Qızılca, xüsusilə uşaqlar arasında yayılan, lakin böyüklərdə də rast gəlinə bilən keçici bir xəstəlikdir. Bu məqalədə, qızılcanın səbəbləri, simptomları, qorunma yolları və evdə müalicə üsulları ətraflı şəkildə təhlil ediləcək. Rubeola virusu tərəfindən yaradılan qızılca, əsasən hava-damcı yolu ilə yayılır və dəri ləkələri, hərarət, linfa düyünlərinin şişməsi kimi əlamətlərlə xarakterizə olunur. Xəstəlik, adətən xəfif keçsə də, hamilə qadınlarda doğulacaq körpəyə ciddi təsir edə bilər. Bu səbəbdən, qızılcadan qorunmaq üçün ən mühüm addım peyvənd olunmaqdır.
Qızılca xəstəliyinin simptonları:
- Dəri ləkələri: Qızılca xəstəliyinin ən tipik əlaməti dəridə qırmızı və ya pambıq rəngində ləkələrin meydana gəlməsidir. Ləkələr əvvəlcə üz və boyunda başlayaraq, tez bir zamanda bədənin digər hissələrinə yayılır.
- Hərarət Yüksəlməsi: Xəstələrdə adətən yüngül hərarət artımı müşahidə olunur.
- Lenf Düyünlərinin Şişməsi: Boyun və başqa yerlərdə lenf düyünlərinin şişməsi mümkündür.
- Baş Ağrısı və Yorğunluq: Baş ağrısı, halsızlıq və yorğunluq qızılcadan əziyyət çəkən şəxslərdə tez-tez rast gəlinən simptomlardır.
- Burun Axması və Öskürək: Üst tənəffüs yollarının infeksiyası simptomları kimi burun axması və öskürək də görülə bilər.
Qızılcanın müddəti adətən 2-3 günə qədər davam edir və xəstəlik öz-özünə sağalır. Lakin, qızılca hamilə qadınlarda ciddi risk yarada bilər, çünki bu, doğulacaq körpədə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Qızılcaya qarşı effektiv bir peyvənd mövcuddur və bu peyvənd adətən uşaqlığın erkən dövründə edilir. Peyvənd, xəstəliyə qarşı güclü immunitet yaradır və yoluxma riskini xeyli azaldır. Qızılcadan qorunmağın ən yaxşı yolu peyvəndlənməkdir. Peyvənd olunmamış və ya immun sistemi zəif olan şəxslər bu xəstəlikdən daha çox əziyyət çəkə bilərlər. Xəstəliklə mübarizədə tədbirlər görmək və lazım gəldikdə tibbi yardım almaq vacibdir.
Qızılca xəstəliyi ilə suçiçəyi xəstəliyi arasında fərqlər
Qızılca və suçiçəyi xəstəlikləri hər ikisi bulaşıcı xəstəliklər olsa da, müxtəlif viruslar tərəfindən yaradılır və bir sıra fərqlərə malikdirlər:
- Yaradan Viruslar: Qızılca, Rubella virusu tərəfindən yaranır, suçiçəyi isə varicella zoster virusu tərəfindən yaradılır.
- Dəri Döküntüləri: Suçiçəyində dəri döküntüləri qaşıntılı, su dolu qabarcıqlar şəklində olur. Qızılcada isə döküntülər qırmızı və daha az qaşıntılı olur.
- Simptomların Şiddəti: Suçiçəyi adətən qızılcadan daha şiddətli simptomlara səbəb olur, xüsusilə dəri döküntüləri və qaşıntı baxımından.
- Yoluxma və Yayılma: Hər iki xəstəlik hava-damcı yolu ilə yayılır, lakin suçiçəyi qızılcadan daha bulaşıcıdır.
- Hərarət və Digər Əlamətlər: Qızılcada yüngül hərarət və lenf düyünlərinin şişməsi kimi simptomlar ola bilər, suçiçəyində isə hərarət daha yüksək olur və baş ağrısı, yorğunluq kimi əlavə simptomlar müşahidə edilir.
- Risklər və Komplikasiyalar: Suçiçəyi, xüsusilə immun sistemi zəif olanlarda və böyüklərdə daha ciddi komplikasiyalara səbəb ola bilər. Qızılca isə hamilə qadınlarda ciddi risk yaradır, çünki fetal sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
- Peyvəndlənmə: Hər iki xəstəlik üçün peyvənd mövcuddur və bu peyvəndlər xəstəliklərin qarşısını almaq üçün effektivdir.
Bu fərqlərə baxmayaraq, hər iki xəstəlikdən qorunmaq üçün ən yaxşı yolu peyvəndlənmək və yüksək şəxsi gigiyena standartlarını saxlamaqdır. Xəstəliyin ilk əlamətləri göründükdə tibbi məsləhət almaq vacibdir.
Qızılca xəstəliyindən qorunmağın yolları:
- Peyvəndlənmə: Qızılca xəstəliyindən qorunmanın ən effektiv yolu peyvəndlənməkdir. Qızılca peyvəndi adətən uşaqlığın erkən dövründə edilir və xəstəliyə qarşı güclü immunitet yaradır.
- Yüksək Şəxsi Gigiyena Standartları: Əlləri tez-tez və düzgün şəkildə yumaq, öskürərkən və ya asqırarkən ağız və burnu örtmək kimi şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək bulaşmanın qarşısını ala bilər.
- Xəstə Şəxslərdən Uzaq Durmaq: Qızılca xəstəsi ilə yaxın təmasdan çəkinmək, xüsusilə hava-damcı yolu ilə yayıldığı üçün, yoluxma riskini azaldır.
- Ortamı Təmiz Saxlamaq: Evdə və iş yerində təmizlik və dezinfeksiya qaydalarına riayət etmək, virusun yayılmasını məhdudlaşdıra bilər.
- Sağlam Həyat Tərzi Qəbul Etmək: İmmun sistemini gücləndirmək üçün sağlam qidalanma, kifayət qədər yuxu və mütəmadi fiziki fəaliyyət mühümdür.
- Hamilə Qadınların Xüsusi Diqqəti: Hamilə qadınlar qızılca xəstəliyinə xüsusilə həssasdırlar, çünki bu, doğulacaq körpə üçün risk yarada bilər. Hamilə qadınlar qızılca xəstəsi ilə təmasdan mümkün qədər çəkinməli və peyvənd statuslarını yoxlatmalıdırlar.
Bu tədbirlər, qızılcadan qorunmaq və onun yayılmasını məhdudlaşdırmaq üçün effektivdir. Ancaq, ən mühüm tədbir peyvəndlənməkdir. Əgər qızılca xəstəliyi ilə bağlı suallarınız və ya narahatlıqlarınız varsa, həkiminizlə danışmaq vacibdir.
Qızılca xəstəliyinin ev üsulu mülicəsi:
Rahat Geyim Geyinmək: Dəridəki döküntüləri irritasiya etməmək üçün rahat və yumşaq geyimlər geyinmək mühümdür.
Qaşıntını Azaltmaq: Qızılcadan qaynaqlanan qaşıntını azaltmaq üçün calamine losyonu və ya digər qaşıntıya qarşı məlhəmlərdən istifadə edə bilərsiniz.
Hərarəti Azaltmaq: Yüksək hərarət üçün parasetamol kimi hərarət salıcı dərmanlardan istifadə edə bilərsiniz. Aspirindən uzaq durmaq vacibdir, çünki uşaqlarda ciddi yan təsirlərə səbəb ola bilər.
Bol Su İçmək: Bol miqdarda maye qəbul etmək, xüsusilə də su içmək, orqanizmin hidratlı qalmasına və toksinlərin atılmasına kömək edəcəkdir.
Yumşaq və Asan Həzm Olunan Qidalar: Qızılca zamanı iştahsızlıq ola bilər, buna görə də asan həzm olunan, yumşaq qidaları seçmək yaxşıdır.
Yaxşı Dincəlmək və Stressdən Uzaq Durmaq: Xəstəlik dövründə kifayət qədər dincəlmək və stressdən uzaq durmaq, bədənin daha sürətli sağalmasına kömək edəcəkdir.
Tibbi Məsləhət Almaq: Xəstəliyin simptomları ağırlaşarsa və ya uzun müddət davam edərsə, tibbi məsləhət almaq mühümdür.
Qızılca xəstəliyi adətən öz-özünə sağalır və ciddi problemlərə səbəb olmur. Ancaq, hamilə qadınlar və immun sistemi zəif olan şəxslər üçün riskli ola bilər. Belə hallarda, dərhal tibbi yardım almaq vacibdir. Evdəki müalicə üsulları əsas simptomları yüngülləşdirməyə yönəlib, xəstəliyin özünün sağalmasını təmin etmək üçün nəzərdə tutulmayıb.
Bloqlar məlumatlandırma xarakterlidir. Həkiminizin göstərişindən sonra tətbiq etməyinizi məsləhət görürük.
