Ekzema — gündəlik həyat keyfiyyətinə birbaşa təsir edən, insanın fiziki və psixoloji narahatlığına səbəb olan xroniki dəri problemlərindən biridir. Dəri səthindəki qaşınma və qızartı səbəbləri, dərinin quruluğu, hətta dəri iltihabı ilə müşayiət olunan bu vəziyyət zamanla daha da çətinləşə bilər. Dəri xəstəlikləri arasında ən çox rast gəlinənlərdən biri olan ekzema, xüsusilə həssas dəriyə qulluq tələb edən şəxslərdə daha tez-tez müşahidə olunur.
Bu yazıda ekzema nədir, ekzemanın səbəbləri, ekzemanın simptomları, ekzema necə yaranır kimi suallara cavab verəcəyik. Eyni zamanda uşaqlarda ekzema, əllərdə ekzema, ekzema necə keçər sualları da aydınlaşdırılacaq. Oxuyacağınız bölmələrdə ekzema üçün təbii krem, ekzema üçün bitki yağları, ekzema üçün ev üsulları, ekzema üçün sabun seçimi, ekzema zamanı nə yemək olmaz kimi praktiki və faydalı məlumatlar yer alacaq.
Əgər siz də dəriyə uyğun təbii yağlar, bitki mənşəli losyonlar, təhlükəsiz nəmləndiricilər, ekzema üçün pəhriz, ekzema üçün evdə hazırlanan maskalar axtarırsınızsa, bu yazı sizin üçündür. Yazının sonunda isə ekzema olan dəriyə qulluq necə olmalıdır, ekzema üçün təbii vasitələr hansılardır kimi gündəlik həyatınıza tətbiq edə biləcəyiniz tövsiyələrlə tanış olacaqsınız. Məqsədimiz – dəriyə uyğun təbii yağlar, sağlam dəri üçün bitkilər və təhlükəsiz dəriyə qulluq barədə sizi ən doğru və faydalı məlumatlarla təmin etməkdir
Ekzema nədir və dəriyə necə təsir edir?
Ekzema dəridə qızartı, qaşınma, qabıqlanma və iltihabla özünü göstərən xroniki dəri problemlərindən biridir. Bu xəstəlik dərinin müdafiə sistemini zəiflədərək, onu həm daxili, həm də xarici qıcıqlandırıcılara qarşı həssas vəziyyətə salır. Dəri normalda bədəni qorumaq və nəmləndirmək üçün bir baryer funksiyası yerinə yetirsə də, ekzema bu funksiyanı pozaraq dəri iltihabına yol açır.
Əksər hallarda uşaqlarda ekzema daha erkən yaşlarda başlayır, lakin hər yaşda insanda rast gəlinə bilər. Ən çox əllərdə, ayaqlarda və üzdə meydana gəlməsinə baxmayaraq, ekzema bədənin istənilən nahiyəsində özünü göstərə bilər. Cəmiyyət arasında bəzən yoluxucu olduğu düşünülür, lakin bu tamamilə yanlış fikirdir – ekzema bulaşıcı deyil və bir şəxsdən digərinə keçməz.
Dəri çatladıqda, mikroblar bu nahiyəyə daxil olaraq infeksiya yarada bilər. Buna görə də dərinin nəm balansı, həssas dəriyə qulluq və təhlükəsiz nəmləndiricilərlə müalicə çox önəmlidir. Dəriyə təsiri təkcə fiziki deyil, psixoloji narahatlıq da yarada bilər. Lakin vaxtında tədbir görülərsə, ekzemanın qarşısı alına və təhlükəsiz müalicə metodları ilə idarə oluna bilər.
Ekzemanın əsas səbəbləri hansılardır?
Ekzema bir çox müxtəlif faktorların təsiri ilə meydana çıxan xroniki dəri problemi kimi qiymətləndirilir. Bu xəstəliyin yaranmasına həm genetik meyillilik, həm də ətraf mühit faktorları təsir edə bilər. Bəzi hallarda dərinin müdafiə sistemi zəifləyir və nəticədə həssas dəriyə qulluq daha vacib olur. Bu hissədə ekzemanın əsas səbəblərini təqdim edirik:
- Genetik meyillilik
- Zəif immun sistemi
- Ətraf mühit faktorları
- Allergen maddələr
- Kimyəvi və kosmetik maddələr
- Qida allergiyası
- Fiziki təmas və geyim faktorları
- Stress və emosional faktorlar
- Bakterial təsirlər
1. Genetik meyillilik
Ekzema bir çox hallarda genetik meyillilik nəticəsində meydana çıxır. Ailəsində ekzema və ya digər dəri xəstəlikləri olan şəxslərdə bu problemə rast gəlmə ehtimalı daha yüksəkdir. Genetik faktorlar dərinin müdafiə sistemini zəiflədir və orqanizmin allergenlərə qarşı reaksiyasını artırır. Bu zəiflik nəticəsində qaşınma və qızartı daha tez müşahidə olunur.
Ekzemanın səbəbləri arasında genetik amillər erkən yaşlarda daha aydın görünür. Xüsusilə uşaqlarda ekzema çox vaxt ailə tarixçəsi ilə əlaqələndirilir. Bu səbəbdən valideynlərdə və ya bacı-qardaşlarda ekzema varsa, uşaqlarda dəri qızartısı erkən siqnal ola bilər. Genetik meyilli dərilərdə dərinin quruluğu və səpgilər daha davamlı olur.
Bu halda ekzema üçün təbii krem və ekzema üçün nəmləndirici krem kimi dəstək üsullarından erkən mərhələdə istifadə vacibdir. Genetik faktorlara bağlı ekzema zamanla daha da ağırlaşa və dəri iltihabı ilə nəticələnə bilər. Genetik faktorla ekzema inkişaf edən insanlarda qida allergiyası, ekzema və hormonal dəyişikliklər kimi əlavə risklər də arta bilər. Bu səbəblə, qidalanma və dəri xəstəlikləri arasındakı əlaqə də izlənməlidir.
2. Zəif immun sistemi
Ekzema bədənin immun sistemindəki disbalans nəticəsində də meydana çıxa bilər. İmmuniteti zəif olan şəxslərdə dərinin baryer funksiyası pozulur və nəticədə dəridə iltihabi proseslər başlayır. Bu dəyişikliklər xroniki dəri problemlərinin dərinləşməsinə səbəb olur. Orqanizmin xarici maddələrə qarşı reaksiyası həddindən artıq olduqda alergik reaksiya simptomları yaranır.
Bu zaman dərinin quruluğu artır, səpgilər daha tez-tez görünür. İmmun sistem zəif olduqda ekzema necə yaranır sualına cavab bədənin müdafiə mexanizminin pozulması ilə bağlıdır. Ekzemanın simptomları bu hallarda daha davamlı və şiddətli ola bilər. İmmun zəifliyi olan şəxslərdə stres və dəri problemləri bir-birini gücləndirə bilər. Bu vəziyyət dərinin pH balansının pozulması ilə də nəticələnə bilər.
İmmunitet dəstəyi üçün ekzema üçün pəhriz və sağlam dəri üçün bitkilər kimi yanaşmalar faydalı ola bilər. Beləliklə, zəif immun sistemi ekzemanın səbəbləri arasında göz ardı edilməməli bir faktordur. Bu insanlar üçün bitki mənşəli losyonlar və təhlükəsiz qulluq vasitələri önə çıxır. Müntəzəm dərman və dermatoloji nəzarət ilə bu tip ekzemanın idarəsi mümkündür.
3. Ətraf mühit faktorları
Ekzema yaşanılan mühitin xüsusiyyətlərinə görə daha da şiddətlənə bilər. Soyuq və quru hava, rütubət səviyyəsinin dəyişməsi, küləkli iqlim kimi faktorlar dərinin quruluğunu artırır. Ətraf mühit amilləri ilə təmasda ekzemanın simptomları daha kəskin şəkildə özünü göstərə bilər. Xüsusilə mövsüm dəyişikliyi zamanı dəri iltihabı tez-tez görünür.
Həssas dəriyə qulluq tələb edən insanlar üçün mühit dəyişkənliyi ciddi risk daşıyır. Bəzi şəxslərdə polen, toz, kif və hava çirkliliyi kimi faktorlar ekzemanın alovlanmasına səbəb olur. Bu zaman alergiya səbəbli qaşınma şikayətləri daha çox olur.
Müntəzəm havalandırılmayan və rütubətli yerlərdə yaşayan insanlarda bu hallar daha sıx rast gəlinir. Qış aylarında kolloidal yulaf vanna kimi dəstək üsulları ekzema üçün təbii vasitələr siyahısına daxildir. Beləliklə, mühitin təsiri azaldıldıqda ekzema da daha asan nəzarətdə saxlanıla bilər.
4. Allergen maddələr
Ekzema bir çox hallarda allergen maddələrlə təmas nəticəsində alovlanır. Polen, toz, heyvan tükü və kif kimi allergik faktorlar həssas dərilərdə güclü reaksiya doğura bilər. Bu maddələrə qarşı yüksək həssaslığı olan insanlarda alergik reaksiya simptomları tez-tez görünür. Dərinin allergenlərə qarşı cavabı qaşınma və qızartı səbəbləri ilə başlayır və zamanla dəri iltihabına çevrilə bilər.
Ekzema və allergiya əlaqəsi burada açıq şəkildə ortaya çıxır. Bu səbəbdən həssas dəriyə qulluq tələb edən şəxslərin ətraf mühitində allergenlər minimuma endirilməlidir. Dərinin müdafiə sistemi pozulduqda bu maddələr daha asan nüfuz edir və ekzemanın şiddətini artırır. Ekzema üçün pəhriz və qida allergiyası ilə əlaqəli yanaşmalar bu vəziyyətdə də aktuallaşa bilər.
Təbii dəri qoruyucu vasitələr və bitki mənşəli losyonlar dərini allergenlərə qarşı daha dayanıqlı edə bilər. Ekzema üçün evdə hazırlanan maskalar bu hallarda əlavə dəstək funksiyası daşıyır. Nəticə olaraq, ətraf mühitdən gələn allergenləri azaltmaq ekzemanın nəzarətində əsas addımlardan biridir.
5. Kimyəvi və kosmetik maddələr
Ekzema müxtəlif kimyəvi maddələrə və kosmetik vasitələrə qarşı həssaslıq nəticəsində də yarana bilər. Sabunlar, yuyucu vasitələr, şampunlar, təmizləyici tozlar və ətirli losyonlar kimi məhsullar dəridə qıcıqlanma yaradır. Bu maddələr dərinin təbii baryerini zəiflədərək dərinin pH balansını poza bilər. Nəticədə dəridə dərinin quruluğu, çatlamalar və qaşınma meydana gəlir.
Ekzema üçün sabun seçimi bu səbəbdən olduqca vacib məsələdir. Xüsusilə həssas dəriyə qulluq üçün hipoallergen, parabensiz və ətirsiz məhsullar tövsiyə olunur. Bitki mənşəli losyonlar bu hallarda daha təhlükəsiz alternativ sayılır. Kosmetik məhsullardakı bəzi qatqılar allergiya səbəbli qaşınmaya səbəb ola bilər. Ekzema üçün bitki yağları, məsələn, lavanda və çay ağacı yağı kimi maddələr dərinin sakitləşməsinə kömək edə bilər.
Ekzema üçün aloe vera istifadəsi də qıcıqlanmış dəri üçün təbii bir dəstəkdir. Kimyəvi təsirlər uzun müddət davam etdikdə dəri iltihabı dərinləşə bilər. Bu səbəblə məhsul etiketlərini diqqətlə oxumaq vacibdir. Kimyəvi maddələrə qarşı həssas insanlar üçün ekzema üçün ev üsulları önəmli alternativlər yarada bilər.
6. Qida allergiyası
Ekzema bəzən qida allergiyası nəticəsində alovlanır və bu hal xüsusilə uşaqlarda ekzema formasında rast gəlinir. Qidalar arasında yumurta, süd məhsulları, qoz-fındıq, soya və buğda ən çox allergik təsirə malik olanlardandır. Bu qidalarla təmas və ya onların tərkibində olan maddələrə qarşı həssaslıq ekzemanın simptomlarını gücləndirə bilər. Qida allergiyası zamanı dərinin müdafiə sistemi pozulur və dəri iltihabı meydana gələ bilər.
Ekzema üçün pəhriz bu baxımdan xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Doğru qidalanma qida və dəri xəstəlikləri arasındakı əlaqəni zəiflədir. Qidalanma düzgün tənzimlənmədikdə ekzema necə yaranır sualına cavab da bu kontekstdə aydınlaşır. Alergiya səbəbli qaşınma bu cür ekzemanın ən yayğın əlamətidir. Ekzema üçün nə yemək olmaz sualına cavab olaraq allergik potensialı olan qidalar sıralanmalıdır.
Qida allergiyası olan şəxslər üçün təhlükəsiz qida siyahısı hazırlanmalı və həkimlə məsləhətləşilməlidir. Ekzema üçün təbii vasitələr hansılardır sualına cavab verərkən bəzi bitkilərin və yağların allergiyanı azaltma təsiri də qeyd olunmalıdır. Dərinin pH balansı da düzgün qidalanma ilə tənzimlənə bilər. Ekzema və allergiya əlaqəsi bu səbəbdə ən açıq formada özünü göstərir.
7. Fiziki təmas və geyim faktorları
Ekzema bəzən fiziki təmas və geyim faktorları ilə daha da şiddətlənə bilər. Xüsusilə sintetik materiallardan hazırlanmış, dərini sıxan və nəfəs almayan geyimlər dərinin quruluğu və qıcıqlanma ilə nəticələnə bilər. Sürtünmə dərinin üst qatında mikro zədələr yaradır və bu da dərinin müdafiə sistemini zəiflədir. Bu pozuntu ekzema üçün zəmin yaradır və dəri iltihabı daha tez-tez müşahidə olunur.
Fiziki təmasın çox olduğu bölgələrdə, məsələn, əllərdə ekzema daha geniş yayılmışdır. Qaşınma və qızartı səbəbləri arasında məhz geyim seçimi və dərinin tərləməsi ilə sürtünmə mühüm yer tutur. Xüsusilə uşaqlarda ekzema zamanı geyim seçiminə daha həssas yanaşmaq vacibdir. Dərinin pH balansı pozulduqda sürtünmə effekti daha da ağırlaşır. Bu səbəbdən dəriyə uyğun təbii yağlar və təhlükəsiz nəmləndiricilər istifadə edilməlidir.
Ekzema üçün təbii vasitələr hansılardır sualı bu nöqtədə də ön plana çıxır. Geyimə qarşı reaksiya göstərən dərilər üçün bitki mənşəli losyonlar və ekzema üçün təbii krem rahatlaşdırıcı təsir göstərə bilər. Ekzema üçün evdə hazırlanan maskalar bu cür fiziki qıcıqlanmadan sonra tətbiq oluna bilər. Həmçinin, təbii dəri qoruyucu vasitələr geyim faktoruna qarşı əlavə dəstək rolunu oynayır. Beləliklə, sürtünmədən qorunmaq üçün geniş, pambıq materiallı və rahat geyimlər tövsiyə olunur.
8. Stress və emosional faktorlar
Ekzema, yalnız fiziki deyil, emosional gərginlik və stress nəticəsində də alovlana bilər. Müasir dövrdə stres və dəri problemləri arasında əlaqə elmi şəkildə sübut olunmuşdur. Sinir sisteminin fəaliyyətindəki pozuntular dərinin müdafiə sisteminin zəifləməsinə səbəb olur. Bu da qaşınma və qızartı səbəblərini artırır və ekzemanın yayılmasını sürətləndirir. Uzunmüddətli stress xroniki dəri problemlərinin formalaşmasına zəmin yaradır.
Ekzema necə yaranır sualına cavab olaraq stress faktoru ən çox qeyd edilənlərdəndir. Ekzemanın simptomları stress zamanı daha kəskin şəkildə müşahidə oluna bilər. Gərgin emosional fonlu insanlarda dəri iltihabı və çatlamalar sıx rast gəlinir. Həssas dəriyə qulluq bu hallarda daha vacib olur və gündəlik baxım rejimi yenidən qurulmalıdır. Stressin ekzema üzərindəki təsirini azaltmaq üçün təbii müalicə üsulları və rahatlaşdırıcı prosedurlar effektiv sayılır.
Ekzema üçün pəhriz və balanslı qidalanma da psixoloji gərginliyin azaldılmasında mühüm rol oynayır. Sağlam dəri üçün bitkilər və sakitləşdirici otlar bu vəziyyətdə dəstək rolunu oynaya bilər. Ekzema üçün dəniz duzu vannası kimi rahatlaşdırıcı prosedurlar dərinin sakitləşməsinə kömək edə bilər. Nəticədə, stresin idarəsi ekzemanın ümumi idarəsində ayrılmaz komponentdir.
9. Bakterial təsirlər
Ekzema bəzi hallarda dəridəki bakterial balansın pozulması nəticəsində yaranır və ağırlaşır. Xüsusilə Stafilokok aureus adlı bakteriya dərinin normal mikrobiotasını dəyişərək dərinin baryer funksiyasını zəiflədir. Bu vəziyyət dəri iltihabı və infeksiya riskini artırır. Ekzemanın simptomları arasında irinli səpgilər və ağrılı çatlar bu cür infeksiyalarla əlaqəli ola bilər.
Zədələnmiş dəri sahələrində mikrobların nüfuz etməsi ekzemanın yayılmasını sürətləndirir. Bu səbəbdən həssas dəriyə qulluq zamanı gigiyena vacib yer tutur. Zamanında tədbir görülməzsə, bu vəziyyət xroniki dəri problemlərinə çevrilə bilər. Ekzema üçün hipoallergen dərmanlar bu hallarda həkim təyinatı ilə istifadə edilməlidir.
Ekzema üçün sabun seçimi də antibakterial xüsusiyyətə malik, lakin dərini qurutmayan tərkibli olmalıdır. Ekzema üçün aloe vera istifadəsi iltihablı dəridə sakitləşdirici təsir göstərir. Ekzema üçün ev üsulları bakterial səbəbli hallarda isə diqqətlə seçilməlidir. Beləliklə, dəridə mikrobların yayılmaması üçün təmizlik, nəmləndirmə və qoruma əsas yanaşmalardır.
Ekzemanın simptomları və ən çox görülən əlamətləri hansılardır?
Ekzema dəriyə birbaşa təsir göstərən və həm estetik, həm də fiziki narahatlıq yaradan xroniki dəri problemləri sırasındadır. Bu xəstəlik dərinin müdafiə sistemi zəiflədikdə, müxtəlif xarici və daxili faktorların təsiri ilə inkişaf edir. Ekzemanın simptomları fərqli yaş qruplarında və fərqli dəri tiplərində müxtəlif formalarda ortaya çıxa bilər. Bu yazıda ekzemanın ən çox rast gəlinən əlamətləri sadalanır.
Ən çox görülən ekzema əlamətləri:
- Dərinin quruluğu və çatlaması
- Dərinin qabarması və səpgilərin əmələ gəlməsi
- Qaşınma və qızartı
- Quru ləkələrin və kobud sahələrin formalaşması
- Şişkinlik və ödemli dəri bölgələri
- Dərinin qalınlaşması (likenifikasiya)
- Maye dolu xırda qabarcıqlar (veziküllər)
- Qabıq əmələ gəlməsi və qabıqlanma
- Cızıq izlərinin yaranması
- Yara yerində dəri rənginin dəyişməsi (hiperpigmentasiya və hipopigmentasiya)
- Göz ətrafında dərinin qaralması və incəlməsi
- Dərinin müəyyən bölgələrində istilik və toxunuşda həssaslıq
- Qaşıntının gecələr daha da şiddətlənməsi
- Bükülən bölgələrdə – dirsək, diz, bilək və boyun nahiyələrində səpgilər
- Dərinin infeksiyaya açıq hala gəlməsi (iltihab, irin, axıntı)
Ekzemanın növləri hansılardır və necə fərqlənirlər?
Ekzema yalnız bir növdən ibarət deyil; o, fərqli səbəblərə və əlamətlərə görə bir neçə növə ayrılır. Bu növlər arasında dərinin quruluğu, qızartı, qaşınma, iltihab və ləzivonalı səpgilər kimi ortaq simptomlar olsa da, hər bir növ özünəməxsus xüsusiyyətlərlə fərqlənir. Ekzema növləri insandan insana fərqli şəkildə təsir göstərir və fərqli müalicə yanaşmaları tələb edir. Aşağıda ən çox rast gəlinən ekzema növləri haqqında məlumat verilir:
1. Atopik ekzema (Atopik dermatit)
Ekzema genetik meyillilik, zəifləmiş dərinin müdafiə sistemi və allergik reaksiya simptomları ilə əlaqəli şəkildə inkişaf edən xroniki dəri problemlərindən biridir. Bu növ ən çox uşaqlarda ekzema şəklində ortaya çıxır və körpəlikdən etibarən müşahidə oluna bilər. Qaşınma, qızartı və qabıqlanma ilə müşayiət olunur. Əllər, üz, boyun və dirsəklər tez-tez təsirlənən sahələrdir.
2. Kontakt ekzema (Kontakt dermatit)
Ekzemanın bu növü dəriyə birbaşa təmas edən allergen və ya qıcıqlandırıcı maddələr nəticəsində yaranır. Təmizləyici vasitələr, kosmetika, ətirlər və metal maddələr kimi faktorlar səbəbilə baş verir. Əlamətlər yalnız allergenin təmasda olduğu dəri sahəsində yaranır. Təmas dayandırıldıqda simptomlar azalır.
3. Seboreik ekzema (Seboreik dermatit)
Ekzemanın bu növü dərinin yağlı sahələrində – baş dərisi, qulaqlar, burun kənarı və sinə bölgəsində rast gəlinir. Qızartı, qabıqlanma və yağlı, qaşıntılı ləkələrlə özünü göstərir. Qulaq ekzeması da bu kateqoriyaya daxildir. Səbəbi tam bilinməsə də, stress və hormonal dəyişikliklər təsiredici amillərdən sayılır.
4. Asteatotik ekzema
Ekzemanın bu növü ən çox yaşlı insanlarda rast gəlinir və əsasən qış aylarında, dərinin yağ təbəqəsinin azalması ilə inkişaf edir. Dərinin quruluğu, çatlar və “çini çatları” görünüşü ilə xarakterizə olunur. Ayaqlar və qollar bu növdən daha çox təsirlənir. Tez-tez çimmək, sərt sabunlar və soyuq hava risk faktorları arasındadır.
5. Numulyar ekzema (Diskoid ekzema)
Ekzema numulyar və ya diskoid formada olduqda, sikkə şəklində, yuvarlaq və qaşınan səpgilərlə özünü göstərən bir dəri xəstəliyi kimi tanınır. Bu növ adətən əllər, qollar və ayaqlarda müşahidə olunur. Papüllər və veziküllər şəklində başlayır, sonradan qabıq bağlaya bilər. Daha çox orta yaşlı və yaşlı insanlarda rast gəlinir.
6. Qravitasiya ekzeması (Varikoz ekzema)
Ekzemanın bu növü əsasən aşağı ətraflarda, xüsusilə ayaqlarda varikoz damarlarının olması ilə bağlı yaranır. Qan dövranının zəifləməsi nəticəsində dəridə şişkinlik, qızartı, qaşınma və bəzən yaralar meydana gəlir. Ayaq üstə uzun müddət işləyənlərdə və yaşlılarda tez-tez rast gəlinir. Vaxtında müalicə edilməzsə, xroniki yaralar inkişaf edə bilər.
Ekzemanın diaqnostikası necə aparılır?
Ekzema əlamətləri digər dəri xəstəliklərinə bənzədiyi üçün diaqnostikada dəqiqlik tələb edən bir vəziyyətdir. Bu xəstəlik əsasən klinik müayinə, xəstə tarixçəsi və lazım gəldikdə bəzi dəstəkləyici testlər əsasında diaqnoz olunur. Dermatoloqlar dərinin görünüşünə və lezyonların yerləşdiyi sahələrə əsaslanaraq ilkin qiymətləndirmə aparırlar. Əlavə testlər isə yalnız şübhəli və ya qeyri-tipik hallarda tətbiq olunur.
1. Anamnez və fiziki müayinə
Ekzema diaqnozunda ilk və əsas addım xəstənin ətraflı anamnezinin toplanması və dərinin klinik müayinəsidir. Dərinin quruluğu, səpgilər, qaşınma və digər dəyişikliklər həkim tərəfindən vizual olaraq qiymətləndirilir. Qaşınma və qızartı kimi şikayətlərin nə zaman başladığı, nə ilə şiddətləndiyi və nə qədər davam etdiyi öyrənilir.
Həkim ekzemanın simptomlarının digər dəri xəstəlikləri ilə qarışdırılmaması üçün əlamətləri dəqiqliklə araşdırır. Həssas dəriyə qulluq vərdişləri, istifadə olunan sabun və kosmetik məhsullar haqqında suallar verilir. Fiziki müayinə zamanı dərinin müdafiə sisteminin zəif olduğu nahiyələr daha diqqətlə yoxlanılır.
Əlamətlərin simmetrik və ya asimmetrik olması da diaqnoz üçün əhəmiyyətlidir. Stres və dəri problemləri arasında əlaqə ehtimalı da nəzərə alınır. Həkim bu mərhələdə əlavə testə ehtiyac olub-olmadığına qərar verir. Əgər tipik klinik görüntü varsa, əlavə analizlərə ehtiyac qalmır. Amma bəzən digər dermatoloji problemləri istisna etmək üçün əlavə testlər tələb oluna bilər.
2. Yamaq testi (Patch test)
Ekzema şübhəsi allergik maddələrə qarşı yönəlibsə, yamaq testi diaqnostik yanaşmalardan biri kimi istifadə olunur. Bu test zamanı xəstənin belinə aşağı konsentrasiyalı allergen maddələr olan yamaqlar yapışdırılır. Yamaq testinin məqsədi alergiya səbəbli qaşınma və iltihab kimi reaksiyaların hansı maddələrə qarşı baş verdiyini müəyyənləşdirməkdir.
Yamaqlar 48-72 saat dəridə saxlanılır və bu müddət ərzində duş qəbul etməmək, idman etməmək tövsiyə olunur. Bu test ekzema və allergiya əlaqəsi barədə məlumat verir. Müayinədən sonra əgər müəyyən sahələrdə qızartı, sulanma və səpgilər müşahidə olunursa, həmin maddə allergik faktor kimi qəbul edilir. Bu da ekzemanın səbəblərini dəqiqləşdirməkdə həkimə kömək edir.
Bu testin nəticəsinə əsasən ekzema üçün ev üsulları planlaşdırıla bilər. Ekzema üçün sabun seçimi də bu nəticəyə əsaslanaraq dəyişdirilə bilər. Bu test həm uşaqlarda, həm də böyüklərdə tətbiq oluna bilər. Aşkar olunan allergenlərdən uzaq qalmaq xroniki dəri problemlərinin qarşısını almağa kömək edir.
3. Dəri prick testi (SPT)
Ekzema bəzən IgE ilə əlaqəli allergik reaksiya nəticəsində meydana gələ bilər və bunu təyin etmək üçün prick testi (SPT) istifadə olunur. Bu test zamanı allergen maddələr ön qolun daxili səthinə damcıladılır və dəridə nazik cızıq yaradılır. 15-20 dəqiqə ərzində şişkinlik və qızartı yaranarsa, həmin maddə allergen sayılır.
Bu üsul alerqik reaksiya simptomları olan xəstələr üçün tez və effektiv diaqnostik vasitədir. Ekzema üçün pəhriz planlamasında bu testin nəticələri faydalı olur. SPT yalnız ixtisaslaşmış tibb müəssisələrində və təlim keçmiş həkimlər tərəfindən aparılmalıdır. Həddindən artıq reaksiya riski olduğundan anafilaksi ehtimalı nəzərə alınır.
Bu test qida allergiyası, heyvan tükü, toz və polen kimi allergenlərin ekzema üzərindəki təsirini təyin edə bilər. Qidalanma və dəri xəstəlikləri arasında birbaşa əlaqə bu testlə gücləndirilir. Bu üsul xüsusilə ekzemanın simptomları və səbəbləri aydın olmayan hallarda tətbiq edilir. Nəticədə xəstəyə uyğun təhlükəsiz gündəlik rejim müəyyənləşdirilə bilər.
4. Dəri biopsiyası
Ekzema diaqnozu bəzi hallarda qeyri-müəyyən ola bilər və bu zaman dəri biopsiyası tələb oluna bilər. Biopsiya zamanı dərinin kiçik bir hissəsi alınaraq mikroskop altında laborator analizə göndərilir. Bu üsul ekzemanı digər dəri xəstəlikləri, məsələn, psoriaz və ya infeksiyalarla fərqləndirmək üçün vacibdir.
Prosedur lokal anesteziya ilə aparılır və minimal ağrılı olur. Biopsiya dərinin pH balansı, iltihab dərəcəsi və hüceyrə səviyyəsində dəyişiklikləri göstərir. Ekzema üçün dərman seçimi də biopsiya nəticələrinə əsasən müəyyənləşdirilə bilər. Laborator müayinə nəticələri 3-7 gün arasında hazır olur.
Biopsiya nəticəsində ekzema üçün hansı dərman preparatlarının daha effektiv olduğu aydınlaşır. Təbii müalicə üsulları və bitki mənşəli yanaşmalar bu diaqnozla yanaşı seçilməlidir. Körpələrdə dəri qızartısı və qeyri-adi səpgilər üçün bu test xüsusilə faydalıdır. Əgər nəticələr ekzema deyilsə, alternativ diaqnozlar da nəzərdən keçirilir.
Evdə ekzema üçün tətbiq edilə biləcək təbii müalicə üsulları nələrdir?
Ekzema xroniki bir dəri xəstəliyi olaraq, insanın həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Bu vəziyyətin tam müalicəsi mümkün olmasa da, bir sıra təhlükəsiz və təbii üsullarla əlamətləri yüngülləşdirmək mümkündür. Ev şəraitində dərinin iltihabını azaltmaq, dərinin quruluğunu aradan qaldırmaq, qaşınma və qızartını minimuma endirmək üçün tətbiq edilə biləcək üsullar mövcuddur. Aşağıda bu üsulları ətraflı şəkildə təqdim edirik:
- Kolloidal yulaf vanna ilə iltihabı yüngülləşdirin
- Aloe vera istifadəsi ilə dərini sakitləşdirin
- Bitki yağları ilə dərini qoruyun
- Antihistamin preparatları ilə gecə qaşınmalarının qarşısını alın
- Allergenlərlə təmasdan uzaq durun
- Hipoallergen nəmləndiricilərdən mütəmadi istifadə edin
- Dərini təmizləyərkən neytral və təbii sabunlardan istifadə edin
- Stressin idarə olunması ilə ekzemanı yüngülləşdirin
- Ekzema üçün pəhrizə diqqət edin
Kolloidal yulaf vanna ilə iltihabı yüngülləşdirin
Ekzema zamanı dəridə qaşınma, qızartı və quruluq hissi yüngülləşdirmək üçün kolloidal yulaf vannası olduqca faydalıdır. Yulafın təbii antiinflamatuar tərkibi dərini sakitləşdirir. Evdə hazırlanması asan və təhlükəsizdir. 1 fincan incə üyüdülmüş yulaf ilıq vanna suyuna əlavə olunmalıdır. Bu vanna ekzema zamanı qaşınma necə keçər sualına effektiv cavabdır. Dəridəki iltihabı azaldır və rahatlıq verir.
Vannadan sonra dərinin qurulanmadan nəmləndirilməsi vacibdir. Ekzema üçün ən yaxşı təbii krem bu mərhələdə əlavə qoruma təmin edir. Bu prosedur həftədə 2-3 dəfə tətbiq oluna bilər. Yulaf həm də ekzemanı azaldan bitkilər sırasına daxildir. Həssas dərilər üçün uyğun olması onu uşaqlar və böyüklər üçün ideal seçim edir. Təbii və əlavə maddə olmadan hazırlanması vacibdir.
Aloe vera istifadəsi ilə dərini sakitləşdirin
Ekzema olan dəridə yanma və qızartı hissini azaldan ən məşhur vasitələrdən biri aloe veradır. Təbii aloe vera geli iltihabəleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir. Dərinin nəm səviyyəsini artırır və qoruyucu təbəqəsini bərpa edir. Aloe həmçinin salisilik turşusu təsiri göstərərək dəri hüceyrələrinin yenilənməsini sürətləndirir. Gündəlik istifadəsi ilə dəridə yumşaqlıq və rahatlıq yaradır. Ekzema üçün təbii məcun hazırlayarkən aloe əsas komponent kimi istifadə oluna bilər.
Gecə yatmazdan əvvəl problemli sahələrə çəkilməsi daha effektiv nəticə verir. Təmiz və qatqısız aloe məhsulları seçilməlidir. Aloe dərinin pH balansını qoruyur və mikro çatların yaranmasının qarşısını alır. Gözətrafı və boyun nahiyəsində də təhlükəsiz şəkildə istifadə edilə bilər. Ekzemanın evdə bitki ilə müalicəsi çərçivəsində aloe-nun yeri xüsusidir. Uzunmüddətli istifadə ekzema simptomlarının yüngülləşməsinə töhfə verir.
Bitki yağları ilə dərini qoruyun
Ekzema hallarında bitki mənşəli yağlar həm qoruyucu, həm də nəmləndirici təsir göstərir. Xüsusilə kokos, lavanda və zeytun yağı ekzema üçün hansı bitki yağı faydalıdır sualına ideal cavablardır. Bu yağlar dərinin nəm səviyyəsini qoruyur və mikrobəleyhinə təsir göstərir. Az miqdarda istifadə olunması kifayətdir. Gündəlik nəmləndiricilərlə birgə istifadə edildikdə təsiri artır.
Ekzemanı azaldan bitkilər siyahısında olan yağlar iltihabı və qızartını da azaldır. Tətbiqdən əvvəl kiçik sahədə test edilməlidir. Həddindən artıq tətbiq dərini tıxaya bilər. Bu yağlarla ekzema üçün təbii məcun hazırlanması da mümkündür. Gecə istifadəsi daha uzunmüddətli təsir yaradır. Dərinin elastikliyini artırmaqla yanaşı, çatların qarşısını alır. Bütün yağlar orqanik və qatqısız olmalıdır.
Antihistamin preparatları ilə gecə qaşınmalarının qarşısını alın
Ekzema ilə mübarizə aparanlar üçün gecə saatlarında qaşınma xüsusilə narahatedici ola bilər. Bu halda antihistamin dərmanlar rahatlıq gətirir. Onlar qaşınma siqnallarını bloklayaraq yuxu keyfiyyətini artırır. Həkim məsləhəti ilə istifadə olunması vacibdir. Ekzema dərmanı kimi antihistaminlər əsas müalicəni əvəz etməsə də, onu tamamlayır. Xüsusilə Setirizin və Loratadin gecə istifadəsi üçün uyğundur.
Dərinin qaşınmadan qorunması mikroçatların və infeksiyaların qarşısını alır. Uşaqlarda daha yüngül dozalar təyin olunur. Antihistaminlərin yan təsirləri barədə məlumatlı olmaq vacibdir. Hər hansı allergik reaksiya hallarında dərhal həkimə müraciət edilməlidir. Nəticə olaraq, onların istifadəsi ekzemanın gündəlik həyatda yaratdığı diskomfortu azaltmağa kömək edir.
Allergenlərlə təmasdan uzaq durun
Ekzema bir çox hallarda ətraf mühitdəki allergenlərlə əlaqədar alovlana bilər. Gündəlik həyatda toz, heyvan tükü və ətirli məhsullar tetikleyici rol oynaya bilər. Bu maddələrlə təmasın minimuma endirilməsi vacibdir. Ekzemanın evdə bitki ilə müalicəsi yalnız tetikleyici faktorlar uzaqlaşdırıldıqda effektiv olur. Hipoallergen yuyucu vasitələr və parfümsüz kosmetik məhsullar tövsiyə edilir.
Ekzema üçün təbii sabun reseptləri bu baxımdan daha uyğun sayılır. Geyim seçimi də təsir göstərə bilər — pambıq parçalar ən uyğundur. Sintetik və dar geyimlər dəriyə əlavə stress yarada bilər. Qida allergenləri də izlənməli və pəhrizdə nəzərə alınmalıdır. Həkim nəzarəti ilə allergen testlərinin aparılması faydalı ola bilər. Evin nizamlı havalandırılması da simptomların qarşısını almaqda kömək edir.
Hipoallergen nəmləndiricilərdən mütəmadi istifadə edin
Ekzema zamanı dərinin qoruyucu baryerinin zədələnməsi nəticəsində quruluq və çatlama tez-tez müşahidə olunur. Bu vəziyyəti yüngülləşdirmək üçün effektiv nəmləndirmə əsas şərtdir. Hipoallergen və ətirsiz nəmləndiricilər dərinin pH balansını pozmadan onu qorumağa kömək edir. Nəmləndiricilər yalnız simptomları aradan qaldırmır, eyni zamanda ekzema dərmanı kimi profilaktik təsir göstərir. Duşdan dərhal sonra tətbiq edilən nəmləndiricilər dəridəki suyu daha yaxşı saxlayır. Ekzema üçün ən yaxşı təbii krem seçərkən içində shea yağı, aloe vera və qliserin kimi komponentlərin olması üstünlük sayılır.
Bu maddələr dərinin səthini qoruyaraq iltihabı azaldır. Dərinin quruması qaşınmanı artırdığından, gündə bir neçə dəfə nəmləndirmə tövsiyə olunur. Nizamlı qulluq ekzemanın alovlanma dövrlərini daha rahat idarə etməyə imkan verir. Qış aylarında və quru hava şəraitində nəmləndiricilər daha da vacib olur. Hipoallergen kremlər ekzema üçün təbii məcun istifadəsi ilə birgə daha güclü nəticə verir. Beləliklə, uşaqlarda və yaşlılarda gündəlik nəmləndirmə, ekzemanın ağırlaşmasının qarşısını almaqda vacib rol oynayır.
Dərini təmizləyərkən neytral və təbii sabunlardan istifadə edin
Ekzema olan dəri üçün düzgün təmizləmə rejimi son dərəcə əhəmiyyətlidir. Sərt, ətirli və spirtli sabunlar dərini daha da quruda bilər. Ekzema üçün təbii sabun reseptləri bu səbəbdən daha təhlükəsiz seçimdir. Zeytun yağı və yulaf tərkibli sabunlar dərinin pH balansını qoruyur. Bu sabunlar qıcıqlandırmadan təmizləmə imkanı yaradır. Sabun istifadəsi gündə 1-2 dəfə ilə məhdudlaşdırılmalıdır.
Təmizlikdən dərhal sonra nəmləndirici tətbiq olunmalıdır. Dərinin qoruyucu təbəqəsi bu üsulla daha effektiv qorunur. Neytral sabunlar dəridə qoruyucu təbəqə yaratmadan yuyunmanı təmin edir. Hipoallergen sabunlar xüsusilə uşaq dərisinə uyğundur. Beləliklə, təhlükəsiz və düzgün sabun seçimi ekzemanın idarəsində mühüm rol oynayır.
Stressin idarə olunması ilə ekzemanı yüngülləşdirin
Ekzema yalnız fiziki səbəblərlə deyil, emosional vəziyyətlə də sıx bağlıdır. Stress hormonları dəri iltihabını artıraraq ekzemanı şiddətləndirə bilər. Gündəlik həyatda stressi azaltmaq üçün rahatlaşdırıcı fəaliyyətlər tövsiyə olunur. Meditasiya, nəfəs məşqləri və yüngül idman faydalı üsullardandır. Müntəzəm yuxu və emosional dəstək də önəmlidir. Ekzema dərmanı ilə yanaşı bu yanaşma xəstəliyin idarəsində əhəmiyyətlidir.
Psixoloji gərginlik dəridə qaşınma impulslarını artırır. Ekzemanı azaldan bitkilər kimi lavanda yağı və çobanyastığı çayı da sakitləşdirici təsir göstərir. Dərinin sağalması yalnız fiziki deyil, psixoloji balansla mümkündür. Stressin azalması ilə simptomlar da azalır. Hər bir xəstə üçün fərdi stres idarəetmə planı hazırlamaq faydalıdır. Psixoloq və dermatoloq əməkdaşlığı ekzemanın kompleks müalicəsində önəm daşıyır.
Ekzema üçün pəhrizə diqqət edin
Ekzema hallarında düzgün qidalanma dərinin vəziyyətinə birbaşa təsir edir. Bəzi qidalar orqanizmdə iltihabı artırdığı halda, digərləri onu azalda bilir. Bu baxımdan qidalanma və dəri xəstəlikləri arasında əlaqə həmişə diqqətdə saxlanmalıdır. Omega-3 yağ turşuları ilə zəngin balıqlar — xüsusilə ton balığı və skumbriya — iltihabəleyhinə təsir göstərir. Günlük rasionda sağlam dəri üçün bitkilər əsas yer tutmalıdır. Brokoli, albalı və ispanaq tərkibindəki flavonoidlər sayəsində dərinin müdafiə sistemini gücləndirir.
C vitamini baxımından zəngin meyvələr — portağal, çiyələk, manqo — dəri hüceyrələrinin bərpasını dəstəkləyir. Süd məhsulları, yumurta və bəzi qoz-fındıq növləri isə bəzi şəxslərdə ekzemanı şiddətləndirə bilər. Bu qidaların təsiri fərdi olaraq dəyişə bildiyindən, müşahidə ilə müəyyənləşdirilməlidir. Su qəbulunun artırılması da dərinin nəm balansı üçün vacibdir. Bəzən hətta sadə bir pəhriz düzəlişi ekzemanın alovlanmasının qarşısını ala bilər. Nəticə olaraq, uzunmüddətli nəticələr əldə etmək üçün pəhriz daim nəzarətdə saxlanmalıdır.
Ekzemanın qarşısını almağın yolları
Ekzema xroniki və təkrarlayan xarakter daşıdığı üçün, tamamilə qarşısını almaq çətin olsa da, bəzi profilaktik tədbirlərlə onun alovlanma dövrlərinin seyrəltmək mümkündür. Dərinin qoruyucu baryerini gücləndirmək, qıcıqlandırıcı faktorları minimuma endirmək və mühitlə bağlı düzgün yanaşmalar ekzema idarəsində vacib rol oynayır. Aşağıda sadalanan bu tədbirlər həm mövcud ekzema simptomlarının yüngülləşdirilməsində, həm də gələcəkdə yaranmasının qarşısının alınmasında faydalıdır:
- Dərini gündəlik qalın təbəqəli, ətirsiz nəmləndirici ilə nəmləndirmək
- Yalnız ilıq su ilə və qısa müddətli (10 dəqiqəlik) duş almaq
- Çox isti sudan və uzun müddət vannada qalmaqdan çəkinmək
- Hipoallergen, neytral və qələvi olmayan sabunlardan istifadə etmək
- Sabun və təmizləyiciləri minimum səviyyədə istifadə etmək
- Dəri hələ nəm ikən, çimmədən dərhal sonra nəmləndirici tətbiq etmək
- Dərini dəsmalla sürtmədən yumşaq şəkildə qurulamaq
- Qıcıqlandırıcı sabun, deterjan və ətirlərdən uzaq durmaq
- Toz, ev heyvanlarının tükü, kif göbələyi və polen kimi allergenlərdən uzaq qalmaq
- Stressi idarə etmək və gündəlik həyat tərzində rahatlama texnikalarına yer vermək
- Əlləri tez-tez nəmləndirmək və kimyəvi maddələrlə təmasda əlcək geyinmək
- Yalnız pambıq kimi nəfəs alan, yumşaq parçalardan hazırlanan geyimlər geyinmək
- Sintetik və yun materiallardan hazırlanan geyimləri dəridən uzaqda saxlamaq
- Quru hava şəraitində hava nəmləndiricilərindən istifadə etmək
- Yataq otağında xalça və yun ədyal kimi toz toplayan əşyaları azaltmaq
- Təmizlik işləri zamanı qoruyucu əlcək və maska istifadə etmək
- Çiy ət, balıq, tərəvəz və meyvələrlə işləyərkən əl qoruyucu vasitələrdən istifadə etmək
- Gün ərzində bol su içmək və nizamlı qidalanma rejimi saxlamaq
- Körpələrdə erkən dövrdə nəmləndirici vasitələrin istifadəsinə başlamaq
- İmmunitet sistemini gücləndirmək üçün yuxu və fiziki aktivliyə önəm vermək
Ekzema haqqında tez-tez verilən suallar
Ekzema yoluxucudurmu?
Ekzema yoluxucu bir xəstəlik deyil və insandan insana keçmir. Bu vəziyyət genetik meyllilik, ətraf mühit təsirləri və immun sisteminin reaksiyaları ilə bağlıdır.
Ekzema hansı yaşda daha çox rast gəlinir?
Ekzema adətən körpəlik və uşaqlıq dövründə başlayır, lakin hər yaşda görülə bilər. Ən çox 0-5 yaş arası uşaqlarda müşahidə olunur.
Ekzema ilə allergiya arasında fərq nədir?
Ekzema dəridə iltihab və quruluqla xarakterizə olunan xroniki bir xəstəlikdir, allergiya isə immun sisteminin spesifik maddələrə qarşı verdiyi həddindən artıq reaksiyadır. Hər ikisi bir-birini tətikləyə bilər, amma fərqli mexanizmlərlə yaranır.
Ekzemanın tam müalicəsi mümkündürmü?
Ekzema tam olaraq sağalmasa da, düzgün müalicə və qulluqla uzunmüddətli nəzarətdə saxlana bilər. Məqsəd simptomların minimuma endirilməsi və alovlanmaların qarşısının alınmasıdır.
Ekzema yalnız dəridə mi görünür, yoxsa daxili təsirləri də olur?
Ekzema əsasən dəridə özünü göstərsə də, davamlı qaşınma və diskomfort psixoloji gərginlik və yuxu pozuntularına səbəb ola bilər. Uzunmüddətli hallarda həyat keyfiyyətini də təsir edə bilər.
Ekzema üçün hansı krem və ya dərmanlar istifadə olunur?
Ekzema üçün kortikosteroid kremlər, nəmləndiricilər və immun sistemini tənzimləyən yerli preparatlar istifadə olunur. Bəzi hallarda həkim tərəfindən antihistamin və antibiotiklər də təyin edilə bilər.
Ekzema üçün ən təsirli təbii vasitələr hansılardır?
Ekzema hallarında aloe vera, kokos yağı və yulaf vannaları kimi təbii vasitələr dəriyə sakitləşdirici təsir göstərə bilər. Bu vasitələr müalicəni əvəz etməsə də, əlavə dəstək kimi istifadə olunur.
Ekzemanın yox olması üçün nə qədər vaxt lazımdır?
Ekzema hər insanda fərqli şəkildə davam etdiyindən, yox olma müddəti fərqlidir. Yüngül hallarda bir neçə həftəyə yüngülləşə bilər, ağır və xroniki hallarda isə illərlə davam edə bilər.
Ekzema ilə yaşamaq üçün gündəlik nəmləndirmə rejimi necə olmalıdır?
Ekzema ilə mübarizədə gündə ən az 2 dəfə qalın, ətirsiz nəmləndirici istifadə etmək tövsiyə olunur. Xüsusilə duşdan sonra dərinin hələ nəm olduğu vaxtda nəmləndirmə daha effektlidir.
Ekzema döküntüsü nədir?
Ekzema döküntüsü dəridə qızartı, qabarcıq, çat və bəzən maye axıntısı ilə müşahidə olunan dəri reaksiyasıdır. Bu döküntü çox vaxt qaşınma ilə müşayiət olunur.
Ekzema ilə bağlı hansı pəhriz tövsiyə olunur?
Ekzema ilə yaşayan şəxslər qidalanmada fərdi tetikleyiciləri müəyyən etməli və onları pəhrizdən çıxarmalıdır. Bəzi hallarda süd məhsulları, yumurta və qoz-fındıq alovlanmaya səbəb ola bilər.
Ekzema hamiləlik dövründə təhlükəlidirmi?
Ekzema hamiləlik dövründə təhlükəli olmasa da, hormonal dəyişikliklər simptomların artmasına səbəb ola bilər. Müalicə seçimi həkim nəzarəti ilə aparılmalıdır.
Uşaqlarda ekzema necə təyin və müalicə olunur?
Ekzema uşaqlarda dəridə qızartı, quruluq və qaşınma ilə özünü göstərir. Pediatr və dermatoloq tərəfindən müayinə edilərək uyğun nəmləndiricilər və lazım olduqda kremlərlə müalicə olunur.
Ekzema ilə bağlı hansı həkimə müraciət edilməlidir?
Ekzema diaqnozu və müalicəsi üçün dermatoloqa müraciət edilməlidir. Bəzi hallarda allerqoloq və ya pediatrın dəstəyi də lazım ola bilər.
Ekzemanın təkrar yaranmasının qarşısını necə almaq olar?
Ekzema təkrarlamaması üçün mütəmadi nəmləndirmə, tetikleyicilərdən uzaq durmaq və düzgün gigiyena vərdişləri əsas şərtlərdir. Həmçinin stressin idarə olunması da önəmlidir.
Ekzema üçün həkimə nə vaxt müraciət etmək lazımdır?
Ekzema simptomları uzun müddət davam edirsə, yayılarsa və ya infeksiya əlamətləri (irin, çat) müşahidə olunursa, həkimə müraciət edilməlidir. Uşaqlarda ilk əlamətlər görünən kimi müayinə tövsiyə olunur.
Ayaqlarda ekzema necə olur?
Ekzema ayaqlarda quru, qabıqlı, qaşınan sahələr şəklində görünə bilər. Sintetik corablar, tər və ayaqqabı təması simptomları şiddətləndirə bilər.
Ekzeması olanlar nə yeməməlidir?
Ekzema olan şəxslər fərdi olaraq alovlanmaya səbəb olan qidaları təyin etməli və onlardan uzaq durmalıdır. Ən çox rast gəlinən tetikleyicilər süd, yumurta, buğda və bəzi dəniz məhsullarıdır.
