Alçanın Faydaları və Zərərləri Nələrdir?

Alça təbiətin bizə bəxş etdiyi ən dəyərli mövsümi meyvələrdən biridir. Turş dadı ilə məşhur olan bu meyvə həm sağlamlıq baxımından faydaları, həm də bəzi diqqət edilməli zərərləri ilə tanınır. Səhər yeməyində alça yemək, təbii meyvə şirələri içmək, alçanın istifadəsinin fərqli üsullarından yararlanmaq, təzə alça ilə yeməklər hazırlamaq və kompot reseptlərini sınamaq sağlam və müxtəlif qidalanma üçün əla seçimlərdir. Lakin, alçanın zərərləri və həddindən artıq istifadə zamanı qarşılaşa biləcəyiniz risklər də mövcuddur. Bu yazıda alçanın qidalandırıcı dəyəri, arıqlama prosesindəki rolu, alçanın dəriyə faydası və hamiləlikdə istifadəsi kimi əsas mövzulardan bəhs ediləcək. Sağlam qidalanma və düzgün pəhriz üçün bu turş dadlı meyvənin nə qədər əhəmiyyətli olduğunu öyrənmək üçün məqaləni sona qədər oxuyun.

Alçanın sağlamlığa faydaları

Alça sağlam qidalanma üçün möhtəşəm bir meyvədir və bir çox vacib qidalandırıcı xüsusiyyətlərə malikdir. Alçanın faydaları yalnız ləzzətli dadı ilə deyil, həm də sağlamlığa müxtəlif müsbət təsirləri ilə geniş şəkildə tanınır. Onun zəngin C vitamini tərkibi, antioksidant xüsusiyyətləri və qidalandırıcı dəyəri bədəni gücləndirir və müxtəlif xəstəliklərə qarşı qoruyur. Aşağıda alçanın faydaları  haqqında ətraflı məlumat əldə edəcəksiniz.

• Xərçəng riskini azaldır
• İmmuniteti gücləndirir
• Həzm sistemini yaxşılaşdırır
• Dəri sağlamlığını qoruyur
• Enerji verir və bədəni nəmləndirir
• Sümükləri gücləndirir
• Hamiləlik dövründə faydaları
• Stressi azaldır və zehni rahatlıq təmin edir
• Arıqlamağa yardım edir

Xərçəng riskini azaldır

Alça tərkibindəki yüksək miqdarda antioksidantlarla zəngin qidalar arasında xüsusi yer tutur. Bu antioksidantlar sərbəst radikalları neytrallaşdıraraq bədənin hüceyrələrini qoruyur və xərçəng riskini azaldır. Alça və xərçəngə qarşı mübarizə mövzusunda aparılan araşdırmalar göstərir ki, alça flavonoidlər və polifenollar baxımından zəngindir, bu da hüceyrə sağlamlığını dəstəkləyir və DNT zədələnmələrinin qarşısını alır. Alçanın faydaları arasında bağırsaq, mədə və ağciyər xərçənginə qarşı təsirləri də vurğulanır. O xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini yavaşladır və sağlam hüceyrələrin fəaliyyətini stimullaşdırır. Bundan əlavə, alça iltihabları azaltmağa kömək edir, çünki onun antiinflamatuar xüsusiyyətləri bədəndə xroniki iltihablanmanın qarşısını alır. İltihablar xərçəng hüceyrələrinin inkişafında mühüm rol oynadığı üçün alça bu riski azaldır. Bədən üçün təbii detoks təsiri göstərərək toksinlərin bədəndən atılmasını təmin edir.

İmmuniteti gücləndirir

Alça zəngin C vitamini tərkibi ilə immunitet sistemini gücləndirən ən təsirli təbii qidalardan biridir. Bu vitamin orqanizmi bakteriya və viruslara qarşı daha dözümlü edir. Alçanın yüksək antioksidant tərkibi sərbəst radikalları zərərsizləşdirir və bədənin müdafiə sistemini dəstəkləyir. Mövsümi xəstəliklərin qarşısını almaqda alçanın turş dadı və faydaları əvəzolunmazdır. O soyuqdəymə, qrip və infeksion xəstəliklərdən qorumaq üçün təbii bir vasitədir. Bundan əlavə qan dövranını yaxşılaşdıraraq immun hüceyrələrin orqanizmdə daha effektiv işləməsini təmin edir. Tərkibindəki minerallar və təbii vitaminlər bədənin xəstəliklərdən daha tez sağalmasına yardım edir. Gündəlik olaraq alça istehlak etmək bədəni gücləndirmək və sağlam qalmaq üçün ideal bir seçimdir. Meyvələrin sağlamlığa təsiri arasında immuniteti gücləndirmək ən vacib faydalardan biridir.

Həzm sistemini yaxşılaşdırır

Alça həzm sisteminin sağlamlığı üçün mühüm rol oynayan liflə zəngindir. Həzmi yaxşılaşdıran qidalar arasında yer alan alça qəbizliyi aradan qaldırmaqda və bağırsaq hərəkətlərini tənzimləməkdə əhəmiyyətlidir. Bağırsaq mikroflorasını qorumaq və balanslaşdırmaq üçün də mükəmməl bir təbii vasitədir. Alça və bağırsaq sağlamlığı mövzusunda çoxlu müsbət təsirlər qeyd olunur. Alçanın tərkibindəki lif toksinlərin bağırsaqlardan təmizlənməsini sürətləndirir və həzmi asanlaşdırır. Bu xüsusiyyətlər alçanı bağırsaq problemlərindən əziyyət çəkənlər üçün ideal bir qida halına gətirir. Meyvələrin həzmə təsiri baxımından alça təbii bir detoks kimi də qəbul edilir.

Dəri sağlamlığını qoruyur

Alçanın dəriyə faydası onun yüksək antioksidant tərkibi və C vitamini ilə zəngin qidalar arasında olması ilə bağlıdır. Bu meyvə dərini sərbəst radikallardan qoruyaraq yaşlanmanın qarşısını alır. Tərkibindəki vitaminlər dərinin elastikliyini artırır və nəmləndirici təsir göstərir. Alça qırışların yaranmasını ləngidir və dərinin təbii parıltısını bərpa edir. O, həmçinin dəridəki qıcıqlanmaları azaldır və iltihabları müalicə edir. Sağlam dəri üçün qidalar sırasında yer alan alça dəri xəstəliklərinin qarşısını almaqda da təsirlidir.

Enerji verir və bədəni nəmləndirir

Alçanın faydaları arasında bədəni enerji ilə təmin etmək və təbii nəmləndirmə xüsusiyyəti önə çıxır. Alça tərkibindəki təbii şəkərlər və aşağı kalorili xüsusiyyəti ilə yorğunluğu azaldaraq bədənə lazım olan enerjini təmin edir. Bu meyvə xüsusilə gün ərzində yorğunluq hiss edənlər üçün ideal seçimdir. Tərkibindəki meyvə və mineral balansı bədən hüceyrələrinin düzgün işləməsinə kömək edir və elektrolit tarazlığını qoruyur. Sulu meyvələrin sağlamlığa təsiri baxımından alça bədənin su ehtiyacını qarşılayaraq dəri və hüceyrələrin nəmlənməsini təmin edir. Bu xüsusilə isti havalarda bədən üçün çox vacibdir. Onun tərkibindəki təbii minerallar əzələ yorğunluğunu azaltmağa və daha aktiv həyat tərzini dəstəkləməyə kömək edir.

Sümükləri gücləndirir

Alçanın faydaları arasında sümükləri gücləndirmək xüsusi bir yer tutur. Alça maqnezium, kalsium və fosfor kimi vacib minerallarla zəngindir. Bu minerallar sümük toxumasının sağlamlığını qoruyur və onların möhkəmlənməsinə kömək edir. Xüsusilə yaşlı insanlar üçün alça istehlakı osteoporoz riskini azaltmağa kömək edir. Alça sümük toxumalarının inkişafını dəstəkləyərək onların elastikliyini artırır. Alçanın qidalandırıcı dəyəri sümük və əzələ sağlamlığı baxımından əvəzsizdir. Tərkibindəki kalium sümük sıxlığını qorumaq üçün vacibdir və alça bunu təbii bir mənbə kimi təmin edir. Klimaks dövründə qadınlar üçün alça istehlakı hormon dəyişikliklərinə bağlı sümük zəifləmələrinin qarşısını almaqda mühüm rol oynayır. Eyni zamanda, alça əzələ yorğunluğunu aradan qaldırır və bədəni daha çevik edir.

Hamiləlik dövründə faydaları

Alçanın hamiləlikdə istifadəsi həm ana, həm də döl üçün bir çox vacib faydalar təqdim edir. Tərkibindəki fol turşusu hamilə qadınlarda dölün inkişafını dəstəkləyir və sinir sisteminin düzgün formalaşmasına kömək edir. Eyni zamanda, alça yüksək miqdarda dəmir ehtiva edir ki, bu da hamiləlikdə anemiya riskini azaltmağa kömək edir. Alçanın liflə zəngin olması hamiləlik dövründə tez-tez rast gəlinən qəbizlik problemlərini aradan qaldırır. O həzmi asanlaşdırır və bağırsaqların normal fəaliyyətini təmin edir. Bu meyvə, həmçinin stressi azaltmağa və ananın zehni rahatlığını təmin etməyə kömək edir.  Təbii vitamin mənbələri arasında alça bədənin ehtiyac duyduğu qidalandırıcı maddələri təmin edir. 

Stressi azaldır və zehni rahatlıq təmin edir

Alça tərkibindəki maqnezium və təbii minerallarla sinir sistemini dəstəkləyir. Bu meyvə zehni rahatlıq təmin etmək və stressi azaltmaq üçün təbii bir vasitədir. Alçanın faydaları arasında stress hormonlarının səviyyəsini aşağı salmaq və emosional tarazlıq yaratmaq xüsusi yer tutur. Təbii sakitləşdirici təsiri ilə alça yorğun günlərdə rahatlıq təmin edir. O beyindəki dopamin səviyyəsini artıraraq zehni fəaliyyətləri dəstəkləyir. Gündəlik olaraq alça istehlak etmək həm emosional tarazlığı qoruyur, həm də narahatlıq hissini azaldır. Eyni zamanda, alça qan dövranını yaxşılaşdırır və beyinə daha çox oksigen çatdırılmasını təmin edir. Bu yaddaşı gücləndirir və konsentrasiyanı artırır. 

Arıqlamağa yardım edir

Alçanın faydaları arasında arıqlamağa yardım etməsi xüsusi yer tutur. Az kalorili olması və tərkibindəki yüksək lif miqdarı ilə alça pəhriz qidaları arasında ən ideal seçimlərdən biridir. Alçanın kalorisi çox azdır, buna görə də həddindən artıq yemədən kilo alma riski yoxdur. Həmçinin, alça uzun müddət toxluq hissi təmin edir, bu da arıqlamaq istəyənlər üçün böyük bir üstünlükdür. Alça bağırsaq mikroflorasını balanslaşdırır, bu da metabolizmin düzgün işləməsinə və yağ yandırılmasına şərait yaradır.  Arıqlamaq istəyənlər üçün alça yalnız az kalorili deyil, həm də qidalandırıcı maddələrlə zəngindir. Alçanın qidalandırıcı dəyəri bədəni lazımi vitamin və minerallarla təmin edərək sağlam və düzgün pəhriz planı qurmağa kömək edir. Beləliklə, meyvə və mineral balansı baxımından alça mükəmməl bir seçimdir. 

Alçanın zərərləri

Alça zəngin qidalandırıcı dəyəri ilə tanınan, sağlamlıq üçün bir çox faydası olan meyvədir. Qidaların yan təsirləri nəzərə alınaraq alça mürəbbəsi və alça şirəsi kimi məhsullar dadlı olsa da, onların miqdarına diqqət yetirmək vacibdir. Aşağıda alçanın zərərləri barədə ətraflı məlumat verilmişdir.

Mədə problemlərinə səbəb ola bilər

Alçanın zərərləri xüsusilə mədə sağlamlığı üçün önəmli bir məsələdir. Alçanın turş tərkibi mədə turşuluğunu artıraraq mədə divarlarının qıcıqlanmasına və hətta ciddi narahatlıqlara səbəb ola bilər. Xüsusilə mədə xorası, qastrit və onikibarmaq bağırsaq xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanlar üçün bu vəziyyət daha da ağır ola bilər. Alça və bağırsaq sağlamlığı baxımından faydalı olsa da, turşuluq səviyyəsini artırdığı üçün bu meyvə mədə narahatlığı olan insanlar üçün təhlükəli ola bilər. Həddindən artıq alça yemək mədədə köp, ağırlıq və yanma hissi yarada bilər. Həzmi yaxşılaşdıran qidalar siyahısında olsa da, miqdarına diqqət edilmədikdə həzm sistemi problemlərinə gətirib çıxara bilər. Turş tərkibli alça, həmçinin ishal kimi problemlərə də səbəb ola bilər. Meyvələrin həzmə təsiri nəzərə alınaraq həssas mədəsi olan insanlar bağırsaq sağlamlığına təsir edən meyvələr arasında yer alan alçanı məhdud miqdarda istifadə etməlidir.

Alçanın diş sağlamlığına mənfi təsirləri

Alçanın zərərləri diş sağlamlığı baxımından da diqqətdən kənarda qalmamalıdır. Alçanın turş tərkibi diş emalını zəiflədərək onu aşınmaya məruz qoya bilər. Xüsusilə, bu vəziyyət uzunmüddətli istifadədə dişlərin həssaslığını artırır və kariyeslərin yaranmasına səbəb ola bilər. Turş meyvələrin diş sağlamlığına təsiri elmi araşdırmalarla təsdiqlənmişdir və alça bu mövzuda xüsusi diqqət tələb edir. Uşaqlar, xüsusilə turş meyvələri çox sevdikləri üçün həddindən artıq alça yemək onların dişlərinə zərər verə bilər. Uşaqlar üçün faydalı meyvələr arasında yer alan alçanın istifadəsi zamanı miqdarına diqqət edilməlidir. Turşu tərkibi ilə yanaşı, alça dişlərdə qalıq şəkər yarada bilər ki, bu da bakteriyaların artmasına şərait yaradır. Sağlam qidalanma məqsədilə alça yeyildikdən sonra dişləri su ilə yaxalamaq tövsiyə edilir. Alça diş ətlərində də həssaslıq yarada bilər və diş əti xəstəliklərinin inkişafına səbəb ola bilər. 

Həzm sistemi üçün mənfi təsirlər

Alçanın zərərləri həzm sistemi problemlərinə də səbəb ola bilər. Hər nə qədər alça həzmi yaxşılaşdıran qidalar arasında olsa da, həddindən artıq istehlak bağırsaq divarlarında qıcıqlanmaya yol aça bilər. Alçanın tərkibində olan lif normadan artıq istifadə edildikdə bağırsaqlarda həddindən artıq işləməyə və balanssızlığa səbəb ola bilər. Alça və bağırsaq sağlamlığı arasındakı əlaqə müsbət olsa da, düzgün miqdar tətbiq olunmadıqda bu meyvə qəbzlik və ishal kimi problemlər yarada bilər. Bağırsaq mikroflorası üçün faydalı meyvələr sırasında olsa da, balanslı istehlak edilmədikdə mənfi təsirlər yarada bilər. Bundan əlavə, çoxlu miqdarda alça yeyilməsi bədəndə su balansının pozulmasına səbəb ola bilər. Meyvələrin həzmə təsiri müsbət ola bilsə də, həddindən artıq alça qəbul edildikdə bu təsir mənfiyə çevrilir. Sağlam qidalanma prinsiplərinə uyğun olaraq alça miqdarına diqqət edilməlidir ki, həzm sistemi narahatlığı yaranmasın.

Uşaqlar üçün zəhərlənmə riski

Alçanın zərərləri xüsusilə uşaqlar üçün ciddi təhlükələr yarada bilər. Alçanın çəyirdəklərinin tərkibində az miqdarda sianid turşusu var ki, bu maddə güclü zəhərdir. Çəyirdəklərin qırılması ilə bu zəhərli maddə aktivləşərək uşaqlar üçün təhlükəli vəziyyətlərə səbəb ola bilər. Hətta kiçik miqdarda sianid qəbul edilməsi uşaq orqanizmi üçün ciddi problemlərə gətirib çıxara bilər. Zəhərlənməyə səbəb ola bilən meyvələr arasında olan alçanın çəyirdəkləri yetkinlər üçün də təhlükəli ola bilər, lakin uşaqlar üçün daha ciddi təsir yaradır. Meyvə və mineral balansı baxımından faydalı olan alça düzgün şəkildə istehlak edilmədikdə sağlamlıq üçün təhlükəyə çevrilə bilər. Təbii vitamin mənbələri sırasında olan alça düzgün istifadə edildikdə faydalıdır, lakin çəyirdəkləri təhlükə mənbəyidir.

Hamiləlikdə alçanın yan təsirləri

Alçanın zərərləri hamiləlik dövründə daha çox diqqət tələb edir. Hamiləlikdə alça tövsiyə edilsə də, həddindən artıq istifadəsi bəzi problemlərə səbəb ola bilər. Hamilə qadınların hormonal dəyişiklikləri ilə əlaqədar mədə turşuluğu artdığı üçün turş tərkibli meyvələr o cümlədən alça bu vəziyyəti daha da ağırlaşdıra bilər. Alçanın hamiləlikdə istifadəsi miqdarına nəzarət edilmədikdə mədə narahatlığı, bağırsaq problemləri və bədəndə ödəm yaranmasına səbəb ola bilər. Turş tərkibinə görə bədəndə yanma hissi yarada bilər ki, bu da hamilə qadınlar üçün xoşagəlməzdir. Hamiləlikdə düzgün pəhriz qidaları seçimi üçün həkim məsləhəti alınmalıdır. Detoks və meyvələr haqqında məlumatlı olmaq və balanslı qidalanma planı tətbiq etmək vacibdir.

Alçanın böyrək və maddələr mübadiləsinə mənfi təsirləri

Alçanın zərərləri arasında böyrək sağlamlığı ilə əlaqədar təsirləri xüsusi qeyd olunmalıdır. Alça və böyrək sağlamlığı arasında birbaşa əlaqə var və turş alçanın həddindən artıq istehlakı böyrək daşlarının əmələ gəlmə riskini artıra bilər. Böyrək funksiyaları zəif olan insanlarda alçanın turş tərkibi böyrəklərin artıq yük altında işləməsinə səbəb ola bilər. Həmçinin, alça istehlakı nəticəsində bədəndə turşuların yığılması böyrək narahatlıqlarını daha da artırır. Alça və metabolizm arasındakı əlaqə müsbət olsa da, çox miqdarda alça yemək metabolizmin həddindən artıq sürətlənməsinə səbəb olaraq bədən balansını poza bilər. Bu balanssızlıq böyrək funksiyalarını tənzimləyən mexanizmlərə təsir göstərərək ödəm və digər böyrək problemlərinə yol aça bilər. Təbii vitamin mənbələri olan alça düzgün miqdarda istifadə edildikdə faydalıdır, lakin həddindən artıq istifadəsi bədənə ciddi mənfi təsirlər göstərə bilər.

Kimlər alçadan uzaq durmalıdır?

Alçanın zərərləri bəzi sağlamlıq problemləri olan insanlar üçün daha ciddi təsirlərə səbəb ola bilər. Alçanın faydalı xüsusiyyətləri, xüsusilə alçanın kosmetologiyada istifadəsi sahəsində də diqqət çəkir, lakin həddindən artıq istifadə dəridə qıcıqlanma yarada bilər. Sağlam qidalanma qaydalarına uyğun olaraq alça istehlak edərkən müəyyən risk qruplarının bu meyvədən uzaq durması və ya məhdud miqdarda istifadə etməsi məsləhət görülür. Aşağıda alçanın istehlakından çəkinməsi tövsiyə edilən şəxslər göstərilmişdir:

• Mədə xorası və qastrit xəstələri
• Onikibarmaq bağırsaq problemləri olanlar
• Böyrək daşlarından əziyyət çəkənlər
• Şəkərli diabet xəstələri
• Diş problemlərindən əziyyət çəkənlər
• Bağırsaq həssaslığı olanlar
• Hipertoniya xəstələri
• Allergiya məhkumu olanlar

Alça ilə bağlı tez-tez verilən suallar

Alça allergiyaya səbəb olarmı?

Alçanın zərərləri arasında allergik reaksiyalar yer alır. Meyvə allergiyası problemi olan insanlar alça istehlakından sonra dəri səpgisi, qaşınma və hətta nəfəs problemləri kimi simptomlar göstərə bilər. Bu səbəbdən, alçanı ilk dəfə yeyərkən diqqətli olmaq məsləhətdir.

Alça hamiləlikdə faydalıdırmı?

Alçanın hamiləlikdə istifadəsi müəyyən miqdarda olduqda faydalıdır, çünki o, fol turşusu və dəmir ehtiva edir. Alçanın C vitamini tərkibi immuniteti gücləndirir, lakin həddindən artıq istifadəsi mədə turşuluğunu artıra bilər. Hamiləlikdə hansı meyvələr yeyilməlidir? sualına cavab olaraq alça balanslı miqdarda tövsiyə edilir.

Alça uşaqlar üçün faydalıdırmı?

Uşaqlar üçün sağlam qəlyanaltılar arasında alça xüsusi yer tutur, çünki onun tərkibindəki lif və təbii vitamin mənbələri uşaqların böyüməsi və həzm sistemi üçün faydalıdır. Lakin çəyirdəklərinin təhlükəli ola biləcəyini nəzərə almaq lazımdır.

Alçanın kalorisi nə qədərdir?

Alçanın kalorisi aşağıdır və bu onu pəhriz qidaları arasında ideal seçim edir. 100 qram alça təxminən 30-40 kalori təşkil edir ki, bu da arıqlamaq istəyənlər üçün əlverişlidir. Sağlam qidalanma planında azkalorili meyvələrdən biri kimi istifadə edilə bilər.

Turş alça ilə şirin alçanın faydaları arasında fərq varmı?

Turş meyvələrin faydaları arasında həzmə kömək və bağırsaq sağlamlığının yaxşılaşdırılması yer alır. Şirin alça isə daha çox enerji təmin edir və meyvələrdə şəkər miqdarı ilə fərqlənir. Hər iki növün təbii vitamin mənbələri baxımından bənzər üstünlükləri var.

Alça mədə turşuluğunu artırırmı?

Alça turş tərkibi ilə mədə narahatlıqlarını artıra bilər. Xüsusilə, mədə xorası və qastrit kimi problemlərdən əziyyət çəkənlər alçanın zərərləri ilə qarşılaşa bilər. Bu qruplar alçanı məhdud miqdarda istehlak etməlidirlər.

Qurudulmuş alça faydalıdırmı?

Bəli, qurudulmuş alça faydaları arasında həzm sisteminə kömək və enerji təminatı var. Lakin qurudulmuş alçada şəkər miqdarı daha yüksəkdir, buna görə də diabet xəstələri üçün məhdudlaşdırılması vacibdir. Dərman bitkiləri və meyvələr arasında detoks təsirinə görə tanınır.

Alça arıqlamağa təsir edirmi?

Alçanın azkalorili və liflə zəngin olması toxluq hissini artırır, buna görə də arıqlamaq üçün tövsiyələr arasında yer alır. Bununla belə, normadan artıq istifadə edildikdə həzm problemlərinə yol aça bilər.