Burun qanaması bir çox insanın həyatında azı bir dəfə qarşılaşdığı, bəzən isə qorxulu görünə bilən sağlamlıq halıdır. Gözlənilmədən başlayan bu vəziyyətin səbəbləri sadə mexaniki zədədən tutmuş ciddi qanaxma pozğunluqları və daxili qanaxmalara qədər dəyişə bilər. Burun qanaxması haqqında məlumat sahibi olmaq bu vəziyyətdə düzgün reaksiya vermək üçün olduqca vacibdir. Bu yazıda burun qanaxması nədir, burun qanaxmasının səbəbləri, ilk yardım tədbirləri və müalicə üsulları barədə ətraflı bəhs ediləcək.
Əgər burun qanaması zamanı nə etməli olduğunuzu bilmirsinizsə, qanaxma zamanı başı necə tutmaq, burun qanaxması üçün təzyiq nöqtəsi və burun qanaması üçün ev üsulları kimi sadə, lakin effektiv metodlardan xəbərdar olmalısınız. Eyni zamanda burun qanaxması necə dayanır, burun qanaxması müalicəsi və burun qanaxmasına qarşı tədbirlər də bu vəziyyətin təkrarlanmaması üçün əhəmiyyətlidir.
Bu məqalə burundan qan gəlməsi, burunda yanma hissi və qan, qan laxtalanması, burun daxilində yara və digər əlaqəli vəziyyətlərə dair geniş və ətraflı məlumat təqdim edir. Məqsədimiz sizi burun qanaxması və ilk yardım mövzusunda maarifləndirmək və sağlamlığınızı qorumaq üçün lazım olan bilgilərlə təmin etməkdir.
Burun qanaxmasının əsas səbəbləri hansılardır?
Burun qanaxması əksər hallarda ciddi tibbi problemdən qaynaqlanmasa da, müxtəlif faktorların nəticəsi kimi meydana çıxa bilər. Burun qanaxmasına nə səbəb olur sualının cavabı həm ətraf mühit şərtlərində, həm də bədənin daxili funksiyalarındakı pozğunluqlarda axtarılır. Aşağıda burun qanaxmasının səbəbləri ətraflı şəkildə şəkildə izah olunur.
- Quru hava və ətraf mühit faktorları
- Travmalar və mexaniki təsirlər
- İnfeksiyalar və iltihabi proseslər
- Qan durulaşdırıcılar və dərman istifadəsi
- Yüksək təzyiq və damar xəstəlikləri
- Hamiləlikdə hormonal dəyişikliklər
- Sistemik xəstəliklər və qan laxtalanma pozğunluqları
- Zərərli maddələr və kimyəvi təsirlər
1. Quru hava və ətraf mühit faktorları
Burun qanaxması çox zaman ətraf mühitin təsiri ilə ortaya çıxır və əsas səbəblərdən biri quru hava şəraitidir. Xüsusilə payız və qış aylarında istilik sistemləri havanı qurutduğu üçün burun quruluğu artır. Burun selikli qişası quruduqda, qabıqlanma və çatlamalar baş verir. Bu çatlar burun daxilində yara formalaşdıraraq damar zədələnməsi nəticəsində qanaxma yaradır. Quru havada burun qanaxması qızdırıcıların çox istifadə edildiyi mühitlərdə daha sıx müşahidə olunur.
Eyni zamanda yüksək hündürlükdə hava təzyiqi azalır və bu da burun içi təzyiq balansını pozaraq qanaxma pozğunluğuna yol açır. Quru və tozlu hava həmçinin burun qıcıqlanmasına səbəb olur. Bu faktorlar tekrar-təkrar burun qanaxması hallarını da artırır. Burun qanaxması haqqında məlumat əldə etmək istəyənlər üçün bu amillər əsas diqqət nöqtələridir. Səhər burun qanaması səbəbləri də adətən gecə boyu quruyan burun qişası ilə əlaqələndirilir.
Bu vəziyyət ilk yardım tədbirləri olmadan daha da şiddətlənə bilər. Quru havanın yaratdığı qan itkisi, xüsusilə yaşlı və uşaqlarda risklidir. Bu səbəbdən burun qanamasına qarşı tədbirlər sırasında mühitin rütubətini qorumaq əsas yer tutur. Qapalı məkanlarda nəmləndiricilərdən istifadə etmək tövsiyə edilir.
2. Travmalar və mexaniki təsirlər
Burun qanaması ən çox rast gəlinən səbəblərdən biri olaraq fiziki travmalar nəticəsində ortaya çıxır. Nazal travma, xüsusilə uşaqlarda burun qarışdırma vərdişi ilə bağlı ola bilər. Buruna zərbə, idman fəaliyyəti və ya qəza zamanı burun çəpərinin zədələnməsi ilə burun qanaxması baş verir. Burun daxilində yara və kapilyarların qopması bu prosesi daha da artırır.
Sağ burun dəliyindən qan gəlməsi, adətən lokal travmalarla əlaqələndirilir. Burun qanaxmasının səbəbləri arasında burun içərisinə yad cisim salmaq da uşaqlar arasında çox rast gəlinir. Burun qanaxması və baş gicəllənməsi travmaya bağlı olaraq ani qanaxma ilə birlikdə ortaya çıxa bilər. Bu hallar epistaksis kimi tanınır və ENT həkimi burun qanaxması diaqnozu üçün müraciət edilməlidir.
Damar zədələnməsi və burun içi təzyiq artımı travma sonrası qanaxma pozğunluğu ilə nəticələnə bilər. Nazal septum əyriliyi travmadan sonra daha da pisləşə bilər və xroniki qanaxmalara səbəb ola bilər. Burundan qan gəlməsi davam edərsə, nazal endoskopiya ilə müayinə tələb oluna bilər.
3. İnfeksiyalar və iltihabi proseslər
Burun qanaxması tez-tez rast gəlinən infeksiyalar və iltihabi proseslərin nəticəsi olaraq meydana gələ bilər. Yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları, soyuqdəymə, qrip və sinüzit kimi hallar selikli qişanın iltihabına səbəb olur. Bu proseslər burundakı damarların kövrəkləşməsinə və nəticədə qan damarlarının qopmasına yol açır. Xüsusilə tekrar-təkrar burun üfürmək, asqırmaq və öskürmək burun içi təzyiqi artıraraq qanaxma riskini yüksəldir.
Burun qanamasının səbəbləri arasında xroniki rinit və adenoidlər də mühüm yer tutur. Bu vəziyyətlər burun içi qişanı zəiflədir və damar zədələnməsi ehtimalını artırır. Allergiya və burun qanaxması bir-birini gücləndirən hallardır; allergik reaksiya zamanı burun tez-tez qaşındığı üçün selikli qişa zədələnir. Burun polipləri də iltihabi prosesin nəticəsində əmələ gəlir və qan damarlarını sıxaraq qanaxma pozğunluğu yaradır.
Burunda yanma hissi və qan iltihabın intensivliyi ilə əlaqədardır. Xroniki infeksiyalar burun qanaxması necə dayanır sualını daha da mürəkkəbləşdirir. Belə hallarda sadə ilk yardım tədbirləri kifayət etməyə bilər. Daxili qanaxmalar riski yüksək olduqda daha ciddi müdaxiləyə ehtiyac duyulur. Əgər burun qanaması zamanı nə etməli sualı tez-tez yaranırsa, infeksiya mənbəyini tapmaq vacibdir.
4. Qan durulaşdırıcılar və dərman istifadəsi
Burun qanaxması bəzi dərmanların istifadəsi nəticəsində daha da tez-tez baş verə bilər. Xüsusilə qan durulaşdırıcılar və burun qanaxması arasında birbaşa əlaqə mövcuddur. Aspirin, ibuprofen və digər antikoaqulyantlar qanı durulaşdıraraq qan laxtalanması mexanizmini zəiflədir. Bu zaman ən kiçik bir nazal travma belə qan itkisinə səbəb ola bilər. Burun qanaxmasının səbəbləri sırasında burun spreylərinin yanlış və uzun müddətli istifadəsi də yer alır.
Bu spreylər burun qişasını qurudaraq onun təbii müdafiə qabiliyyətini azaldır. Dekongestantlar, kortizonlu sprey və antihistaminiklər kimi dərmanlar selikli qişanın incəlməsinə səbəb olur. Burun daxilində yara və burun damar genişlənməsi də dərman istifadəsinin mənfi təsirlərindən biridir. Bu faktorlar burun qanaması nədir sualının medikamentoz cavabları arasında yer tutur. Dərmanların təsiri ilə yaranan burun qanaxmaları adətən qəfil başlayır.
Bu tip qanaxmalar əsasən sağ burun dəliyindən qan gəlməsi kimi lokal, lakin güclü şəkildə özünü göstərə bilər. Əgər şəxs qan durulaşdırıcılar qəbul edirsə və burundan qan gəlməsi davam edirsə, bu zaman qan təhlili və burun qanaxması əlaqəsi qiymətləndirilməlidir. Qanaxma dayandırmaq üçün üsullar bu hallarda daha diqqətli və professional yanaşma tələb edir.
5. Yüksək təzyiq və damar xəstəlikləri
Burun qanaxması bəzən ciddi sistemik problemlərin göstəricisi ola bilər və bunların başında yüksək qan təzyiqi gəlir. Burun qanaması yüksək təzyiq fonunda baş verdikdə, damarlarda artan gərginlik qopmaya səbəb ola bilər. Bu zaman burun selikli qişasındakı kapilyar damarlar zədələnir və qanaxma başlayır. Hipertoniya diaqnozu qoyulmuş şəxslərdə qan təzyiqinin qəfil yüksəlməsi ciddi burun qanaxması ilə nəticələnə bilər. Damar zəifliyi və burun damar genişlənməsi də bu prosesi gücləndirir.
Əgər burun qanaxmasına nə səbəb olur sualı hipertoniya fonunda verilirsə, mütləq qan təzyiqi ölçülməlidir. Damar anomaliyaları, ateroskleroz və ürək-damar sistemi xəstəlikləri bu tip qanaxmaların arxasında dayana bilər. Bu hallar əsasən tekrar-təkrar burun qanaxması ilə müşahidə olunur. Qan itkisi artdıqca baş gicəllənməsi, halsızlıq və bəzən bayılma kimi əlamətlər ortaya çıxır.
Qan təzyiqi nəzarət altına alınmadan burun qanaxması necə dayanır sualına effektiv cavab tapmaq çətindir. İlk yardım tədbirləri ilə yanaşı əsas xəstəlik də müalicə olunmalıdır. Bu səbəbdən burun qanaxmasına qarşı tədbirlər arasında təzyiqin normada saxlanılması mütləqdir. Qan təzyiqi yüksək olan şəxslərdə burun qanaxması üçün dərmanlar diqqətlə seçilməlidir.
6. Hamiləlikdə hormonal dəyişikliklər
Burun qanaxması hamiləlik dövründə hormonal dəyişikliklərin təsiri ilə daha sıx müşahidə edilə bilər. Bu dövrdə qadının bədənində estrogen və progesteron hormonlarının səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə artır. Hormonların təsiri ilə burun selikli qişasında damarlar genişlənir və daha kövrək hala gəlir. Nəticədə, ən kiçik bir təzyiq və ya toxunuş belə qan damarlarının qopmasına səbəb olur. Hamiləlikdə burun qanaxması, xüsusilə ikinci və üçüncü trimestrdə daha tez-tez rast gəlinir.
Bu qanaxmalar adətən səhər saatlarında və ya güclü nəfəsalma zamanı baş verir. Həmçinin hamiləlikdə qan həcmi artdığından, damarların yüklənməsi daha çox olur. Bu da burun damar genişlənməsi və burun içi təzyiq artımına səbəb olur. Burun qanaxmasının səbəbləri sırasında hormonal balanssızlıq hamilələr üçün mühüm rol oynayır. D vitamin çatışmazlığı və qanaxma riski də bu dövrdə yüksələ bilər.
Hamiləlik zamanı burun quruluğu artdığından, burun qişasının çatlaması ehtimalı da artır. Bu halda burun qanamasına qarşı tədbirlər arasında hava rütubətinin artırılması və duzlu su spreyləri ilə nəmləndirmə mühüm yer tutur. Qanaxma zamanı başı necə tutmaq və ilk yardım üsulları hamilələrə mütləq öyrədilməlidir. Hər nə qədər burun qanaması hamiləlikdə qorxulu görünə bilsə də, əksər hallarda bu vəziyyət müvəqqəti və təhlükəsizdir.
7. Sistemik xəstəliklər və qan laxtalanma pozğunluqları
Burun qanaxması bəzən bədənin daha dərin problemlərinin xəbərçisi ola bilər və bu problemlər arasında qan laxtalanma pozğunluqları xüsusi yer tutur. Koaqulopatiya və burun qanaxması arasında güclü əlaqə var və bu vəziyyətlərdə qan uzun müddət dayanmaya bilər. Hemofiliya, Villebrand xəstəliyi, aşağı trombosit səbəbli qanaxma kimi pozğunluqlarda qanın laxtalanma qabiliyyəti zəifləyir. Bu zaman burun selikli qişasında ən kiçik çat belə uzunmüddətli qanaxmaya səbəb ola bilər. Burun qanaxmasının səbəbləri arasında bu tip sistemik hallar adətən gec diaqnoz edilir.
Qan təhlili və burun qanaxması arasındakı əlaqə bu nöqtədə xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Leykemiya və digər qan xərçəngi növləri də burun qanaması ilə özünü göstərə bilər. Bu tip xəstəliklərdə burun daxilində yara və qan damarlarının zədələnməsi riski daha yüksək olur. Daxili qanaxmalar fonunda ortaya çıxan epistaksis bəzən yeganə əlamət ola bilər. Bu səbəbdən ENT həkimi burun qanaxması şikayəti ilə gələn xəstələri sistemik xəstəliklərə görə də qiymətləndirməlidir.
Damar zəifliyi, qaraciyər xəstəlikləri, vitamin K çatışmazlığı da bu səbəblər arasında yer alır. İlk yardım tədbirləri müvəqqəti rahatlıq yaratsa da, əsas müalicə yönəldilməlidir. Qanaxma pozğunluğu olan şəxslər üçün burun qanaxması üçün dərmanlar da ehtiyatla seçilməlidir. Belə xəstələrdə qanaxma zamanı həkimə nə vaxt müraciət etməli sualının cavabı “dərhal” olmalıdır.
8. Zərərli maddələr və kimyəvi təsirlər
Burun qanaxması bəzən ətraf mühitdəki kimyəvi maddələrin və kəskin qoxuların təsiri ilə baş verə bilər. Xüsusilə ev təmizləyici vasitələr, rəngli boyalar, iş yerindəki buxarlar burun qişasında qıcıqlanmaya səbəb olur. Bu maddələrin burunla təması selikli qişanı zədələyir və qan damarlarını zəiflədir. Burun qanaxmasının səbəbləri sırasında kimyəvi qıcıqlandırıcılar da yer almaqdadır.
Kokain və digər qoxulan narkotik maddələr burunun iç qatlarını zədələyərək xroniki qanaxmalar yarada bilər. Bu maddələr burun daxilində yara, quruluq, yanma və kapilyar qopmaları ilə nəticələnir. Burun qanaxması və baş gicəllənməsi bu hallarda da müşahidə oluna bilər. Burun içi təzyiqin dəyişməsi və mukozanın incəlməsi nəticəsində qan itkisi artar.
Burundan qan gəlməsi kimyəvi maddə ilə təmasdan dərhal sonra baş verirsə, qanaxma dayandırmaq üçün üsullar tətbiq edilməlidir. Lakin, belə hallarda ilk yardım tədbirləri kifayət etməyə bilər. Burun qanaxması müalicəsi bu zədələnmənin ciddiliyinə uyğun şəkildə aparılmalıdır. Bu səbəbdən burun qanaxmasına qarşı tədbirlər sırasında kimyəvi maddələrə qarşı qoruyucu vasitələrdən istifadə əsas yer tutur.
Burun qanaxması zamanı ilk yardım necə edilməlidir?
Burundan qəfil qan gəlməsi insanı narahat və çaşqın vəziyyətə sala bilər. Belə hallarda panikaya düşmək əvəzinə, sadə və düzgün tətbiq olunmuş ilk yardım üsulları ilə qanaxmanı qısa zamanda dayandırmaq mümkündür. Burun qanaxmaları əksər hallarda təhlükəli olmasa da, düzgün müdaxilə edilmədikdə vəziyyət uzana və ya şiddətlənə bilər. Aşağıda qanaxma zamanı tətbiq edilə biləcək sadə, lakin təsirli ilkin yardım addımları izah edilir:
1. Sakitlik qorunmalıdır
Burun qanaxması baş verdikdə həyəcan və panika vəziyyəti ürək döyüntüsünün və qan təzyiqinin artmasına səbəb olaraq qanaxmanı daha da artırır. İlk addım kimi, həm zərərçəkmiş, həm də ətrafdakılar sakit və soyuqqanlı qalmalıdır.
2. Oturmaq və başı irəli əymək
Burundan qəfil qan gəlməsi halında zərərçəkmiş dərhal düz oturmalı və başını önə əyməlidir. Bu, qanaxmanın boğaza axmasının qarşısını alır və udulan qan səbəbilə ürəkbulanmanın, qusmanın qarşısını alır.
3. Burun pərlərinə təzyiq tətbiq olunmalıdır
Burun qanaxması baş verəndə ən vacib addımlardan biri burun pərlərinə iki barmaqla 10–15 dəqiqə ərzində təzyiq göstərməkdir. Təzyiqin hər iki burun dəliyinə tətbiqi vacibdir, istər birtərəfli, istərsə də iki tərəfli qanaxma olsun.
4. Burun və alnın üstünə soyuq kompres qoyulmalıdır
Burundan qəfil qan gəlməsi halında burun kökünə və alına qoyulan soyuq dəsmal və ya buz damarların daralmasını təmin edir. Soyuq damarların daralmasına kömək edir və qanaxmanın azalmasına səbəb olur.
5. Burunun içində yad cisim olub-olmadığı yoxlanmalıdır
Burun qanaxması uşaqlarda çox vaxt buruna yad cisim daxil olması nəticəsində baş verə bilər. Belə halda dərhal həkimə müraciət olunmalı, cism çıxarılmağa çalışılmamalıdır.
6. Qanaxma dayanana qədər danışmaq və uzanmaq olmaz
Burundan qəfil qan gəlməsi müşahidə olunarkən danışmaq, uzanmaq və ya gülmək kimi hərəkətlər qanaxmanı dərinləşdirə bilər.
7. Qanaxma dayandıqdan sonra burna toxunmamaq
Burun qanaxması kəsildikdən sonra buruna toxunmaq, üfürmək və ya təmizləmək qan damarlarının yenidən partlamasına yol aça bilər. Bu səbəbdən burun bir müddət toxunulmadan saxlanmalıdır.
8. Əlavə olaraq ayaqlara soyuq tətbiq edilə bilər
Burundan qəfil qan gəlməsi hallarında ayaqlara qoyulan soyuq dəsmal və ya kompres beyin damarlarındakı təzyiqi azaldaraq burundakı qanaxmanı azalda bilər.
9. Qan udulmamalıdır
Burun qanaxması zamanı qan boğaza axarsa, bu qanı udmaq əvəzinə dərhal tüpürmək lazımdır. Qan udulduqda ürəkbulanma, qusma və hətta boğulma riski arta bilər.
10. Burna pambıq və ya tənzif tampon yerləşdirilə bilər
Aptekdən əldə edilən steril tənzif və ya hemostatik süngər burun dəliyinə yerləşdirilərək qanaxmanın qarşısını almağa yardım edə bilər. Bu metod yalnız yumşaq və ehtiyatla aparılmalıdır.
Bu sadə, lakin effektiv metodlar burun qanaxmalarının əksəriyyətində müvəffəqiyyətlə tətbiq olunur. Unutmayın ki, istənilən təkrarlanan və ya kəskin qanaxma hallarını evdə deyil, mütləq mütəxəssis nəzarətində həll etmək lazımdır.
Uşaqlarda burun qanaxmasının səbəbləri və müdaxilə üsulları
Uşaqlarda burundan qan gəlməsi valideynləri narahat etsə də, bu vəziyyət əksər hallarda sadə və keçici səbəblərlə əlaqələndirilir. Kiçik yaş qruplarında burun toxuması son dərəcə həssas olduğundan, ən adi davranışlar belə nazik damarların zədələnməsi ilə nəticələnə bilər. Bununla belə, təkrarlanan və ya səbəbi naməlum olan qanaxmalar bəzən daha ciddi vəziyyətlərə işarə edə bilər. Aşağıda uşaqlarda burun qanaxmasına səbəb olan başlıca faktorlar və bu hallarda tətbiq edilə biləcək sadə müdaxilə üsulları təqdim olunur.
Ən çox rast gəlinən səbəblər
- Burun qarışdırmaq – Kiçik yaşlı uşaqlar burunlarını tez-tez ovuşdurur və ya içini qaşıyırlar. Bu, burundakı kapilyar damarların qopmasına səbəb ola bilər.
- Quru hava – Qış aylarında isitmə sistemlərinin aktiv olması ilə birlikdə otaq havası quruyur. Nəticədə burun selikli qişası çatlayır və qanama baş verir.
- Gecə saatlarında quruma – Səhər saatlarında baş verən qanaxmalar adətən gecə boyu burun qişasının quruması ilə əlaqələndirilir.
- Asqırmaq və burunun sərt üfürülməsi – Güclü asqırma və ya burnun kobud üfürülməsi burun daxili təzyiqi artıraraq qanaxmaya səbəb ola bilər.
- Soyuqdəymə və sinüzit – Bu xəstəliklər zamanı burun yolları iltihablanır və selikli qişa zərifləşir, bu da qanaxma riskini artırır.
- Allergiyalar – Toz, polen və digər allergenlər burun içi toxumaların həssaslaşmasına və qan damarlarının partlamasına gətirib çıxara bilər.
- D vitamin çatışmazlığı – Bu vitaminin azlığı damarların elastikliyini azaldaraq qanama ehtimalını yüksəldə bilər.
- Daxili burun yaraları – Tez-tez burunla oynamaq və ya travma nəticəsində yaranan kiçik yaralar da qanaxmaya səbəb ola bilər.
- Qan durulaşdırıcıların təsiri – Əgər uşaq hər hansı səbəblə bu tip dərman qəbul edirsə, qan laxtalanması gecikir və qanaxma daha uzun davam edə bilər.
Evdə tətbiq oluna biləcək müdaxilə üsulları
- Uşaq düz oturdulmalı və başı bir qədər önə əyilməlidir ki, qan boğaza axmasın.
- Valideyn şəhadət və orta barmağı ilə burnun yumşaq hissəsini təxminən 10 dəqiqə sıxmalıdır.
- Burunun üst hissəsinə və alına soyuq kompres (buz paketi və ya soyuq dəsmal) qoyula bilər.
- Qan dayandıqdan sonra burnu silmək və üfürmək olmaz; bu, təzə bağlanmış damarların yenidən açılmasına səbəb ola bilər.
- Quru hava şəraitində otaqların rütubəti artırılmalı və burun duzlu su spreyləri ilə nəmləndirilməlidir.
- Uşağın dırnaqları qısa saxlanmalı və burun qarışdırmaq vərdişi nəzarətdə saxlanmalıdır.
- Əgər qanaxma 20 dəqiqədən çox davam edirsə və ya təkrarlanırsa, pediatr və ya LOR (qulaq-burun-boğaz) mütəxəssisinə müraciət edilməlidir.
Uşaqlarda burun qanaxması çox zaman sadə səbəblərlə əlaqəli olsa da, vəziyyətin təkrarlanması və ya digər simptomlarla birgə baş verməsi əlavə tibbi müayinəyə ehtiyac yaradır. Doğru və vaxtında müdaxilə həm qorxunu azaldar, həm də gələcək riskləri aradan qaldırar.
Burun qanaxması nə zaman təhlükəlidir və həkimə müraciət edilməlidir?
Burundan qan gəlməsi çox vaxt qorxulu görünsə də, əksər hallarda təhlükəsiz və müvəqqəti xarakter daşıyır. Lakin bəzi hallarda bu vəziyyət daha ciddi tibbi problemlərin əlaməti ola bilər və diqqətdən yayınmamalıdır. Qanaxmanın tezliyi, davametmə müddəti və ona paralel olaraq ortaya çıxan digər simptomlar riskin dərəcəsini müəyyənləşdirir. Aşağıda burun qanaxmasının nə zaman təhlükəli ola biləcəyi və həkimə müraciətin vacib olduğu hallar sadalanır:
- Qanaxma 20 dəqiqədən çox davam edirsə
- Qanaxma avtomobil qəzası və ya baş travmasından sonra başlayıbsa
- Qanaxma zamanı nəfəs almaqda çətinlik yaranarsa
- Qan udulub və bu, qusma ilə nəticələnibsə
- Qanaxma tez-tez və səbəbsiz şəkildə təkrarlanırsa
- Qan durulaşdırıcı dərmanlar qəbul edilirsə
- Qanaxma uşaqda baş veribsə və uşaq 2 yaşdan kiçikdirsə
- Qanla yanaşı bədəndə asanlıqla çürüklər yaranırsa
- Qanaxma ilə yanaşı halsızlıq, başgicəllənmə, ürək döyüntüsü varsa
- Burun qanaxması xərçəng müalicəsi zamanı baş verirsə
Burun qanaxmaları əksər hallarda ciddi nəticələrə gətirməsə də, yuxarıda sadalanan hallardan biri və ya bir neçəsi müşahidə olunarsa, bu artıq təhlükəli əlamət sayılır. Vaxtında edilən tibbi müdaxilə daha ciddi fəsadların qarşısını ala bilər və burun qanamasının risk faktorları dəqiqliklə müəyyənləşdirilə bilər.
Burun qanaxması ilə bağlı tez-tez verilən suallar
Burun qanaxması nə zaman ciddi sayılır?
Burun qanaxması 20 dəqiqədən uzun davam edirsə, nəfəs almaqda çətinlik və ya bayılma kimi əlamətlərlə müşayiət olunursa, bu ciddi hal sayılır. Belə vəziyyətlərdə mütləq həkimə müraciət edilməlidir.
Evdə burun qanaxmasını dayandırmaq üçün nə etmək lazımdır?
Burun qanaxması zamanı oturmaq, başı önə əymək və burnun yumşaq hissəsinə 10 dəqiqə təzyiq göstərmək tövsiyə olunur. Bu sadə üsulla burun qanaxması necə kəsilir sualına çox vaxt effektiv cavab tapılır.
Hər gün burun qanaması yaşamaq normaldırmı?
Burun qanaması hər gün təkrarlanırsa, bu artıq sadə səbəblərlə izah olunmur və ciddi tibbi araşdırma tələb olunur. Tez-tez burun qanaması niyə olur sualının cavabı bəzən qan xəstəlikləri və ya hipertoniya ilə bağlı ola bilər.
Səhər saatlarında burun qanaması nəyə işarədir?
Burun qanaxması səhər saatlarında daha çox quru hava və gecə boyu burun içi qişanın çatlaması ilə əlaqəli olur. Xüsusilə isitilən qapalı məkanlarda bu hallar daha sıx müşahidə edilir.
Uşaqlarda burun qanaxması təhlükəlidirmi?
Burun qanaxması uşaqlarda çox zaman burun qarışdırma və ya infeksiyalarla bağlı olur və təhlükəli sayılmır. Lakin tez-tez təkrarlanırsa və səbəbsiz baş verirsə, həkim müayinəsi vacibdir.
Burun qanaxması zamanı başı necə tutmaq lazımdır?
Burun qanaxması zamanı baş düz vəziyyətdə bir qədər önə əyilməlidir ki, qan boğaza axmasın. Bu, qanama zamanı başı necə tutmaq lazım olduğunu müəyyən edən əsas qaydalardan biridir.
Qanaxma zamanı buruna buz qoymaq faydalıdırmı?
Burun qanaxması zamanı burun və alın nahiyəsinə qoyulan soyuq kompres damarları daraldaraq qanaxmanı azalda bilər. Ümumiyyətlə, qan gələndə burna buz qoymaq üsulu ev şəraitində tez-tez istifadə olunan və təsirli hesab edilən tədbirlərdəndir.
Burun qanaxması təzyiqin artmasından qaynaqlana bilərmi?
Burun qanaxması yüksək qan təzyiqi ilə əlaqədar ola bilər, çünki bu vəziyyətdə burun damarlarında gərginlik artır. Hipertoniya diaqnozu olan şəxslərdə bu daha sıx rast gəlinir.
Allergiya burun qanaxmasına səbəb ola bilərmi?
Burun qanaxması allergik rinit və tez-tez burun qaşınması nəticəsində selikli qişanın zədələnməsi ilə meydana çıxa bilər. Allergiya zamanı burunla oynamaq qan damarlarının partlamasına səbəb ola bilər.
Burun qanaxması zamanı burunu üfürmək olarmı?
Burun qanaxması zamanı burnu üfürmək olmaz, çünki bu, yeni yaranmış qan laxtasını qoparıb qanaxmanı yenidən başlada bilər. Qanaxma dayandıqdan sonra da burna təzyiq göstərməkdən çəkinmək lazımdır.
Dərmanlar burun qanaxmasına səbəb ola bilərmi?
Burun qanaxması bəzi dərmanların, xüsusilə qan durulaşdırıcıların və burun spreylərinin təsiri ilə baş verə bilər. Bu səbəbdən dərman istifadəsi diqqətlə nəzarət altında aparılmalıdır.
Gecə yuxuda burun qanaması baş verirsə nə etməli?
Burun qanaxması gecə baş verdikdə insanı yuxudan oyadaraq oturmaq və başı irəli əymək lazımdır. Eyni zamanda burun pərlərinə yüngül təzyiq tətbiq edilməli və vəziyyət müşahidə olunmalıdır.
Hamiləlikdə burun qanaxması normaldırmı?
Burun qanaxması hamiləlikdə hormonların təsiri ilə damarların genişlənməsi nəticəsində baş verə bilər və çox zaman təhlükəli sayılmaz. Lakin sıx təkrarlanarsa, həkim nəzarəti altında izlənməlidir.
Qanaxma dayandıqdan sonra hansı tədbirlərə diqqət edilməlidir?
Burun qanaxması dayandıqdan sonra burna toxunmamaq, güclü üfürməkdən və ağır fiziki fəaliyyətdən uzaq durmaq lazımdır. Bu qaydalara əməl olunmazsa, qanaxma təkrarlana bilər.
Tez-tez burun qanaxması hansı xəstəliklərin əlaməti ola bilər?
Burun qanaxması təkrarlanırsa, bu bəzən qan xəstəlikləri, hipertoniya və ya hormonal pozğunluqların ilkin əlaməti ola bilər. Belə hallarda səbəb araşdırılmalı və diaqnostik testlər aparılmalıdır.
