Bağırsaq Ağrısı Səbəbləri və Müalicəsi

Bağırsaq ağrısı həzm sistemində yaranan narahatlıqların və xəstəliklərin göstəricisi olaraq ortaya çıxan bir problemdir. Çox hallarda, bağırsaq ağrısını ev üsulu müalicələr ilə yüngülləşdirmək mümkündür. Təbii üsullarla bağırsaq ağrısını azaltmaq və sağlamlığı qorumaq üçün doğru məlumatlar çox önəmlidir. Bu məqalədə bağırsaq ağrısının əsas səbəbləri, müalicə üsulları, həmçinin ağrının qarşısını almaq üçün profilaktik tədbirlər haqqında ətraflı məlumat verəcəyik.

Bağırsaq ağrısı nədir?

Bağırsaq ağrısı həzm sistemində yaranan narahatlıq və ağrı ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Bu problem çox zaman həzm sisteminin funksional pozuntuları, infeksiyalar, qida intoleransları və ya stresslə əlaqəli ola bilər. Bağırsaq ağrısı qaz və şişkinlik, qarın nahiyəsində kəskin və ya yüngül ağrılar, qəbizlik və ya ishal, eləcə də həzm prosesində pozğunluq hissi ilə müşahidə edilə bilər. Bağırsaq ağrıları həm müvəqqəti, həm də xroniki ola bilər və bəzi hallarda daha ciddi xəstəliklərin göstəricisi ola bilər.

Bağırsaq ağrısı səbəbləri

Bağırsaq ağrısının səbəbləri müxtəlifdir və hər bir səbəb özünəməxsus simptomlar və müalicə yanaşmaları tələb edir. Bu ağrılar həzm sisteminin funksional pozuntularından başlayaraq iltihab, infeksiyalar, genetik problemlər və hətta stress ilə əlaqədar ola bilər. Bağırsaq ağrısı səbəbləri arasında ən geniş yayılmış olanlar qıcıqlanmış bağırsaq sindromu, kron xəstəliyi, disbakterioz və qeyri-spesifik xoralı kolit kimi xəstəliklərdir. Gəlin bu səbəbləri daha ətraflı araşdıraq.

Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu (QBS)

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri qıcıqlanmış bağırsaq sindromu (QBS)-dir. Qarın ağrısının səbəbləri arasında stress və qeyri-sağlam qidalanma QBS-in yaranmasında mühüm rol oynayır. Bu sindrom bağırsaq hərəkətlərinin pozulması ilə xarakterizə olunur və qaz, qarında ağrı, qəbizlik və ya ishal kimi simptomlarla müşayiət olunur. QBS-in əsas səbəbləri arasında bağırsaq mikroflorasının tarazlığının pozulması, stress və həzm sistemi həssaslığı yer alır. Bu xəstəlik xroniki xarakter daşıyır və həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə azalda bilər. QBS-in idarə olunması üçün balanslı qidalanma və probiotiklərlə zəngin məhsulların istifadəsi tövsiyə olunur. Stressin idarə edilməsi və fiziki aktivliyin artırılması simptomların yüngülləşdirilməsində mühüm rol oynayır. Tibbi müdaxilə olmadan simptomların azalması mümkün olmadıqda həkimə müraciət etmək vacibdir.

Menstruasiyadan öncəki bağırsaq ağrıları

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri qadınlarda menstruasiya öncəsi hormonal dəyişikliklərdir. Hormon səviyyələrindəki dəyişikliklər bağırsaq hərəkətlərinə təsir edərək qarında qaz, şişkinlik, qəbizlik və ya ishal kimi narahatlıqlara səbəb ola bilər. Bu vəziyyət adətən, menstruasiyadan əvvəlki və ya ilk günlərdə özünü göstərir. Hormonal dəyişikliklərin bağırsaq funksiyasına təsiri hər qadında fərqli olsa da, ümumiyyətlə emosional stress və qeyri-sağlam qidalanma simptomları ağırlaşdıra bilər. Hormonal balanssızlığın bağırsaq diskomfortuna səbəb olduğu hallarda mütəxəssis yardımı tövsiyə olunur. Həkimlə məsləhətləşərək simptomların qarşısını almaq üçün daha təsirli yanaşmalar tətbiq edilə bilər.

Kron xəstəliyi

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri Kron xəstəliyi-dir. Bu xəstəlik bağırsağın xroniki iltihabına səbəb olaraq bağırsaq toxumalarını zədələyir və ciddi narahatlıqlara gətirib çıxarır. Kron xəstəliyi qaz, qarında ağrı, qanlı ishal və sürətli arıqlama kimi simptomlarla özünü göstərir. Xəstəlik genetik faktorlar, bağırsaq mikroflorasının pozulması və immun sistemin anormal reaksiyası ilə əlaqələndirilir. Kron xəstəliyinin diaqnozu və müalicəsi üçün tibbi nəzarət zəruridir, çünki müalicə edilmədikdə vəziyyət ağırlaşa bilər. Kron xəstəliyi olan şəxslərdə qida həssaslığı və bağırsaq problemləri daha da ağırlaşır. Bağırsaq sağlamlığını dəstəkləmək üçün xüsusi diyetlər və bağırsaq üçün probiotiklər tövsiyə olunur. Stressin idarə olunması və antiinflamatuar təsirli qidaların istifadəsi simptomların idarə olunmasına kömək edə bilər. Xəstəliyin erkən mərhələdə aşkarlanması və müalicəyə başlamaq onun ağırlaşmasının qarşısını ala bilər.

Bağırsaq infeksiyaları

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri bağırsaq infeksiyalarıdır. Bu infeksiyalar adətən, viruslar, bakteriyalar və ya parazitlər səbəbindən yaranır və bağırsaq divarlarının iltihabına səbəb olur. Bağırsaq infeksiyaları qaz, qarında şiddətli ağrılar, ishal və qusma ilə müşayiət olunur. Çirklənmiş qida və su istehlakı bu infeksiyaların əsas səbəblərindəndir. Bağırsaq infeksiyalarının müalicəsi bol maye qəbul edilməsi və elektrolit səviyyələrinin normallaşdırılması ilə başlayır. Probiotiklərin istifadəsi bağırsaq mikroflorasını bərpa etməyə və həzm sistemini gücləndirməyə kömək edir. Şiddətli hallarda həkim nəzarəti altında antibiotiklərdən istifadə zəruri ola bilər. Bağırsaq infeksiyalarının qarşısını almaq üçün gigiyena qaydalarına əməl etmək və keyfiyyətli qida istehlak etmək vacibdir.

Disbakterioz

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri disbakterioz yəni bağırsaq mikroflorasının tarazlığının pozulmasıdır. Faydalı bakteriyaların azalması və zərərli bakteriyaların artması həzm problemlərinə və bağırsaq diskomfortuna səbəb olur. Disbakteriozun əsas səbəbləri arasında antibiotiklərin həddindən artıq istifadəsi, qeyri-sağlam qidalanma və stress yer alır. Bu vəziyyət qaz, qarında şişkinlik, qəbizlik və ya ishal kimi simptomlarla müşayiət olunur. Bağırsaq ağrısını necə aradan qaldırmaq olar deyə düşünürsünüzsə, disbakterioz zamanı probiotiklər, liflə zəngin qidalar və düzgün qidalanma bağırsaq diskomfortunu azalda bilər. Stressin idarə olunması və müntəzəm fiziki fəaliyyət bağırsaq mikroflorasını normallaşdırmağa kömək edir. 

Qeyri-spesifik xoralı kolit və xroniki enterit

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri qeyri-spesifik xoralı kolit və xroniki enteritdir. Xoralı kolit bağırsaq divarlarında yaranan yaralar, qanlı ishal və şiddətli qarın ağrısı ilə xarakterizə olunur. Xroniki enterit isə bağırsaq divarlarında davamlı iltihab yaradır və qaz, qarında narahatlıq, qəbizlik və ya ishal ilə müşayiət olunur. Hər iki xəstəlik adətən, genetik faktorlar və zəif immun sistemlə əlaqələndirilir. Bağırsaq divarlarında zədələr yaranması ciddi həzm problemlərinə və xroniki narahatlıqlara səbəb ola bilər. Müalicə üçün tibbi nəzarət xüsusi diyetlər və bağırsaq mikroflorasını normallaşdıran bağırsaq üçün probiotiklər tövsiyə edilir. Xəstəliklər erkən mərhələdə aşkarlanarsa, simptomların idarə olunması daha asan olur.

Divertikulyoz

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri divertikulyoz yəni bağırsaq divarlarında kiçik ciblərin yaranmasıdır. Bu ciblər qaz, qarında narahatlıq, qəbizlik və şişkinlik kimi simptomlara səbəb ola bilər. Divertikulyoz adətən yaşlı insanlarda rast gəlinir və əsas səbəbləri arasında lifsiz qidalanma, az hərəkətlilik və yaş faktoru yer alır. Cibşəkilli bu çıxıntılar bəzən iltihaba (divertikulit) səbəb olaraq vəziyyəti daha da ağırlaşdıra bilər. Divertikulyoz səbəbindən yaranan bağırsaq iltihabı müalicəsi üçün qida rasionunun yenidən qurulması və iltihabın qarşısını alan dərmanlardan istifadə vacibdir. Ciddi hallarda, xüsusilə iltihab müşahidə edildikdə tibbi müdaxilə tələb olunur. Stressin idarə olunması və balanslı qidalanma bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyir və simptomları azaltmağa kömək edir.

Stressin təsiri

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri stressin təsiridir. Stress və həzm problemləri arasında sıx bir əlaqə mövcuddur, çünki uzunmüddətli stress bağırsaq sinir sistemi ilə beyin arasındakı əlaqəni pozaraq həzm prosesini çətinləşdirir. Bu vəziyyət qaz, qarında şişkinlik, qəbizlik və ya ishal kimi simptomlarla müşayiət olunur. Stress, həmçinin bağırsaq mikroflorasının tarazlığını poza bilər və həzm sistemində iltihabi proseslərin yaranmasına səbəb ola bilər. Stressdən yaranan bağırsaq ağrısını təbii üsullarla müalicə etmək üçün meditasiya, yoga və nəfəs məşqləri faydalıdır. Müntəzəm fiziki fəaliyyət və keyfiyyətli yuxu stressin mənfi təsirlərini minimuma endirə bilər. Həmçinin, probiotiklər və antiinflamatuar qidalar bağırsaq sağlamlığını qorumaq üçün tövsiyə olunur. 

Bağırsağın xroniki işemiyası

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri bağırsağın xroniki işemiyasıdır, yəni bağırsaq nahiyəsinə kifayət qədər qan axınının zəifləməsidir. Bu vəziyyət bağırsaq toxumalarında oksigen çatışmazlığına və nəticədə şiddətli ağrılar, şişkinlik və həzm problemlərinə səbəb olur. Xroniki işemiyanın əsas səbəbləri arasında ateroskleroz və damar tıxanması yer alır. Erkən mərhələdə diaqnoz qoyulmazsa, bağırsaq toxumalarının ciddi zədələnməsi və hətta toxuma nekrozu baş verə bilər. Müalicə qan dövranını yaxşılaşdıran dərmanların istifadəsi və bəzi hallarda cərrahi müdaxilə ilə həyata keçirilir. Balanslı qidalanma və su qəbulunun artırılması bağırsaq sağlamlığını qorumaqda mühüm rol oynayır. 

Bağırsaq törəmələri (poliplər və şişlər)

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri bağırsaq divarında yaranan poliplər və ya şişlərdir. Poliplər bağırsaq divarlarında kiçik çıxıntılar şəklində yaranır və ilkin mərhələdə simptom verməyə bilər. Lakin poliplərin böyüməsi həzm problemlərinə, qaz və qarında narahatlığa səbəb ola bilər. Poliplərin xərçəngə çevrilmə riski olduğundan onların erkən mərhələdə aşkarlanması bağırsaq problemlərinin müalicəsində mühüm addımdır. Şişlər isə bağırsaq toxumasına təzyiq göstərərək ciddi ağrılar və bağırsaq tıxanıqlığı yarada bilər. Müalicə prosesində tibbi diaqnoz və lazım olduqda cərrahi müdaxilə əsas rol oynayır. Vaxtında müdaxilə edilməzsə bağırsağın funksionallığı ciddi şəkildə pozula bilər. Mütəmadi tibbi müayinə bağırsaq törəmələrinin vaxtında aşkarlanması üçün tövsiyə olunur.

Qida allergiyaları və intolerans

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri qida allergiyaları və dözümsüzlükdür. Qluten (buğda məhsulları), laktoza (süd məhsulları) və ya digər qidalara qarşı həssaslıq qaz, qarında şişkinlik, ishal və ya qəbizliklə nəticələnə bilər. Bu vəziyyət bağırsaq divarlarının qıcıqlanmasına və həzm prosesinin pozulmasına səbəb olur. Xüsusilə, bağırsaq mikroflorasının pozulması bu problemlərin yaranmasını daha da ağırlaşdıra bilər. Problemlərin həlli üçün qida günlüyü aparmaq və allergen məhsulları rasiondan çıxarmaq tövsiyə olunur. Həkimlə məsləhətləşərək bağırsaq diskomfortunu aradan qaldırmaq üçün xüsusi diyetlərdən istifadə edilə bilər. Erkən tədbir görülməzsə, qida intoleransı bağırsaq toxumalarında zədələnmə riskini artırır.

Bağırsaq ağrısına səbəb olan qidalar

Bağırsaq ağrısı çox vaxt qidalanma vərdişləri ilə birbaşa əlaqəlidir. Həzm sistemində diskomfort yaradan bəzi qidalar bağırsaq mikroflorasını pozaraq qaz, şişkinlik və hətta ağrılara səbəb ola bilər. Bəzi insanlar qida həssaslığı və ya dözümsüzlüyü səbəbilə müəyyən məhsullara daha həssas reaksiya verirlər. Bağırsaq ağrısının səbəbini müəyyən etmək və bu qidalardan uzaq durmaq bağırsaq sağlamlığını qorumaqda mühüm rol oynayır. Aşağıda bağırsaq ağrısına səbəb ola bilən qidalar haqqında ətraflı məlumat təqdim edirik.

Süd məhsulları və laktoza

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri laktoza dözümsüzlüyüdür, bu da bağırsaq ağrısına ən yayılmış problemlərdən biridir. Laktoza dözümsüzlüyü olan insanlarda bağırsaq qazı səbəbləri süd məhsullarının həzm olunmasında yaranan çətinliklərdən qaynaqlanır. Süd, pendir, qaymaq və dondurma kimi məhsullar həzm prosesində laktozanın parçalanmasında çətinlik yarada bilər. Bu qaz ishala və şişkinliyə səbəb ola bilər. Bağırsaq ağrısı ilə yanaşı ishal da geniş yayılmış narahatlıqlardandır. İshalın ev üsulu müalicəsi üçün probiotik məhsullar məsələn, qatıq və kefir, həzm sistemini tarazlamağa kömək edir.

Yağlı və qızardılmış qidalar

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri yağlı və qızardılmış qidalardır, çünki bu cür qidalar həzm prosesini yavaşladaraq bağırsaqda qaz və şişkinlik yarada bilər. Çipslər, qızardılmış toyuq və fast-food məhsulları bağırsaq sağlamlığı üçün zərərli ola bilər. Bağırsaq ağrısından qaçmaq üçün bu cür qidaları məhdudlaşdırmaq və yağsız, bişmiş qidalara üstünlük vermək tövsiyə olunur.

Tərkibində qluten olan məhsullar

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri qluten həssaslığıdır, çünki bəzi insanların həzm sistemində həssaslıq yarada bilən bir zülaldır. Buğda, arpa və çovdar məhsulları bağırsaqda iltihab, qaz və həzm problemlərinə səbəb ola bilər. Qida həssaslığı səbəbilə yaranan bağırsaq diskomfortunu aradan qaldırmaq üçün qlutensiz qidalanmaya keçmək faydalı ola bilər.

Paxlalı bitkilər

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri paxlalı bitkilərin tərkibindəki liflərdir. Çünki, paxlalı bitkilər həzm sistemi tərəfindən çətin parçalanır və bu qida ilə bağlı bağırsaq ağrısına səbəb ola bilər. Bu qaz və şişkinlik yaradır. Paxlalı bitkilərin qəbulunu məhdudlaşdırmaq və ya yeməkdən əvvəl onları islatmaq bağırsaq diskomfortunu azaltmağa kömək edə bilər. 

Şəkər və şirinləşdiricilər

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri şəkər və süni şirinləşdiricilərdir, çünki həzm olunması çətin olan maddələr bağırsaq qazı və şişkinliyə səbəb ola bilər. Şəkərsiz saqqız, qazlı içkilər və şirniyyatlar bağırsaq diskomfortunu artırır. Bu məhsulları məhdudlaşdırmaq və təbii tatlandırıcılardan istifadə etmək məsləhətdir.

Kofein və qazlı içkilər

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri kofein və qazlı içkilərdir, çünki həzm sistemində qaz yığılmasına və bağırsaq hərəkətlərinin artmasına səbəb ola bilər. Çay, qəhvə və enerji içkilərini məhdudlaşdırmaq, qazsız içkilərə üstünlük vermək bağırsaq ağrısını azaltmağa kömək edir.

İstiotlu və ədviyyatlı yeməklər

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri istiotlu və ədviyyatlı yeməklərdir. Ədviyyatlı yeməklərin həzm sisteminə təsiri bağırsaq spazmı və onun müalicəsi ilə əlaqələndirilir. Bu qidalar bağırsaq divarlarını qıcıqlandıraraq spazmları artırır. Əgər bağırsaq ağrısından əziyyət çəkirsinizsə, ədviyyatların qəbulunu məhdudlaşdırmaq məsləhətdir.

Alkoqollu içkilər

Bağırsaq ağrısı səbəblərindən biri alkoqollu içkilərdir, çünki spirt həzm sistemində tarazlığı poza bilər və bağırsaq divarlarını zəiflədir. Qarın ağrısının səbəbləri arasında həddindən artıq alkoqol qəbulu bağırsaq divarlarının zəifləməsi ilə əlaqələndirilir. Beləliklə, həddindən artıq alkoqol qəbulu bağırsaq mikroflorasını zədələyərək xroniki narahatlıqlar yarada bilər. 

Bağırsaq ağrısı üçün evdə müalicə üsulları

Bağırsaq ağrıları bir çox səbəbdən yarana bilər və bəzi hallarda evdə müalicə üsulları ilə bu narahatlığı azaltmaq mümkündür. Ev şəraitində tətbiq edilə bilən təbii müalicə üsulları bağırsaq sağlamlığını qorumaq və həzm sistemini dəstəkləmək üçün effektivdir. Bununla belə, ciddi hallarda mütləq həkimə müraciət etmək vacibdir. Aşağıda ev şəraitində bağırsaq ağrısını azaltmaq üçün tətbiq edə biləcəyiniz üsulları təqdim edirik.

Bitki çaylarının tətbiqi

Bağırsaq və qarın ağrısının evdə müalicəsi üçün bitki çayları ən təsirli üsullardan biridir. Bağırsaq ağrısını aradan qaldıran çaylar arasında çobanyastığı, nanə və zəncəfil çayı xüsusi yer tutur. Bu çaylar bağırsaq spazmlarını azaldır və həzm sistemini sakitləşdirir. Bu çaylar təbii olaraq iltihab əleyhinə təsir göstərərək bağırsaq diskomfortunu aradan qaldıra bilər. Nanə çayı qaz yığılmasını azaltmağa və qarın ağrısını yüngülləşdirməyə kömək edir. Zəncəfil çayı isə həzm sistemindəki şişkinliyi azaldır və bağırsaq hərəkətlərini tənzimləyir.

Qida günlüyü tutmaq

Bağırsaq ağrısının səbəbini müəyyən etmək üçün qida günlüyü tutmaq faydalıdır. Günlükdə qəbul edilən qidalar və onların bağırsaq sağlamlığına təsiri qeyd olunur. Hər hansı bir qidanın bağırsaq ağrısı və diskomfortuna səbəb olduğunu müşahidə etdikdə həmin qidanı rasiondan çıxarmaq tövsiyə olunur. Bu üsul qida həssaslığı və ya dözümsüzlük hallarında çox faydalıdır.

Bağırsaq hərəkətlərini stimullaşdırmaq

Bağırsaq hərəkətlərinin tənzimlənməsi üçün fiziki aktivlik vacibdir. Müntəzəm yüngül məşqlər məsələn, gəzmək və ya yoga, bağırsaq hərəkətlərini artıraraq qəbizliyin qarşısını alır. Həmçinin, fiziki fəaliyyət həzm prosesini sürətləndirərək bağırsaq diskomfortunu azaltmağa kömək edir. Ev şəraitində bağırsaq sağlamlığını dəstəkləmək üçün gündə ən azı 30 dəqiqəlik fiziki fəaliyyət tövsiyə olunur.

Lifli qidaların rasiona daxil edilməsi

Bağırsaq sağlamlığını qorumaq üçün liflə zəngin qidalar böyük əhəmiyyət daşıyır. Tərəvəzlər, meyvələr, dənli bitkilər və tam taxıllı məhsullar bağırsaq hərəkətlərini tənzimləyir və həzm prosesini yaxşılaşdırır. Lifli qidaların istehlakı qəbizlik və qaz yığılmasını azaltmağa kömək edir. 

Bağırsaq ağrısı üçün hansı qidalar faydalıdır?

Bağırsaq ağrıları həzm sistemi ilə bağlı narahatlıqların göstəricisi ola bilər. Bu cür ağrıların yüngülləşdirilməsi və qarşısının alınması üçün düzgün qidalanma çox əhəmiyyətlidir. Bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyən qidalar mikrofloranı bərpa etmək, həzm prosesini yaxşılaşdırmaq və bağırsaq hərəkətlərini tənzimləmək üçün təsirlidir. Aşağıda bağırsaq ağrısını yüngülləşdirmək üçün rasionunuza daxil etməli olduğunuz qidaları təqdim edirik.

Probiotiklə zəngin qidalar

Bağırsaq sağlamlığı üçün probiotiklər çox vacibdir. Həzm prosesini yaxşılaşdırmaq üçün məsləhətlər arasında probiotik məhsulların, məsələn, qatıq və kefirin gündəlik qəbulu önəmli yer tutur. Sağlam bağırsaq mikroflorası üçün bu qidalar bağırsaq mikroflorasını tənzimləyərək bağırsaq diskomfortunu azalda bilər. Bu məhsullar ishal zamanı bağırsaqlarda suyun udulmasını artıraraq narahatlığı yüngülləşdirir. Probiotiklər həmçinin bağırsaq iltihabını azaltmağa və həzm sistemini gücləndirməyə kömək edir.

Sıyıq və dənli bitkilər

Bağırsaq ağrısı zamanı düyü, yulaf və qarabaşaq kimi sıyıqlar xüsusilə faydalıdır. Bu məhsullar bağırsaqlarda iltihabı azaldır və həzm prosesini tənzimləyir. Dənli bitkilər qəbizlik hallarında bağırsaq hərəkətlərini artırır və bağırsaq ağrısını yüngülləşdirir. Qidaların tam həzm olunması üçün bu məhsullardan gündəlik istifadə tövsiyə edilir.

Bişmiş tərəvəzlər

Bağırsaq ağrısını azaltmaq üçün bişmiş yerkökü, balqabaq və brokkoli kimi tərəvəzlər idealdır. Bu tərəvəzlər həzm prosesini asanlaşdırır və bağırsaq mikroflorasını dəstəkləyir. Bişmiş tərəvəzlər qaz və şişkinlik yaradan çiy tərəvəzlərə alternativ olaraq istifadə edilə bilər. Onlar həm də bağırsaqlarda iltihabı azaldaraq ümumi narahatlığı yüngülləşdirir.

Liflə zəngin qidalar

Bağırsaq hərəkətlərini yaxşılaşdırmaq üçün alma, ispanaq və tam taxıllar kimi liflə zəngin qidalar vacibdir. Lif bağırsaq hərəkətlərini stimullaşdırır və qəbizliyin qarşısını alır. Liflə zəngin məhsullar bağırsaq mikroflorasını qoruyaraq həzm sistemini gücləndirir. Lifli qidaların gündəlik istehlakı bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyir.

Qaynadılmış kartof və düyü

Bitki çayları

Bağırsaq ağrısını yüngülləşdirmək üçün çobanyastığı, nanə və zəncəfil çayı çox faydalıdır. Bu çaylar bağırsaq spazmlarını azaldır və qazın yaranmasının qarşısını alır. Bitki çayları bağırsaq hərəkətlərini tənzimləyərək bağırsaq diskomfortunu aradan qaldırır. Eyni zamanda, onlar həzm sistemindəki iltihabı azaldır.

Bol maye qəbul edin

Bağırsaq ağrısını yüngülləşdirmək üçün orqanizmin susuzlaşmasının qarşısını almaq çox vacibdir. Su, bitki çayları və elektrolitlə zəngin içkilər həzm sistemini dəstəkləyir və bağırsaq hərəkətlərini asanlaşdırır. Gündəlik 8-10 stəkan su içmək bağırsaq sağlamlığını qorumaq üçün tövsiyə olunur.

Təbii antibakterial qidalar

Bağırsaq sağlamlığını dəstəkləmək üçün təbii antibakterial təsirə malik qidalar vacibdir. Sarımsaq, zəncəfil və soğan kimi qidalar bağırsaq mikroflorasını dəstəkləyərək həzm sistemindəki zərərli bakteriyaların azalmasına kömək edir. Bu məhsullar həm də bağırsaq iltihabını azaldaraq ağrının qarşısını almaqda təsirli olur. Həzm sistemini gücləndirmək üçün bu qidaların gündəlik rasionunuza daxil edilməsi məsləhətdir.

Bağırsaq ağrısı zamanı həkimə nə vaxt müraciət etməliyəm?

Bağırsaq ağrıları bəzi hallarda evdə tətbiq edilən üsullarla yüngülləşdirilə bilər. Lakin müəyyən simptomlar həkim müdaxiləsini tələb edir. Həkimə nə vaxt müraciət etməli olduğunuzu bilmək bağırsaq problemlərinin erkən mərhələdə diaqnoz və müalicəsinə kömək edir. Aşağıda həkimə müraciəti zəruri edən əsas hallar qeyd olunub.

Qanlı nəcis və ya ishal

Sürətlə arıqlama və iştahsızlıq

Bağırsaq ağrıları ilə yanaşı sürətlə arıqlama və iştahsızlıq varsa, bu həzm sistemində ciddi problemlərin mövcudluğuna işarədir. Bağırsaq xərçəngi və ya iltihabi bağırsaq xəstəlikləri bu simptomlarla müşahidə oluna bilər.

Uzunmüddətli və şiddətli bağırsaq ağrıları

Bağırsaq ağrısı uzun müddət davam edirsə və ya ağrı çox şiddətlidirsə, bu ciddi problemlərin göstəricisi ola bilər. Xoralı kolit, Kron xəstəliyi və ya bağırsaq iltihabları kimi xroniki xəstəliklərin əlaməti olan bu ağrılar həkim müdaxiləsini tələb edir.

Bağırsaq ağrısının diaqnostikası və müalicə metodları

Bağırsaq ağrılarının müalicəsində effektiv yanaşma üçün doğru diaqnostika üsullarının seçilməsi və uyğun müalicə planının hazırlanması vacibdir. Müasir tibbi metodlar fərqli simptomların səbəblərini təyin etmək və xəstəliyin gedişatını izləmək üçün geniş imkanlar təqdim edir. Gəlin, bu proseslərin detallı mərhələlərinə nəzər salaq.

Diaqnostika üsulları

Bağırsaq problemlərinin dəqiq diaqnozunu qoymaq üçün müxtəlif tibbi testlər və cihazlardan istifadə olunur. Diaqnostika prosesi bağırsaq divarlarında iltihab, poliplər və ya digər xəstəliklərin mövcudluğunu aşkar etməyə kömək edir. Əsas diaqnostika üsulları aşağıdakılardır:

• Endoskopiya və kolonoskopiya: Bağırsağın daxili səthində olan patologiyaları vizual olaraq müəyyən etmək üçün istifadə edilən əsas diaqnostika metodlarından biridir. Endoskopiya mədə-bağırsaq traktının yuxarı hissəsini yoxlamaq üçün kolonoskopiya isə yoğun bağırsaq və düz bağırsaq problemlərinin aşkarlanmasında istifadə edilir.
• Bağırsaq ultrasonoqrafiyası: Bu üsul bağırsaqların divar qalınlığını, qansızma əlamətlərini və digər struktur pozuntuları aşkar etmək üçün istifadə olunur. Xüsusilə, xoralı kolit və ya Kron xəstəliyi şübhəsi zamanı əvəzolunmaz bir diaqnostika metodudur.
• Nəcis və qan analizləri: Nəcis analizi parazitlər, bakteriyalar və həzm fermentlərinin çatışmazlığını aşkarlamaq üçün istifadə olunur. Qan analizləri isə iltihab markerləri, dəmir çatışmazlığı anemiyası və ya xoralı vəziyyətlər kimi problemləri təyin etməyə kömək edir.
• Qida intoleransı testləri: Bağırsaq ağrılarının qida allergiyaları və ya müəyyən məhsullara qarşı həssaslıqdan qaynaqlandığını müəyyən etmək üçün qida intoleransı testləri istifadə olunur. Bu testlər orqanizmin müxtəlif qidalara qarşı reaksiyasını ölçür.

Ənənəvi tibbi müalicə

• Ağrıkəsicilər və spazmolitiklər: Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu (QBS) və ya digər spazmatik ağrılar zamanı bu dərmanlar tez və effektiv təsir göstərir. Onlar bağırsaq əzələlərinin gərginliyini azaldaraq rahatlıq təmin edir.
• Antibiotiklər və probiotiklər: Bağırsaq infeksiyalarının müalicəsində antibiotiklər əsas rol oynayır. Bununla yanaşı, bağırsaq mikroflorasını bərpa etmək və disbakteriozu müalicə etmək üçün probiotiklər də geniş istifadə olunur. Onlar bağırsaq bakteriya balansını tənzimləyərək həzm proseslərini normallaşdırır.
• Xoralı vəziyyətlər üçün kortikosteroidlər: Kron xəstəliyi və xoralı kolit kimi bağırsağın iltihabi xəstəliklərinin müalicəsində kortikosteroidlər istifadə olunur. Bu dərmanlar iltihabı azaldaraq bağırsaq divarının bərpasına kömək edir.

Fizioterapiya və psixoloji dəstək

Bağırsaq ağrılarının müalicəsində təkcə dərmanlar deyil, həm də fizioterapiya və psixoloji dəstək mühüm rol oynayır. Stressin təsirlərini azaltmaq bağırsaq hərəkətlərini stimullaşdırmaq və ümumi həzm sağlamlığını artırmaq üçün bu yanaşmalar müalicəyə daxil edilir. Fizioterapiya və psixoloji dəstəyin əsas komponentləri bunlardır: 

• Stressin idarə edilməsi terapiyası: Stress bağırsaq funksiyalarını birbaşa təsirləndirən amillərdən biridir. Xüsusilə qıcıqlanmış bağırsaq sindromu və xoralı vəziyyətlər zamanı stressin idarə edilməsi terapiyası xəstənin həyat keyfiyyətini artırır. Bu terapiya meditasiya, nəfəs texnikaları və psixoloji məsləhət xidmətlərini əhatə edir.

• Bağırsaq hərəkətlərini tənzimləyən məşqlər: Müntəzəm fiziki aktivlik bağırsaq hərəkətlərini stimullaşdıraraq qəbizlik və digər həzm problemlərinin qarşısını alır. Xüsusilə, yüngül aerobik məşqlər və yoqa bağırsaq əzələlərinin təbii hərəkətini artırmağa kömək edir.