətdən qaçan, lakin mühüm təsirə malik olan ətraf mühit faktorları ilə də əlaqəlidir. Çox isti və ya soyuq otaq temperaturu körpənin ümumi vəziyyətini və həzm sistemini birbaşa təsir edə bilər. Mühitdəki kəskin temperatur dəyişiklikləri körpənin bağırsaq spazmına səbəb ola bilər. Bu isə uğultulu qarın səsləri, ağlama və qaz sancısı kimi əlamətlərlə özünü göstərir.
Xüsusilə doğuşdan sonra körpədə qaz yaranmasına səbəb olan bu amil tez-tez nəzərdən qaçırılır. Əgər otaqda hava dövranı zəifdirsə və ya çox isti paltarlarla geyindirilmiş körpə rahat nəfəs ala bilmirsə, bu da həzm sisteminin funksiyasına mənfi təsir göstərir. Qaz sancısı üçün evdə nələr etmək olar sualına cavab axtaran valideynlər əvvəlcə körpənin yataq və mühit şəraitini yoxlamalıdır. Əgər körpə narahatlıq içindədirsə, bu qaz sancısının əlamətləri ilə yanaşı ətraf mühitin təsirini də nəzərə almağı tələb edir.
Körpə qaz çıxarmır və gündəlik ritmini pozursa, ilk öncə otaq şəraiti qiymətləndirilməlidir. Temperatur balansı pozulmuş mühitdə körpənin dərisində qızartılar, əllərdə tərləmə və nəfəs darlığı da müşahidə oluna bilər. Körpənin sağlamlığı üçün ventilyasiyalı, rütubəti balanslı və temperaturu sabit mühit tövsiyə edilir. Beləliklə, valideynlər qaz problemi üçün məsləhətlər arasında bu amili gözardı etməməlidirlər.
Əlavə qidaya erkən başlanması
Körpələrdə qaz sancısı əlavə qidaya zamanından əvvəl başlanıldıqda daha kəskin formada ortaya çıxa bilər. Bağırsaq sistemi hələ inkişafını tamamlamamış körpələrdə qatı və kompleks tərkibli qidaların verilməsi qeyri-adekvat həzmə səbəb olur. Bu isə qarnı köp edən körpə üçün ağrı və narahatlıqla nəticələnir. Ümumiyyətlə, 6 aylıqdan əvvəl əlavə qidaların verilməsi həzm fermentlərinin yetərsiz olması səbəbindən tövsiyə edilmir.
Hətta bəzi hallarda bu körpədə bağırsaq hərəkətləri pozulmalarına və ishala belə səbəb ola bilər. Körpədə qaz və qidalanma əlaqəsi güclü olduğuna görə əlavə qidanın növü, miqdarı və vaxtı diqqətlə seçilməlidir. Əgər körpə əlavə qidaya hələ hazır deyilsə, bu yenidoğulmuş qaz sancısı səbəbləri siyahısına daxil edilir.
Bu tip qidalar hətta uşaqlarda axşam sancısı vəziyyətlərini də artırır. Yalnız pediatrın tövsiyəsi əsasında və tədricən tətbiq olunan əlavə qidalanma qaz riskini azaldır. Nəticə olaraq, körpə sağlamlığı üçün ilk 6 ay yalnız ana südü və ya uyğun formula ilə qidalanma daha məqsədəuyğundur.
Digər əlavə faktorlar
Uşaqlarda qaz problemi bəzən əsas səbəblərlə yanaşı, diqqətdən qaçan bir sıra əlavə faktorlarla da güclənə bilər. Bu faktorlar birbaşa həzm sisteminə təsir etməsə də, körpədə stress və narahatlıq yaradaraq qaz yığılmasına şərait yarada bilər. Məsələn, alt bezinin uzun müddət yaş qalması körpənin bədən istiliyini dəyişir və qarında spazmlara səbəb ola bilər. Həmçinin, qarnının islanması və ya soyuq səthdə yatması körpədə qarın ağrısı və qaz sancısı riskini artırır.
Əlavə olaraq, gündəlik su qəbulu düzgün tənzimlənmədikdə, bağırsaq funksiyası zəifləyir və qaz sancısı üçün damcı istifadə etməyə ehtiyac yarana bilər. Xüsusilə 6 aydan böyük körpələrdə su balansı həzm prosesinin sağlamlığı üçün vacibdir. Tez-tez və nizamsız qidalanma isə körpənin orqanizmində həzm stressi yaradır və bu da kolik körpə necə sakitləşdirilir sualını aktuallaşdırır.
Beləliklə, körpənin altının mütəmadi dəyişdirilməsi, mühitin təmizliyi və stabilliyi qaz sancısının qarşısının alınmasında təsirli olur. Bu tip əlavə amillərin hamısı bir yerdə körpənin ümumi rahatlığına və sağlamlığına təsir edir. Valideynlər bu detallara diqqət yetirdikdə, qaz sancısı səbəbilə həkimə müraciət ehtiyacı daha az hallarda ortaya çıxır.
Qaz sancısının körpələrdə görülən əlamətləri
Körpələrdə qaz sancısı çox zaman ağlama və narahatlıqla müşahidə olunsa da, bu əlamətləri digər səbəblərdən fərqləndirmək asan olmaya bilər. Valideynlər körpənin davranışlarını diqqətlə izləyərək bu narahatlığın qaz problemi ilə əlaqəli olub-olmadığını müəyyən edə bilərlər. Hər körpədə simptomlar bir qədər fərqli olsa da, ən çox rast gəlinən qaz sancısı əlamətləri ortaq xüsusiyyətlərə malikdir. Aşağıda qaz sancısını göstərən ümumi simptomlar sadalanır:
- Həddindən artıq və sakitləşməyən ağlama
- Qarnın gərgin və şiş görünməsi
- Ayaqların qarına doğru çəkilməsi
- Əllərin yumruq şəklində sıxılması
- Üzün qızarması və mimikalarda narahatlıq ifadəsi
- Yuxuya getməkdə çətinlik və tez-tez oyanmaq
- Yeməkdən sonra narahatlıq və qidalanmadan tez ayrılmaq
- Geyindirilərkən və ya qucağa alınarkən narazılıq ifadələri
- Yemək və yuxu arasında balanssızlıq
- Qarına toxunarkən gərginlik və sərtlik hissi
- Əmmə refleksinin artması, lakin qısa müddətdə dayandırılması
- Axşam saatlarında ağlamaların daha da intensivləşməsi
- Körpənin huşsuz və narahat görünməsi
- Qaz çıxardıqdan və ya geyirdikdən sonra ani rahatlaşma.
Bu əlamətlər körpənizin qaz sancısı yaşadığını göstərə bilər. Növbəti bölmədə isə bu narahatlığı yüngülləşdirmək üçün təsirli üsullar haqqında ətraflı məlumat verəcəyik.
Körpələrdə qaz sancısı necə keçər?
Körpələrdə qaz sancısı təkcə ağrı və narahatlıq yaratmaqla kifayətlənmir, həm də onların qidalanma, yuxu və emosional tarazlığına mənfi təsir göstərir. Bu sancılar valideynlər üçün çox yorucu və narahatedici ola bilər. Buna görə də qazın mümkün qədər asan və təhlükəsiz şəkildə bədəndən çıxarılması üçün effektiv üsulların tətbiqi vacibdir. Aşağıda bu üsullar müxtəlif istiqamətlər üzrə qruplaşdırılmışdır.
- Körpədən qaz çıxarmaq üçün fiziki üsullar
- Düzgün qidalanma texnikaları
- Ana südü ilə qidalanan körpələr üçün tövsiyələr
- Süni qida qəbul edən körpələr üçün tövsiyələr
- Rahatlaşdırıcı və tamamlayıcı üsullar
1. Körpədən qaz çıxarmaq üçün fiziki üsullar
Körpələrdə qaz sancısı zamanı tətbiq olunan sadə fiziki üsullar qazın bədəndən çıxarılmasını asanlaşdırır. Körpəni arxası üstə uzadıb, dizlərini yavaşca qarına doğru sıxmaq qazın hərəkətini stimullaşdıra bilər. Bu üsul körpələrdə qaz necə çıxarılır sualının ən sadə cavablarındandır. Velosiped hərəkətləri adlandırılan ayaq hərəkətləri də qarın əzələlərini aktivləşdirərək qazın çıxışını dəstəkləyir. Körpəni üfüqi şəkildə, qarnı aşağı olmaqla çiynə və ya ayağa qoyub kürəyini ovuşdurmaq da təsirlidir. Bu zaman mədəyə yüngül təzyiq qazın buraxılmasına yardım edir.
Futbol tutuşu kimi tanınan üsulda körpə əlin üzərində üzü aşağı yatır və qarına təzyiq yaranır. Körpəni qucaqda dik vəziyyətdə saxlayıb çənəsini çiynə söykəyərək kürəyini ovmaq da effektiv sayılır. Masaj texnikaları, xüsusilə qarın bölgəsinə saat əqrəbi istiqamətində tətbiq edilən dairəvi hərəkətlər bağırsaq hərəkətliliyini artırır. İsti dəsmalın qarnın üzərinə qoyulması və yumşaq toxunuşlarla dəstəklənməsi qazın çıxmasına kömək edə bilər. Beləliklə, bu üsullarla körpə qazı necə çıxarılır sualına ev şəraitində təhlükəsiz cavablar təqdim olunur.
2. Düzgün qidalanma texnikaları
Körpələrdə qaz sancısı çox vaxt qidalanma zamanı hava udulması və həddindən artıq qida qəbulundan qaynaqlanır. Bu problemi minimuma endirmək üçün qidalanma texnikalarının optimallaşdırılması olduqca önəmlidir. Körpənin qidalanma mövqeyi dik və başı yuxarıda olacaq şəkildə olmalıdır. Bu mövqe hava udulmasının qarşısını alır və həzm prosesini asanlaşdırır. Butulka ilə qidalanan körpələr üçün qapağın düzgün bağlanması və axının yaşına uyğun olması vacibdir. Çox sürətli axan butulkalar havanın həddindən artıq udulmasına səbəb olur.
Geyirmə fasilələri verərək qidalanma zamanı körpənin hava çıxarması təmin edilməlidir. Hər 3-5 dəqiqədən bir dik vəziyyətdə geyirməyə imkan vermək, qazın bədəndə yığılmasının qarşısını alır. Körpənin doyduğuna dair siqnallarına diqqət edilməli, həddindən artıq qidalanmadan qaçınılmalıdır. Əgər əmizdirmə zamanı ağrı və hava udulması müşahidə olunursa, əmzirmə mövqeyi və texnikası dəyişdirilməlidir. Nəticə olaraq, bütün bu faktorlar birlikdə körpədə qaz və qidalanma əlaqəsi kontekstində düşünülməlidir.
3. Ana südü ilə qidalanan körpələr üçün tövsiyələr
Uşaqlarda qaz problemi çox zaman ana südü ilə birbaşa əlaqəlidir. Çünki ananın qəbul etdiyi qidalar süd vasitəsilə körpəyə ötürülür. Bu səbəblə ana qidalanması diqqətlə tənzimlənməlidir. Brokoli, kələm, paxlalı bitkilər, soğan və qazlı içkilər kimi qidalar, ana südü vasitəsilə körpəyə ötürülərək qaz sancısına səbəb ola bilən məhsullar hesab olunur. Analar bu qidaları ya menyudan çıxarmalı, ya da ciddi şəkildə məhdudlaşdırmalıdır.
Günlük su qəbulu da vacibdir, çünki düzgün nəmləndirmə süd istehsalına və həzm sisteminin dəstəyinə kömək edir. Hər hansı qida dəyişiklikləri etməzdən əvvəl pediatr və ya diyetoloqla məsləhətləşmək vacibdir. Həmçinin, diaqnoz qoyulmamış laktoza həssaslığı kimi hallarda ananın süddən uzaq durması da müzakirə oluna bilər. Unutmayın ki, sağlam ana südü qidalanması yalnız körpə sağlamlığı üçün deyil, qaz sancılarının qarşısını almaq baxımından da vacibdir.
4. Süni qida qəbul edən körpələr üçün tövsiyələr
Körpələrdə qaz sancısı bəzi hallarda süni qida ilə qidalanan körpələrdə daha sıx müşahidə oluna bilər. Bu zaman ilk addım istifadə olunan formulun uyğunluğunu qiymətləndirmək olmalıdır. Bəzi körpələr müəyyən protein və şəkərlərə qarşı həssaslıq göstərə bilər. Bu halda həkim tövsiyəsi ilə qaz dərmanı və ya alternativ formula seçimi gündəmə gələ bilər. Butulka ilə qidalanmada şüşə məməsinin axını yaşa uyğun seçilməlidir.
Çox axınlı məmə ilə körpə daha çox hava uda bilər ki, bu da körpədə qarın köpü ilə nəticələnə bilər. Şüşə çalxalandıqda hava qabarcıqları yaranır və bu da qaz problemini artırır. Ona görə də formul hazırlanarkən şüşə çox sirkələnməməlidir. Beləliklə, uyğun formula və düzgün qidalanma texnikası ilə körpələrdə qaz sancısı üçün ən effektiv üsullar tətbiq edilmiş olur.
5. Rahatlaşdırıcı və tamamlayıcı üsullar
Körpələrdə qaz sancısı zamanı yalnız fiziki və qidalanma metodları deyil, emosional rahatlaşdırıcı üsullar da effektiv ola bilər. Körpəni yumşaq bir ədyala bükmək ona təhlükəsizlik hissi verir. Qucaqlamaq və yüngül yelləmə bədən təması və istilik vasitəsilə rahatlıq yaradır. Ninni və sakitləşdirici musiqilər həm yuxunu dəstəkləyir, həm də ağlamanı azaldır.
İsti vanna və sonra yağla masaj körpənin sinir sisteminə sakitləşdirici təsir göstərir. Uşaq arabasında gəzdirmək və ya avtomobillə gəzintiyə çıxarmaq bəzi körpələr üçün çox təsirlidir. Əmizikdən istifadə rahatlama refleksini stimullaşdırır. Bu üsullar birbaşa qazı çıxarmasa da, sancı zamanı körpənin əhvalını sabitləşdirir və narahatlığı azaldır. Hər bir körpə fərqli olduğuna görə, valideynlər fərqli üsulları sınayaraq körpələrinə uyğun olanını tapmalıdır.
Körpələrdə qaz sancısı haqqında tez- tez verilən suallar
Körpələrdə qaz sancısı nə zaman başlayır?
Körpələrdə qaz sancısı adətən doğumdan sonra ilk 2-3 həftədə müşahidə olunmağa başlayır. Bu dövrdə bağırsaq sistemi tam formalaşmadığı üçün tez-tez uşaqda qarın ağrısı kimi əlamətlərlə özünü göstərə bilər.
Körpələrdə qaz sancısı neçə ay davam edir?
Körpələrdə qaz sancısı, əksər hallarda 4-6 aylığa qədər davam etsə də, bəzi hallarda daha uzun sürə bilər. Körpələrdə qaz problemi neçə ay davam edir sualının cavabında fərdi inkişaf amilləri ilə əlaqəlidir.
Qaz sancısı olan körpə niyə ağlayır?
Körpələrdə qaz sancısı zamanı bağırsaqlarda yığılan hava təzyiq yaradır və bu da körpədə ağrı hissinə səbəb olur.
Körpədə qaz sancısı ilə qarın ağrısını necə fərqləndirmək olar?
Körpələrdə qaz sancısı, adətən şiş qarın, ayaqların qarnına doğru çəkilməsi və fasilələrlə baş verən ağlama ilə xarakterizə olunur. Davamlı və dəyişməyən ağrı halında isə uşaqda qarın ağrısı ehtimalı nəzərə alınmalıdır.
Körpədə qaz sancısı hansı saatlarda daha çox olur?
Körpələrdə qaz sancısı xüsusilə günün ikinci yarısında və axşam saatlarında intensivləşir.
Ana südü ilə qidalanan körpədə qaz sancısı ola bilərmi?
Körpələrdə qaz sancısı ana südü ilə qidalanan körpələrdə də müşahidə oluna bilər və bu, çox zaman ananın qidalanması ilə bağlıdır.
Əlavə qida qaz sancısını artırırmı?
Uşaqlarda qaz problemi əlavə qidaya erkən keçid edildikdə və ya uyğun olmayan məhsullar verildikdə artım göstərə bilər. Bu hallarda kolik üçün hansı damcılar faydalıdır sualının cavabı da müalicəyə əlavə dəstək verir.
Qaz sancısı olan körpəyə dərman vermək doğrudurmu?
Körpələrdə qaz sancısı zamanı dərman istifadəsi yalnız pediatrın tövsiyəsi ilə aparılmalıdır.
Körpədə qaz sancısı üçün nə zaman həkimə müraciət edilməlidir?
Körpələrdə qaz sancısı 6 aydan sonra da davam edirsə və ya şiddətli simptomlarla müşayiət olunursa, pediatra müraciət edilməlidir. Bu zaman ușaqda qaz tutması və digər fərqli həzm pozuntuları da qiymətləndirilməlidir.
Qaz sancısı olan körpəyə hansı mövqelər rahatlıq gətirir?
Körpələrdə qaz sancısı zamanı körpəni dizləri qarnına çəkilmiş vəziyyətdə tutmaq və ya qucaqda dik saxlamaq qazın çıxmasına kömək edir. Bu halda qaz sancısı zamanı körpə necə tutulmalıdır sualı praktik əhəmiyyət kəsb edir.
Qaz sancısı olan körpəyə masaj etmək təhlükəlidirmi?
Körpələrdə qaz sancısı zamanı yüngül və saat əqrəbi istiqamətində qarın masajı təhlükəsiz və faydalı üsul sayılır.
Qaz sancısını azaltmaq üçün əmzik istifadə oluna bilərmi?
Körpələrdə qaz sancısı zamanı əmzik istifadə edilməsi körpəni sakitləşdirərək refleksvi şəkildə rahatlıq yarada bilər. Bu, həm qaz sancısı olan körpə necə yatır sualına cavab verir, həm də yuxu keyfiyyətini artırır.
Yenidoğulmuşlarda qaz ağrısını necə aradan qaldırmaq olar?
Körpələrdə qaz sancısı erkən dövrdə qarın masajı, isti dəsmal və düzgün qidalanma ilə yüngülləşdirilə bilər. Bu üsullar uşaqlarda qaz sancısına nə yaxşı gəlir sualının ən təsirli və təhlükəsiz cavablarıdır.
Qaz sancısı hər körpədə olurmu?
Uşaqlarda qaz problemi demək olar ki, bütün körpələrdə müəyyən dövrlərdə müşahidə olunur.
Qaz sancısı keçmədikdə hansı tibbi müayinələr tələb oluna bilər?
Körpələrdə qaz sancısı uzun müddət davam etdikdə, pediatr tərəfindən əlavə müayinələr – qarın ultrasəsi, qida intoleransı testləri və nəcisin analizi tələb oluna bilər.
Körpələrdə qaz masajını necə etmək olar?
Körpələrdə qaz sancısı zamanı qarına yüngül masaj saat əqrəbi istiqamətində və isti əllərlə edilməlidir.
Qaz problemi olan körpə üçün ana nə yeməlidir?
Körpələrdə qaz sancısı ana südü ilə qidalanan körpələrdə ananın menyusundakı qaz verici qidaların məhdudlaşdırılması ilə azaldıla bilər.
Körpəyə qaz üçün nə verilə bilər?
Körpələrdə qaz sancısı üçün pediatr nəzarətində simetikon tərkibli damcılar və ya təbii üsullar tövsiyə olunur.
