Sosial anksiyete (sosial fobiya) insanın gündəlik həyatını ciddi şəkildə məhdudlaşdıra bilən psixoloji bir problemdir. Bu vəziyyətdə olan insanlar üçün ictimai qorxu, sosial narahatlıq və özünü ifadə etməkdə çətinlik kimi hallar olduqca tanışdır. Adi bir söhbətə başlamaq, ictimaiyyət qarşısında çıxış etmək və ya bir qrupda öz fikrini bildirmək belə böyük stresə səbəb ola bilər.
Bu yazıda sosial anksiyete pozuntusu yaşayanların nə hiss etdiyindən tutmuş, sosial fobiyadan necə qurtulmaq olar, davranış terapiyası, nəfəs məşqləri, meditasiya və rahatlama, eləcə də evdə tətbiq edilə bilən üsullar haqqında geniş şəkildə bəhs ediləcək. Həmçinin sosial anksiyeteyə qarşı dərmanlar, dəstək qrupları və psixoloqa nə vaxt müraciət etməli kimi vacib mövzularda da məlumat veriləcək.
Əgər siz də narahatlıq pozuntuları, panik atak və sosial fobiya, insanlarla ünsiyyət qorxusu və ya qapanıqlıqdan necə çıxmalı kimi suallarla mübarizə aparırsınızsa, bu məqalə sizin üçün əhəmiyyətli bir başlanğıc ola bilər. Burada özünə güvəni artırmaq yolları, sosial bacarıqları inkişaf etdirmək və gənclərdə sosial fobiya kimi aspektlərə də toxunulacaq. Məqsəd bu vəziyyətin öhdəsindən gəlmək üçün sizə həm elmi, həm də praktik istiqamətlər təqdim etməkdir.
Sosial anksiyete nədir?
Sosial anksiyete — fərdin ictimai vəziyyətlərdə daim narahatlıq, gərginlik və qorxu hiss etməsi ilə xarakterizə olunan bir psixoloji fobiya formasıdır. Bu pozuntu sosial mühitlərdə alçaldılmaqdan, rəy bildirilməsindən və ya səhv etməkdən ehtiyatlanan insanların yaşadığı dərin ictimai qorxu ilə müşahidə olunur. Bəzən bu narahatlıq o qədər güclü olur ki, insan ictimaiyyət qarşısında çıxış etmək, yeni insanlarla tanış olmaq və ya sadəcə bir qrup içində olmaq kimi sadə fəaliyyətlərdən belə çəkinir.
Sosial anksiyete əsasən sosial vəziyyətlərdə utancaqlıq yaşayan insanlarda müşahidə edilir, lakin bu, sadəcə utancaqlıqdan daha ciddi bir haldır. Məsələn, bir restoranda yemək sifariş etmək, bir təqdimatda çıxış etmək və ya kassa növbəsində dayanmaq belə bu şəxslər üçün böyük bir stressə çevrilə bilər. Nəticədə, fərdlər tədricən qapanıqlıqdan necə çıxmalı sualı ilə üz-üzə qalır və sosial bacarıqları inkişaf etdirmək ehtiyacı yaranır.
Sosial fobiyadan necə qurtulmaq olar? sualına cavab vermək üçün müxtəlif yanaşmalar mövcuddur. Bunlara davranış terapiyası, terapiya və sosial anksiyete, nəfəs məşqləri, meditasiya və rahatlama, hətta bəzi hallarda sosial anksiyeteyə qarşı dərmanlar da daxildir. Eyni zamanda, dəstək qrupları və evdə tətbiq edilə bilən üsullar da fərdlərə gündəlik həyatda yardımçı ola bilər.
Sosial fobiyanın əlamətləri nələrdir?
Sosial fobiya fərdin ictimai mühitlərdə özünü narahat, qiymətləndirilmiş və ya utandırılmış hiss etməsinə səbəb olan ciddi bir psixoloji pozuntudur. Bu vəziyyət insanın gündəlik həyatına və şəxsi inkişafına əhəmiyyətli təsirlər göstərə bilər. Əgər bir şəxs ictimai qorxu, sosial narahatlıq və insan içində utanma qorxusu yaşayırsa, bu, sosial anksiyete pozuntusu ilə əlaqəli ola bilər. Bu yazıda sosial fobiyanın ən çox rast gəlinən əlamətlərini sadalayacağıq ki, özünüzdə və ya yaxınlarınızda bu halları müşahidə etdikdə erkən reaksiya verə biləsiniz.
Sosial fobiyanın ümumi əlamətləri:
- Sosial vəziyyətlərdə güclü narahatlıq və təşviş hissi
- Yüksək səviyyədə özünü tənqid və aşağı özünə qiymət
- Göz kontaktından çəkinmə və baxışlardan narahat olma
- Ürək döyüntüsünün sürətlənməsi və nəfəs darlığı
- Əllərdə və ayaqlarda titrəmə, ani tərləmə və qızarma
- İctimai yerlərdə danışmaqdan, yemək yeməkdən və təqdimat verməkdən çəkinmək
- Baş ağrısı, ürəkbulanma, başgicəllənmə kimi fiziki narahatlıqlar
- Sosial tədbirlərdən, toplantılardan və yeni insanlarla qarşılaşmaqdan qaçmaq
- Davranışlarda çəkinmə, qapanıqlıq və tez özünə qapanma
- “Pis görünəcəyəm”, “Nə deyəcəm?” kimi narahatedici düşüncələrin təkrarı
- Danışarkən səsin titrəməsi və ya səsin çıxmaması
- Gecələr yuxu pozğunluğu və tez-tez qorxulu düşüncələrlə oyanma
- Təhlükə gələcəyi hissi ilə başqa şeylərə fokuslana bilməmək
- Sosial qarşılıqlı əlaqədən sonra peşmançılıq və özünü günahlandırma hissləri
- Həddindən artıq həssaslıq və tənqidə qarşı yüksək reaksiya
- Ətrafdakı insanların rəyini şişirdilmiş şəkildə qiymətləndirmək
- Hər zaman başqalarının diqqətində olmaq qorxusu ilə yaşamaq
- Fiziki simptomların artması ilə sosial mühitlərdən uzaq durmağa çalışma
- Uşaqlarda ağlama, qəzəblənmə və sosial mühitdə danışmaqdan imtina
- Sosial mühitlərdə özünü qeyri-kafi, bacarıqsız və təhlil olunmuş hiss etmək
Bu əlamətlərin bir neçəsi gündəlik stress və təşviş halları ilə qarışdırıla bilər. Lakin bu vəziyyətlər uzunmüddətli və şiddətli şəkildə davam edirsə, artıq bu sosial qorxu pozuntusu və narahatlıq pozuntuları kontekstində qiymətləndirilməlidir. Əgər bu cür simptomlar sizdə varsa, psixoloqa nə vaxt müraciət etməli olduğunuzu düşünmək üçün indi doğru zamandır.
Sosial fobiya hansı səbəblərdən yaranır?
Sosial fobiya, sadəcə utancaqlıqdan ibarət deyil – bu, insanın sosial mühitlərdə daim qorxu və narahatlıq hiss etməsi ilə müşayiət olunan ciddi bir psixoloji fobiya formasıdır. Bu pozuntunun yaranmasına bir çox fərqli amillər təsir edir və adətən bir neçə səbəbin birləşməsi nəticəsində inkişaf edir. Buraya həm genetik meyillər, həm də mühit faktorları, uşaqlıq təcrübələri, beyin kimyası və şəxsi emosional vəziyyətlər daxil ola bilər. Aşağıda sosial anksiyete pozuntusu ilə əlaqəli başlıca səbəbləri təhlil edirik:
Genetik və irsi faktorlar
Sosial fobiya bəzi hallarda ailədən keçən genetik meyllərlə əlaqələndirilir. Ailəsində bu pozuntuya sahib olan şəxslərdə daha yüksək risk müşahidə olunur. Əgər valideynlərdən biri və ya hər ikisi sosial narahatlıq yaşayıbsa, uşaqda da bu vəziyyətin inkişaf etmə ehtimalı artır. Bu genetik meyillər uşağın sosial anksiyete yaşamasına zəmin yarada bilər. Uşaqlıqda bu vəziyyət tez-tez hiss edilsə də, yetkinlik dövründə daha kəskin hal ala bilər. Ətraf mühit və tərbiyə üsulu da genetik meyllə birlikdə təsirini göstərir.
Genetik faktorların olması sosial anksiyete pozuntusu riskini artırsa da, bu, dəyişməz taleyi ifadə etmir. Doğru yanaşmalarla bu vəziyyətin idarə olunması mümkündür. Valideynlərin davranış modeli və münasibəti də uşaqların qorxuya qarşı həssaslığını formalaşdırır. Bu səbəblə genetik faktorlar yalnız bir amildir, lakin mühüm rol oynayır. Nəticədə, genetik irsiyyət tək başına deyil, digər amillərlə birlikdə qiymətləndirilməlidir. Əgər ailə tarixçəsində bu hal varsa, erkən tədbir almaq faydalı ola bilər.
Beyin kimyası və nevrotransmitter balanssızlığı
Sosial anksiyete beyindəki kimyəvi tarazlıqların pozulması ilə əlaqədar ola bilər. Bu, xüsusilə serotonin və dopamin kimi nevrotransmitterlərin səviyyəsindəki dəyişikliklərlə izah olunur. Bu maddələr beyində əhval-ruhiyyə, narahatlıq və qorxu hisslərini tənzimləyir. Onların qeyri-sabitliyi fərdin sosial vəziyyətlərdə özünü qeyri-adi şəkildə narahat hiss etməsinə səbəb ola bilər. Bu balanssızlıq ictimai qorxu reaksiyalarının güclənməsinə yol aça bilər. Tədqiqatlar göstərir ki, beyin kimyasındakı dəyişikliklər sosial narahatlıq yaşayan fərdlərdə daha qabarıq olur.
Eyni zamanda amigdala bölgəsinin hiperaktivliyi də qorxu reaksiyalarını gücləndirə bilər. Bu səbəbdən bəzən insanlar özlərini izah edə bilmədən güclü narahatlıq və təşviş yaşayırlar. Ətraf mühit və həyat tərzi bu kimyəvi proseslərə təsir edə bilər. Məsələn, daimi stress və yuxu pozğunluqları beyin funksiyalarına mənfi təsir göstərir. Bu səbəb daimi psixoloji diskomforta və davranış dəyişikliklərinə yol aça bilər. Belə hallarda mütəxəssis dəstəyi almaq məqsədəuyğundur.
Uşaqlıq travmaları və mənfi sosial təcrübələr
Sosial fobiya uşaqlıq dövründə yaşanan mənfi hadisələrdən qaynaqlana bilər. Bu dövrdə emosional travmalar və laqeyd münasibət fərdin psixoloji inkişafına ciddi təsir göstərə bilər. Məsələn, ailədaxili zorakılıq, laqeydlik və ya həddindən artıq nəzarət uşaqda qorxu və utancaqlıq formalaşdıra bilər. Bu cür hallar insan içində utanma qorxusu kimi simptomlarla özünü göstərir. Eyni zamanda məktəb mühitində zorbalığa məruz qalmaq sosial təhlükə hissini artırır.
Davamlı tənqid və aşağılanmaq isə uşağın özünü ifadə etməsinə mane olur. Bu travmatik xatirələr yetkinlik dövründə də öz təsirini saxlayır. Fərd sosial mühitlərdə eyni utandırıcı vəziyyətlərin təkrarlanacağından qorxur. Beləliklə, bir travma gələcək davranışların və düşüncə tərzinin əsasını təşkil edir. Bu səbəblə uşaqlıq dövründə yaranan psixoloji yük ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Hətta psixoloji fobiya kimi diaqnozlarla nəticələnə bilər. Travmalarla üzləşmək və onları tanımaq müalicə prosesində vacib addımdır.
Sosial təzyiq və yüksək gözləntilərin təsiri
Sosial anksiyete pozuntusu çox zaman cəmiyyətin qoyduğu standartlara uyğun yaşamaq təzyiqindən qaynaqlanır. İnsanlar tez-tez başqalarının onlar haqqında nə düşündüyünü düşünür və buna uyğun davranmağa çalışırlar. Bu xüsusilə gənclər arasında daha kəskin müşahidə olunur, çünki sosial mediada görünmək, uğurlu və qəbul olunan biri olmaq istəyi getdikcə artır. Yüksək akademik və peşə gözləntiləri də bu təzyiqi gücləndirir. Sosial rollara uyğunlaşmaq məcburiyyəti insanı daxili konfliktə salır. Davamlı olaraq “yetərli olma”q qorxusu yaranır. Nəticədə fərd ictimai mühitlərdə özünü gərgin və müşahidə altındaymış kimi hiss edir.
Sosial səhvlər etməkdən ehtiyatlandığı üçün davranışları süni və məhdudlaşmış olur. Bu da təbii ünsiyyəti çətinləşdirir. Bəzi hallarda insanlar sadəcə qiymətləndirilməkdən deyil, ümumiyyətlə görünməkdən də çəkinirlər. Sosial təzyiq yalnız başqalarının fikri ilə yox, həm də öz daxili tələbləri ilə daha da güclənir. Fərd öz uğurlarını daim başqaları ilə müqayisə edir və nəticədə özündən narazılıq formalaşır. Bu psixoloji gərginlik uzun müddət davam etdikdə, sosial münasibətləri tamamilə məhdudlaşdıra bilər. Sosial anksiyete bu şəraitdə inkişaf edir və fərdin gündəlik funksionallığını zəiflədə bilər.
Aşağı özünə qiymət və dəyərsizlik hissi
Sosial fobiya çox vaxt fərdin özünü kifayət qədər dəyərli hesab etməməsi ilə bağlı olur. Bu insanlar özlərini daim başqaları ilə müqayisə edir və nəticədə özlərini ikinci planda görürlər. Onlar üçün başqalarının fikri şəxsi fikirdən daha vacib görünür. Bu yanaşma, fərdin qərarvermə və təşəbbüskarlıq qabiliyyətini azaldır. Sosial qorxu pozuntusu belə bir psixoloji zəmin üzərində daha sürətlə inkişaf edir. Davamlı tənqid olunacağına inanmaq, insanı real və ya xəyali ictimai situasiyalardan uzaqlaşdırır. Öz bacarıqlarına inamsızlıq səbəbindən yeni insanlarla tanış olmaq və sosial fəaliyyətlərdə iştirak çətinləşir.
İnsanlarla ünsiyyət qorxusu bu zəifliklərin fonunda daha da dərinləşir. Əgər insan özünü ifadə edərkən daim səhv edəcəyini düşünürsə, o zaman özünü tamamilə geri çəkir. Özünə güvəni artırmaq yolları bu nöqtədə əhəmiyyət qazanır, çünki fərdin özünü dəyərli hiss etməsi sosial adaptasiyanı asanlaşdırır. Mənfi özfikirlər dəyişmədikcə, sosial əlaqələrə daxil olmaqda ciddi çətinliklər qalır. Bu da fərdin tək qalmasına və emosional baxımdan təcrid olunmasına səbəb ola bilər. Bu psixoloji vəziyyətdən çıxış üçün peşəkar psixoloji dəstək və uzunmüddətli özünüinkişaf prosesi vacib sayılır.
Sosial anksiyete hücumları ilə mübarizə yolları
Sosial anksiyete və ümumi narahatlıq pozuntuları bir çox insanın gündəlik həyatına mənfi təsir edir. Xüsusilə panik atak və sosial fobiya zamanı yaşanan narahatlıq və qorxu hissi həm fiziki, həm də zehni baxımdan güclü diskomfort yaradır. Ancaq doğru üsullarla bu halların qarşısını almaq və simptomları yüngülləşdirmək mümkündür. Aşağıda sizə həm anksiyete böhranını necə aradan qaldırmaq, həm də sosial fobiya ilə mübarizədə effektiv yollar təqdim ediləcək.
Anksiyete hücumlarını sakitləşdirmək üçün praktik üsullar
Anksiyete hücumu zamanı sürətli və məqsədyönlü müdaxilə narahatlığı nəzarət altına almağa kömək edir. Aşağıdakı üsullar evdə tətbiq edilə bilən üsullar arasında ən təsirlilərindəndir:
- Dərin nəfəs məşqləri tətbiq edin:
Dərin və ritmik nəfəs alma bədənin sakitləşməsinə, ürək döyüntüsünün tənzimlənməsinə və beynin “təhlükə yoxdur” siqnalı almasına kömək edir. - Ayağa qalxın və dik durun:
Qorxu anında bədən instinktiv olaraq bükülə bilər. Dik dayanmaq beyinə hər şeyin qaydasında olduğunu göstərir və fiziki rahatlıq yaradır. - 3-3-3 qaydasından istifadə edin:
Bu üsul zehni narahatlıqdan uzaqlaşdırmağa kömək edir:- Ətrafınızda gördüyünüz 3 şeyi adlandırın.
- Eşitdiyiniz 3 səslə bağlı danışın.
- Bədəninizin 3 hissəsini (məsələn, barmaqlar, bilək, qol) hərəkət etdirin.
- “Narahat görüş” texnikasını tətbiq edin:
Narahat edən fikirləri bir kağıza yazın və onlar haqqında düşünmək üçün hər gün müəyyən bir zaman ayırın. Beləcə həmin düşüncələr gün boyu sizi narahat etməz. - “Anı mərkəzləşdirmək” texnikasından istifadə edin:
Gələcəklə bağlı qorxular əvəzinə hazırki məqama fokuslanmağa çalışın. Özünüzə xatırladın: “Hazırda təhlükə yoxdur.” - Özünüzü məşğul saxlayın:
Gəzinti, kitab oxumaq, musiqi dinləmək və ya sevdiyiniz bir filmə baxmaq zehni rahatlaşdırır və emosional gərginlik səviyyəsini azaldır. - Şəkərli qidalardan uzaq durun:
Şəkər səviyyəsinin qəfil yüksəlməsi narahatlığı artırır. Onun əvəzinə proteinlə zəngin qidalar qəbul edin və bol su için.
Sosial fobiyanın psixoterapiya ilə müalicəsi
Sosial fobiya ilə mübarizədə psixoloji terapiya ən effektiv üsullardan biridir. İlk növbədə insanın hansı sosial vəziyyətlərdə özünü narahat hiss etdiyini tanıması vacibdir. Məsələn, ictimaiyyət qarşısında çıxış etmək, insanlarla birlikdə yemək yemək və ya tanımadığı insanlarla söhbət etmək kimi hallar diqqətlə analiz edilir. Bu analizdən sonra terapiya və sosial anksiyete arasında fərdin reaksiyaları üzərində işlənilir. Ən effektiv yanaşma koqnitiv davranış terapiyası hesab olunur.
Bu üsul insanın mənfi düşüncə tərzini dəyişdirərək, sosial vəziyyətlərə daha sağlam yanaşmasına kömək edir. Terapiya zamanı fərd tədricən qorxduğu vəziyyətlərlə üzləşdirilir – buna “maruz qalma terapiyası” deyilir. Nəticədə, həmin sosial hallar artıq təhlükəli görünmür. Terapiya eyni zamanda insanın özünə inamını da artırır və özünü ifadə etməkdə çətinlik yaşayanlara rahatlıq verir. Bu proses zamanı psixoloq fərdin fərdi ehtiyaclarına uyğun strategiyalar hazırlayır.
Dərman müalicəsi və digər tibbi yanaşmalar
Sosial anksiyete və ümumi narahatlıq pozuntularının müalicəsində dərman vasitələri də istifadə olunur. Bu zaman məqsəd beyindəki narahatlıq pozuntuları ilə əlaqəli kimyəvi balansı tənzimləməkdir. Ən çox istifadə edilən dərmanlar arasında SSRI və SNRI qrupuna daxil olan antidepresanlar yer alır. Bu preparatlar serotonin və norepinefrin səviyyəsini sabitləşdirərək təşvişi azaldır. Sosial anksiyeteyə qarşı dərmanlar simptomların şiddətini minimuma endirə bilər. Eyni zamanda bəzən qısa müddətli benzodiazepinlər təyin olunur, lakin bunların uzun müddət istifadəsi tövsiyə edilmir.
Dərmanla yanaşı, psixoterapiya davam etdirildikdə müalicə daha effektiv olur. Hər bir insan üçün uyğun dərman fərqli ola bilər, ona görə də mütləq həkimlə məsləhətləşmək vacibdir. Müalicəyə başlamazdan əvvəl bədəndəki mümkün fiziki səbəbləri istisna etmək üçün tibbi testlər aparılır. Bu, simptomların başqa bir xəstəlikdən qaynaqlanmadığını müəyyən etməyə kömək edir. Təbii ki, dərman təkbaşına deyil, terapiya və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə birlikdə düşünülməlidir.
Sosial bacarıqların inkişafı və gündəlik dəstək üsulları
Sosial fobiya yaşayan insanlar üçün sosial bacarıqların inkişaf etdirilməsi çox önəmlidir. Bu proses fərdi özünü daha rahat hiss etməyə və qapanıqlıqdan necə çıxmalı sualına cavab tapmağa kömək edir. Sosial bacarıq təlimləri sayəsində insanlar yeni insanlarla tanış olmaq və sosial mühitlərdə özlərini daha inamlı aparmaq qabiliyyəti qazanırlar. Bu təlimlər dəstək qrupları çərçivəsində və ya fərdi seanslarla həyata keçirilə bilər. Sadə salamlaşma, təqdim etmə və söhbətə başlama bacarıqları belə mühüm irəliləyişlərə səbəb ola bilər.
Sosial təcrübənin artması sosial bacarıqları inkişaf etdirmək üçün real platforma yaradır. Gündəlik məşqlərlə bu bacarıqları inkişaf etdirmək mümkündür. Bu da həm azərbaycanlı gənclər, həm də böyüklər üçün eyni dərəcədə vacibdir. Bu yanaşma eyni zamanda gənclərdə sosial fobiya riskini azaltmaq üçün profilaktik tədbir kimi istifadə edilə bilər. Əldə edilən bacarıqlar özünə güvənin artmasına kömək edir. Gündəlik qarşılıqlı əlaqələrdə təcrübə qazandıqca insan daha az təşviş hiss edir. Bu, sosial həyatdan uzaq düşmənin qarşısını almaq üçün mühüm addımdır.
Sosial anksiyete haqqında tez-tez verilən suallar
Sosial anksiyete nədir və onu adi utancaqlıqdan necə fərqləndirmək olar?
Sosial anksiyete gündəlik sosial vəziyyətlərdə kəskin narahatlıq və qorxu hissi ilə xarakterizə olunur. Adi utancaqlıq müvəqqəti və yüngül olsa da, sosial anksiyete həyat keyfiyyətinə ciddi təsir göstərə bilər.
Sosial anksiyete hansı yaşda başlayır və kimlərdə daha çox rast gəlinir?
Sosial anksiyete adətən yeniyetməlik dövründə başlayır və həm qadınlarda, həm də kişilərdə rast gəlinə bilər. Xüsusilə özünə güvən problemi yaşayan gənclər risk altındadır.
Sosial fobiya ilə sosial anksiyete arasında fərq varmı?
Sosial fobiya və sosial anksiyete əslində eyni psixoloji pozuntunun fərqli adlandırmalarıdır. Hər ikisi sosial vəziyyətlərdə narahatlıq və qaçınma davranışları ilə müşahidə olunur.
Sosial anksiyete hansı fiziki və zehni simptomlarla müşahidə olunur?
Sosial anksiyete zamanı ürəkdöyünmə, tərləmə, titrəmə, başgicəllənmə və nəfəs darlığı kimi fiziki simptomlar görülə bilər. Eyni zamanda insan özünü utancaq, qeyri-kafi və narahat hiss edir.
Sosial anksiyete diaqnozu necə qoyulur?
Sosial anksiyete psixoloq və ya psixiatr tərəfindən müsahibə və diaqnostik testlər əsasında müəyyən edilir. Diaqnoz qoyularkən şəxsin gündəlik funksionallığına təsir dərəcəsi əsas götürülür.
Sosial anksiyete genetikdirmi, yoxsa sonradan yaranır?
Sosial anksiyete həm genetik meyillə, həm də həyat təcrübələri və travmalarla əlaqəli olaraq meydana çıxa bilər. Uşaqlıqda yaşanan psixoloji hadisələr bu vəziyyətin riskini artırır.
Sosial anksiyete müvəqqəti haldır, yoxsa uzunmüddətli psixoloji pozuntudur?
Sosial anksiyete müalicə olunmazsa uzunmüddətli və xroniki hal ala bilər. Ancaq erkən müdaxilə ilə bu pozuntu tamamilə idarə edilə bilər.
Sosial anksiyetesi olan bir insan gündəlik həyatını necə davam etdirə bilər?
Sosial anksiyete ilə yaşayan insanlar müəyyən strategiyalar və dəstək vasitəsilə sosial vəziyyətlərə uyğunlaşa bilərlər. Planlı məşqlər və tədrici məruz qalma bu prosesdə kömək edir.
Sosial anksiyete üçün hansı müalicə üsulları mövcuddur?
Sosial anksiyete üçün ən təsirli müalicələrdən biri psixoterapiya, xüsusilə koqnitiv davranış terapiyasıdır. Bəzi hallarda dərman müalicəsi də əlavə dəstək kimi istifadə olunur.
Sosial anksiyete üçün dərman müalicəsi həmişə vacibdirmi?
Sosial anksiyete hər zaman dərman tələb etməyə bilər. Yüngül və orta hallarda psixoterapiya kifayət edə bilər, amma ağır vəziyyətlərdə dərmanla birlikdə tətbiq oluna bilər.
Sosial anksiyete zamanı psixoloqa nə vaxt müraciət etməliyəm?
Sosial anksiyete gündəlik fəaliyyətlərinizə mane olmağa başlayırsa, mütləq psixoloqa müraciət etməlisiniz. Gecikmədən alınan dəstək sağalma prosesini sürətləndirə bilər.
Sosial anksiyete tamamilə müalicə oluna bilərmi?
Sosial anksiyete düzgün yanaşma və müntəzəm terapiya ilə tamamilə nəzarət altına alına və hətta aradan qaldırıla bilər. Uzunmüddətli nəticələr üçün davamlı dəstək vacibdir.
