Otomikoz, daha çox “qulaq göbələyi” kimi tanınan və xarici qulaq kanalını təsir edən göbələk infeksiyasıdır. Bu vəziyyət isti və rütubətli iqlimlərdə daha çox rast gəlinir və xüsusilə üzgüçülər, həddindən artıq qulaq təmizləyənlər və antibiotik istifadəsi sonrası insanlarda görülür. Otomikoz vaxtında diaqnoz və düzgün müalicə ilə asanlıqla aradan qaldırıla bilər. Ancaq laqeyd yanaşıldıqda xroniki infeksiyalara, eşitmə problemlərinə və narahatedici simptomlara səbəb ola bilər.
Otomikoz nədir və necə hiss olunur?
Otomikoz — xarici qulaq kanalında göbələk infeksiyasının yaranmasıdır. Bu infeksiya adətən isti, nəmli mühitlərdə inkişaf edir və qaşınma, axıntı, doluluq hissi kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Xəstəlik yüngül narahatlıqdan ciddi eşitmə zəifliyinə qədər müxtəlif formalarda müşahidə oluna bilər. Aşağıdakı bölmələrdə həm bu vəziyyətin tibbi izahı, həm də gündəlik həyatda necə hiss olunduğu ətraflı izah olunur.
Otomikozun tibbi izahı (qulaq göbələyi infeksiyası)
Otomikoz — xarici qulaq kanalını zədələyən və orada lokal infeksiya yaradan göbələk mənşəli bir xəstəlikdir. Ən çox rast gəlinən törədici mikroorqanizmlər Aspergillus (xüsusilə Aspergillus niger) və Candida albicans kimi patogen göbələk növləridir. Bu göbələklər normalda dəri və ətraf mühitdə passiv formada mövcuddur. Lakin qulağın mikroflorası pozulduqda — yəni dərinin pH səviyyəsi dəyişdikdə, nəm uzun müddət qurudulmadıqda və ya müdafiə qatları zədələndikdə — bu mikroorqanizmlər aktivləşərək sürətlə çoxalmağa başlayır. Otomikoz ən çox istilik və rütubətin yüksək olduğu mühitlərdə, tez-tez hovuz istifadə edən şəxslərdə, antibiotik və steroid müalicəsi alanlarda, eləcə də immun sistemi zəifləyən insanlarda müşahidə olunur. Bəzi hallarda mexaniki travmalar, məsələn qulaq çöpü və ya kəskin obyektlərlə qulaq təmizləmə, dəriyə mikroçatlar yaradaraq infeksiyanın giriş qapısını açır. Nəticədə göbələk koloniyaları qulaq kanalının divarlarında yerləşir, yerli iltihab yaranır və müxtəlif simptomlarla özünü göstərir. Bu vəziyyət erkən mərhələdə sadə yerli müalicə ilə aradan qaldırılsa da, laqeyd yanaşılarsa xroniki forma ala bilər.
Ən çox rast gəlinən simptomlar və ilkin əlamətlər
Otomikozun simptomatik mənzərəsi fərqli ola bilər, lakin xəstələrin əksəriyyəti sürəkli və dözülməz qaşınma ilə həkimə müraciət edir. Qulaq kanalında sanki tük hərəkəti, yanma və narahatlıq hissi baş verir. Qaşınmaya tez-tez qulaqda doluluq, axıntı və eşitmənin zəifləməsi müşayiət olunur. Axıntının rəngi göbələyin növündən asılı olaraq dəyişə bilər — ağ, sarı, yaşıl və ya qara rəngli sekret gəlməsi mümkündür. Bəzən bu axıntı pis qoxu ilə birlikdə olur, bu da infeksiyanın irəlilədiyini göstərir. Daha ağır hallarda iltihabi şişkinlik, ağrı və qulağa toxunduqda həssaslıq hiss edilir. Eşitmə səviyyəsinin azalması adətən qulaq kanalının göbələk qatları və ifrazatla tıxanması nəticəsində baş verir. Uşaq və yaşlılarda simptomlar daha kəskin gedişata səbəb ola bilər. Ertələnmiş müdaxilə və ya yanlış müalicə infeksiyanın dərin toxumalara yayılmasına şərait yaradır və xəstədə uzunmüddətli diskomfort formalaşdırır.
Otomikozun yaranma səbəbləri nədir?
Otomikoz adətən qulaq kanalında nəmliyin uzun müddət qalması, düzgün gigiyenaya əməl edilməməsi və ya qulaq dərisinin qoruyucu təbəqəsinin zədələnməsi nəticəsində yaranır. Hovuz və dəniz suyu ilə tez-tez təmasda olmaq, qulağın sabun və çöp vasitəsilə dərin təmizlənməsi, antibiotik və ya steroid istifadəsi, həmçinin zəifləmiş immun sistem göbələk infeksiyası üçün əlverişli şərait yaradır. Bu faktorların bir və ya bir neçəsi bir araya gəldikdə otomikozun inkişafı qaçınılmaz olur.
Nəm və rütubətli mühitdə uzun müddət qalmaq
Göbələk infeksiyalarının ən böyük riski rütubətli və isti şəraitdir. Belə mühitlərdə göbələk sporları sürətlə çoxalır və yaşayış üçün əlverişli şərait tapır. Otomikozun da əsas səbəblərindən biri qulaq kanalında nəmliyin uzun müddət qalmasıdır. Məsələn, yay aylarında çox tərləmək, duşdan sonra qulaqların tam qurudulmaması və ya yüksək rütubətli bölgələrdə yaşamaq qulağın daxilində mikroiqlim yaradır və göbələk infeksiyasına zəmin hazırlayır. Bu xüsusilə bağlı baş geyimləri taxan və gigiyenaya tam riayət etməyən şəxslər üçün riski artırır.
Qulaq kanalı mikroflorasının pozulması (sabun, qulaq çöpü və s.)
Qulaq öz mikrobiomuna malikdir və bu balans onun özünü təmizləmə mexanizminin bir hissəsidir. Lakin bir çox insan qulaq çöpü ilə içərini təmizlədikdə, ya da sabun, duş geli və digər kimyəvi maddələrlə yuduqda, bu tarazlığı pozur. Nəticədə mühafizə edən normal flora azalır, yerini patogen mikroorqanizmlər tutur. Bu müdaxilə göbələklərin inkişafı üçün sərbəst sahə yaradır. Ayrıca, qulaq çöpü ilə çox dərin təmizləmə mikrotravmalar da yarada bilər ki, bu da infeksiyanın başlanması üçün əlavə bir riski ortaya çıxarır.
Uzunmüddətli antibiotik və steroid istifadəsi
Həm yerli, həm də sistemik antibiotiklər orqanizmdə yalnız zərərli bakteriyaları deyil, eyni zamanda faydalı bakteriyaları da məhv edir. Bu da göbələklər üçün boşluq yaradır. Qulaq kanalında normal flora zəiflədikdə, göbələk mikroorqanizmləri – xüsusilə Candida albicans və Aspergillus niger – sürətlə çoxalmağa başlayır. Digər tərəfdən, kortikosteroidlər (hətta burun spreyləri və ya immunosupressiv kremlər belə) bədənin immun cavabını zəiflədir. Bu vəziyyət, orqanizmin öz müdafiə sistemini işə sala bilməməsi ilə nəticələnir və qulaqda lokal göbələk infeksiyasının inkişafı asanlaşır.
Dəri xəstəlikləri və zəif immun sistem
Qulaq dərisində ekzema, dermatit və ya psoriaz kimi kroniki dəri xəstəlikləri olan şəxslərin qulaq kanalı müdafiəsiz qala bilər. Bu cür dərilər daha tez çatlayır, quruyur və mikroorqanizmlərin hücumuna məruz qalır. Həmçinin şəkərli diabet, xərçəng müalicəsi alan xəstələr, HİV-pozitiv şəxslər və digər immun sistemi zəifləmiş insanlar otomikoz üçün yüksək risk daşıyırlar. Bu şəxslərdə infeksiyalar yalnız daha asan inkişaf etmir, eyni zamanda müalicəyə daha çətin cavab verir və tez-tez təkrarlanır.
Üzgüçülük və tez-tez suya düşmək
“Hovuz qulağı” (swimmer’s ear) kimi tanınan hallar əslində çox vaxt avtomikozla nəticələnir. Xüsusilə hovuz və dəniz suyunun mikrobioloji təmizliyi zəifdirsə, qulağa daxil olan su qulaq kanalını nəmləndirir və oradakı təbii qoruyucu təbəqəni yuyur. Əgər su qulaqda uzun müddət qalırsa və sonra yaxşıca qurudulmur və ya içində qalan rütubət buxarlanmasa, göbələklər sürətlə artmağa başlayır. Bu səbəbdən üzgüçülük sonrası qulaqları yumşaq dəsmalla qurulamaq və lazım gələrsə qulaq damcısı ilə nəmliyi aradan qaldırmaq tövsiyə olunur.
Qulaq travmaları və xarici obyektlər
Qulağın içini deşmək, kağız parçası və ya mismar kimi kənar obyektlərlə qaşımaq, uyğunsuz qulaqcıq və ya eşitmə aparatlarının uzun müddət istifadə edilməsi kimi hallar fiziki zədələrə və qıcıqlanmalara səbəb ola bilər. Bu travmalar qulaq dəri qatında mikroçatlar yaradır və göbələk infeksiyası üçün giriş qapısı rolunu oynayır. Xüsusilə gigiyenik olmayan qulaqcıqlar, dəfələrlə istifadə edilən qulaq tıxacları və ya şəxsi təmizliyə diqqət yetirilməyən eşitmə cihazları avtomikoz riskini artıran amillərdir.
Qulaqda qaşınma, yanma və doluluq hissi
Otomikozun ilk və ən narahatedici əlaməti daxili qulaq kanalında qaşınma hissidir. Bu qaşınma səthi deyil, dərinlikdən gəlir və xəstə istər-istəməz qulağını qarışdırmağa çalışır. Bu zaman qaşınma ilə bərabər yanma və göynəmə hissi də yaranır. Qulaq kanalında olan göbələk infeksiyası dəridə qıcıqlanma və mikrozədələnmələr yaratdığı üçün bu hisslər getdikcə daha intensivləşir. Xəstə “qulağımda nəsə var” və ya “tutulu kimi hiss edirəm” deyir. Bu, infeksiyanın yaratdığı iltihabi ödemin və ifrazatın nəticəsi olan doluluq hissindən qaynaqlanır.
Pis qoxulu qulaq axıntısı (ağ, sarı, yaşıl və ya qara)
İnfeksiyanın inkişaf etdiyi mərhələdə qulaqdan axıntı gəlməyə başlayır. Bu axıntı şəffaf deyil — əksinə, rəngli, qatı və çox vaxt güclü pis qoxu ilə müşayiət olunur. Rəngi göbələyin növündən asılı olaraq dəyişir: Candida infeksiyası adətən ağ rəngli, Aspergillus niger isə tünd yaşıl və ya qara axıntı yaradır. Bu ifrazat sadəcə kosmetik problem deyil — o, qulaq kanalında nəfəs alma çatışmazlığına, eşitmənin zəifləməsinə və infeksiyanın dərinləşməsinə səbəb olur. Eyni zamanda infeksiyanın yayılmasının əlamətidir və həkim müdaxiləsini tələb edir.
Eşitmədə azalma və təzyiq hissi
Qulaq kanalında axıntının və göbələk strukturlarının toplanması səsin düzgün ötürülməsini pozur. Bu vəziyyətdə xəstə öz səsini içəridən daha yüksək eşidir, amma ətraf səsləri demək olar ki, normal eşitmir. Bu keçici eşitmə zəifliyi infeksiya tam təmizlənənə qədər davam edir. Eyni zamanda, infeksiyanın yaratdığı toxuma ödemi qulaq kanalında təzyiq və basqı hissi yaradır. Xəstə qulağını sıxılmış, bəzən də “içində pambıq varmış kimi” təsvir edir. Bu simptomlar günlük həyat keyfiyyətini aşağı salır və sosial narahatlığa səbəb olur.
Qulaq ağrısı və toxunarkən həssaslıq
Otomikoz irəlilədikcə və toxumaları zədələdikcə lokal ağrılar meydana çıxır. Bu ağrılar adətən toxunma ilə artan xarakter daşıyır. Məsələn, qulağın kənarına və ya arxasına yüngül təzyiq belə ağrıya səbəb olur. Xüsusilə gecələr bu ağrılar daha çox hiss olunur və yuxu pozğunluğuna gətirib çıxarır. İnfeksiyanın dərinləşdiyi hallarda ağrı boyun və alt çənəyə qədər yayıla bilir. Bu tip ağrılar artıq sadəcə simptom deyil, ilkin müalicəyə başlanmadığının xəbərdarlığıdır.
Davamlı və yeniləyən infeksiya epizodları
Otomikoz bəzi hallarda bir dəfəlik hadisə kimi keçib getmir. Əgər müalicə natamam aparılıbsa, qulaq tam təmizlənməyibsə və ya şəxs infeksiyanın əsas səbəblərini aradan qaldırmayıbsa (məsələn, qulaqda rütubət saxlamaq, çöp istifadəsi, gigiyena pozuntuları), infeksiya bir müddət sakitləşib yenidən aktivləşir. Belə hallarda qulaqda davamlı qaşınma, axıntı və eşitmə zəifliyi dalğavari şəkildə təkrarlanır. Bu həm xəstə üçün narahatedici olur, həm də xroniki iltihaba və dəri strukturunun daimi zədələnməsinə səbəb olur.
Otomikoz necə diaqnoz olunur?
Otomikozun diaqnostikası vizual baxışdan tutmuş mikroskopik və laborator müayinələrə qədər bir neçə mərhələdən ibarətdir. Düzgün diaqnoz, həm göbələk növünün dəqiq müəyyən edilməsi, həm də müalicənin uğurlu aparılması baxımından əsas şərtdir. Aşağıdakı üsullar vasitəsilə həm infeksiyanın varlığı təsdiqlənir, həm də yayılma dərəcəsi müəyyən olunur:
Otoendoskopiya və qulaq içi vizual baxış
İlk addım həkimin qulaq kanalına otoskop və ya otoendoskop ilə baxış keçirməsidir. Bu zaman qulaq içində ağ, boz, yaşıl və ya qara rəngli lövhə, göbələk qatı, iltihabi axıntı, bəzənsə qurumuş material və ödem müşahidə olunur. Otoendoskopik görüntü həkimə yalnız göbələk olduğunu yox, infeksiyanın lokalizasiyasını və dərinliyini də göstərir. Vizual diaqnostika düzgün istiqamət götürmək üçün ilk və çox önəmli mərhələdir.
Qulaq ifrazatının mikroskopik analizi
Vizual baxışla yanaşı, qulaqdan alınan ifrazat nümunəsi laborator mikroskop altında incələnir. Bu analiz zamanı göbələk iplikləri (hiflər) və ya sporlar birbaşa görünə bilər. Bu üsul həm göbələk infeksiyasını bakterial infeksiyadan ayırmağa, həm də uyğun dərmanın seçilməsinə yardım edir. Mikroskopik təhlil müasir praktikada tez və effektiv diaqnostik üsul kimi geniş istifadə olunur.
Testlərin edilməsi və göbələk növünün müəyyənləşdirilməsi
Əgər infeksiya təkrar olunan, atipik və ya müalicəyə cavab verməyən xarakter daşıyırsa, həkim qulaqdan götürülmüş nümunəni göbələk üçün qida mühitində əkir. Bu zaman 2–7 gün ərzində göbələk koloniyaları yetişir və növü dəqiqliklə müəyyən edilir. Bu test vasitəsilə həkim hansı göbələk növü ilə qarşı-qarşıya olduğunu öyrənir və müvafiq antifungal dərmanı təyin edir. Bu diaqnostik addım xüsusilə xroniki otomikoz hallarında mütləq yerinə yetirilməlidir.
Otomikozun müalicəsi necə aparılır?
Qulaq içinin təmizlənməsi və qurudulması
Otomikozun müalicəsinə başlamazdan əvvəl ilk və ən vacib addım — qulaq kanalının göbələk qatından, axıntıdan və ölü toxumalardan tam şəkildə təmizlənməsidir. Bu, həkim tərəfindən mikroskop və ya otoendoskop vasitəsilə aparılır. Qulaq içi xüsusi alətlərlə və ya mikroaspiratorla diqqətlə təmizlənir. Ardınca qulaq kanalı tam qurudulur. Bu mərhələni keçmədən heç bir damcı və ya məlhəmin təsiri mümkün deyil, çünki nəm və kirlə dolu bir mühitdə dərman effektiv yayılmır.
Antifungal damcılar və məlhəmlər (klotrimazol, nistatin və s.)
Təmizləmə prosedurundan sonra həkim tərəfindən göbələk infeksiyasına qarşı xüsusi preparatlar təyin olunur. Ən çox istifadə edilənlər arasında klotrimazol, nistatin, econazol və ketokonazol tərkibli damcılar və məlhəmlər yer alır. Bu dərmanlar gündə bir neçə dəfə, qulaq kanalına damcıladılır və ya dərmana batırılmış steril pambıqla müəyyən müddət qulaqda saxlanılır. Həkim, istifadə müddətini və dozaları infeksiyanın dərəcəsinə görə fərdi şəkildə müəyyənləşdirir. Müalicə adətən 7-14 gün davam edir.
Simptomatik müalicə: ağrıkəsicilər, antihistaminlər
Göbələk infeksiyası ilə yanaşı qulaqda qaşınma, yanma, ödem və ağrı da müşahidə edilə bilər. Bu hallarda simptomların azaldılması üçün həkim ağrıkəsicilər (parasetamol, ibuprofen) və antihistamin dərmanlar (məsələn, loratadin, cetirizin) təyin edə bilər. Bu dərmanlar əsas müalicəyə əlavə olaraq xəstənin gündəlik narahatlığını azaldır, yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırır və müalicə prosesini asanlaşdırır.
Müalicəyə cavab verməyən hallarda sistemik dərmanlar
Bəzi hallarda yerli damcı və məlhəmlər infeksiyanı tam aradan qaldırmır. Bu zaman həkim sistemik antifungal dərmanlara – məsələn, flukonazol və ya itrakonazola keçə bilər. Bu dərmanlar ağızdan qəbul olunur və göbələk infeksiyasını daxildən nəzarət altına almağa kömək edir. Xüsusilə xroniki, təkrar edən və ya ikitərəfli otomikoz hallarında bu cür müalicə tələb oluna bilər. Sistemin təsirinə nəzarət üçün bəzi hallarda qaraciyər funksiyası da izlənməlidir.
Yenidən yoluxmanın qarşısını almaq üçün gigiyena tədbirləri
Müalicədən sonra ən vacib məsələ — infeksiyanın təkrar qarşısını almaqdır. Bunun üçün:
- Qulaq çöpü istifadə etməyin;
- Üzgüçülük sonrası qulaqları tam qurulayın;
- Eşitmə cihazlarını və qulaq içi aksessuarları mütəmadi təmizləyin;
- Qulağa bitki yağı, spirt və s. damızdırmaqdan çəkinin;
- Gündəlik gigiyenaya riayət edin və qulaqda nəm mühitin qarşısını alın.
Bu tədbirlər infeksiyanın təkrarlanmasının qarşısını alır və qulaq sağlamlığının uzunmüddətli qorunmasına dəstək verir.
Otomikozdan qorunmaq üçün profilaktik tədbirlər nələrdir?
Qulağı nəmdən qorumaq və su ilə təmasdan sonra qurulamaq
Qulaq kanalının daim nəmli qalması göbələk infeksiyasının yaranması üçün əlverişli şərait yaradır. Bu səbəblə duşdan, hovuzdan və ya dənizdən sonra qulaq dərhal qurudulmalıdır. Yumşaq dəsmalla və ya soyuq feni aşağı temperaturda istifadə etməklə qulaq içinin qurudulması tövsiyə olunur. Heç bir halda pambıq çöp və ya barmaqla qulaq içini silmək olmaz, çünki bu həm dərini zədələyə, həm də infeksiyanın yayılmasına səbəb ola bilər. Su ilə tez-tez təmasda olan insanlar qulaqlarını gündəlik olaraq hava ilə təmasda saxlamalı və nəmlənmənin qarşısını almalıdırlar.
Qulaq çöpü və sabunla dərin təmizləmədən uzaq durmaq
Qulaq təmizliyində çoxlarının etdiyi yanlış hərəkətlərdən biri də çöp və sabunla qulağı dərindən təmizləməyə çalışmaqdır. Bu cür müdaxilələr qulaq kanalında yerləşən təbii qoruyucu yağ təbəqəsini aradan qaldırır, dəridə quruluq və mikroçatlar əmələ gətirir, nəticədə göbələk və bakteriyaların daxil olması üçün şərait yaranır. Qulaq əslində özünü təmizləmək qabiliyyətinə malikdir və dərin təmizləmə əvəzinə, qulaq yolunun giriş hissəsindəki artıq ifrazatın yüngül şəkildə təmizlənməsi kifayətdir. Əgər qulaqda tıxanma hiss olunursa, bu problemi yalnız həkim müdaxiləsi ilə aradan qaldırmaq düzgün yanaşmadır.
Hovuz və dəniz sonrası qulaq gigiyenasına diqqət
Xüsusilə yay aylarında hovuz və dəniz sularında olan xlor, bakteriya və göbələk sporları qulaq infeksiyası riskini artırır. Üzmə zamanı su keçirməyən qulaq tıxaclarından istifadə etmək, su ilə təmasdan sonra qulağı dərhal və effektiv şəkildə qurulamaq, gecə yatmazdan əvvəl qulağın tam quru olduğundan əmin olmaq mütləqdir. Əgər suya girdikdən sonra qulaqda narahatlıq, qaşınma və ya dolğunluq hiss edilirsə, vaxt itirmədən qulaq-burun-boğaz mütəxəssisinə müraciət etmək infeksiyanın qarşısını almaq üçün vacibdir.
İmmuniteti zəiflədən halların (xəstəlik, dərman) izlənməsi
Otomikozun yaranmasında təkcə xarici faktorlar deyil, daxili amillər – yəni immun sisteminin zəifləməsi də mühüm rol oynayır. Şəkərli diabet, onkoloji xəstəliklər, uzunmüddətli antibiotik və ya steroid istifadəsi, xroniki stress və yuxusuzluq kimi hallar immun müdafiəni zəiflədir və qulaqda göbələk infeksiyası üçün münbit şərait yaradır. Bu səbəblə bu tip hallarda qulaq gigiyenasına daha ciddi nəzarət edilməli, müntəzəm olaraq həkim nəzarətində olmaqla qulaq sağlamlığı izlənilməlidir. Eyni zamanda, düzgün qidalanma, vitamin balansı və həyat tərzinin sağlamlaşdırılması avtomatik olaraq qulaq müdafiəsini də gücləndirir.
Həkim məsləhəti olmadan qulağa damcı və ya maz istifadə etməmək
Qulaqda qaşınma və ya dolğunluq hissi yarandıqda bir çox insan ilk instinkt olaraq evdə olan damcılar, mazlar və ya təbii yağlarla müdaxilə etməyə çalışır. Lakin bu vərdişlər son dərəcə təhlükəlidir. Özbaşına istifadə olunan preparatlar qulaq mikroflorasını pozur, infeksiyanın yayılmasını sürətləndirir və bəzən xroniki, çətin müalicə olunan formaya gətirib çıxarır. Göbələk infeksiyası yalnız qulaq-burun-boğaz mütəxəssisinin dəqiq diaqnozu əsasında təyin edilən dərmanlarla müalicə olunmalıdır. Ənənəvi üsullara, spirtli məhlullara və bitki yağlarına əsaslanan müdaxilələr qəti şəkildə tövsiyə edilmir. Doğru yanaşma — hər bir simptomda mütləq şəkildə peşəkar tibbi məsləhət almaqdır.
Otomikoz haqqında tez-tez verilən suallar hansılardır?
Otomikoz yoluxucu xəstəlikdirmi?
Otomikoz adətən xarici qulaq kanalında inkişaf edən göbələk infeksiyasıdır və bir insandan digərinə asanlıqla keçmir. Lakin gigiyena qaydalarına əməl olunmadıqda – məsələn, başqasının qulaq çöpü, dəsmal və ya qulaq içi aksesuarlarının paylaşılması zamanı yoluxma riski artır. Xüsusilə immun sistemi zəif olan şəxslər, uşaq və yaşlılar üçün bu cür dolayı yolla keçmə halları müşahidə oluna bilər.
Qulaq göbələyini evdə müalicə etmək olarmı?
Evdə tətbiq olunan xalq təbabəti üsulları, bitki yağı və ya spirtli məhlullar avtomatik olaraq vəziyyəti daha da ağırlaşdırır. Otomikoz kimi həssas bir infeksiya yalnız mütəxəssis diaqnozu və uyğun tibbi preparatlarla müalicə olunmalıdır. Ev şəraitində edilən müdaxilələr mikrofloranı daha da pozur və infeksiyanın yayılmasını sürətləndirir.
Otomikoz xroniki hal ala bilərmi?
Bəli, düzgün və vaxtında müalicə olunmayan hallarda otomikoz xronikləşə və təkrarlayıcı xarakter ala bilər. Bu, qulaq dərisinin qalınlaşması, eşitmə keyfiyyətinin azalması və daimi narahatlıqla müşayiət olunur. Davamlı nəmlik, səhv müdaxilə və ya immun zəifliyi bu keçidə səbəb olan əsas faktorlardır.
Hər yaşda insanda otomikoz ola bilərmi?
Otomikoz istənilən yaşda baş verə bilər. Uşaqlarda daha çox su ilə tez-tez təmas, yaşlılarda isə immun sisteminin zəifləməsi və dərinin quruluğu infeksiyanın yaranmasına şərait yaradır. Bu səbəblə hər yaşda qulaq gigiyenasına ciddi yanaşmaq və simptomlara həssaslıqla yanaşmaq vacibdir.
Eyni vaxtda hər iki qulaqda ola bilərmi?
Bəli, hər iki qulaqda eyni anda infeksiya baş verə bilər. Bu, xüsusilə ümumi su mənbələrinə məruz qalma (məsələn, hovuz), ümumiləşmiş göbələk infeksiyası və ya düzgün gigiyena qaydalarına əməl olunmaması zamanı daha tez-tez rast gəlinir. Hər iki qulaqda simptom varsa, mütləq şəkildə ikitərəfli müayinə aparılmalıdır.
Otomikozla üzgüçülük davam etdirilə bilərmi?
Aktiv infeksiya dövründə üzgüçülük tövsiyə olunmur. Qulaqda infeksiya olduğu halda su ilə təmas vəziyyəti daha da ağırlaşdırır, müalicəni gecikdirir və infeksiyanın yayılma riskini artırır. Müalicə tamamlandıqdan sonra həkimin tövsiyəsi ilə yenidən üzgüçülüyə başlamaq mümkündür, lakin qulaq tıxaclarından istifadə etmək vacibdir.
Hansı antifungal damcılar effektivdir?
Otomikozun müalicəsində istifadə olunan effektiv antifungal damcılar arasında klotrimazol, nistatin, mikonazol kimi preparatlar ön plandadır. Lakin hansı preparatın istifadəsinin uyğun olduğunu yalnız qulaq müayinəsi aparan mütəxəssis təyin edə bilər, çünki bəzi hallarda göbələk növünə görə dərman seçimləri fərqlənir.
Otomikoz ilə eşitmə tam bərpa olunurmu?
Əgər infeksiya vaxtında aşkarlanaraq müalicə olunubsa, eşitmə tam şəkildə bərpa olunur. Lakin infeksiya dərin toxumalara yayılıbsa və ya uzun müddət davam edibsə, eşitmə sinirinə və ya qulaq kanalına zərər verə bilər. Bu səbəblə erkən müdaxilə və düzgün müalicə eşitmə funksiyasının qorunması üçün həlledicidir.
İkincili bakterial infeksiyalarla müşayiət oluna bilərmi?
Otomikoz zamanı dərinin müdafiə qabiliyyəti zəiflədiyi üçün bəzən bakterial infeksiyalar da əlavə olunur. Bu zaman qulaqda irinli axıntı, daha kəskin ağrı və temperatur müşahidə edilə bilər. Həkim bu cür hallarda antifungal dərmanlarla yanaşı, antibakterial preparatların istifadəsini də tövsiyə edir.
Profilaktik olaraq qulağa damcı tökmək doğrudurmu?
Profilaktika məqsədilə, yəni heç bir simptom yoxkən qulağa hər hansı damcı və ya maz tökmək düzgün deyil. Bu, qulaq mikroflorasını pozur və əksinə, infeksiyanın yaranması üçün zəmin yaradır. Əgər riskli mühitdə yaşayırsınızsa (məsələn, hovuzdan tez-tez istifadə edirsinizsə), bu barədə əvvəlcə həkimlə məsləhətləşmək daha təhlükəsiz yanaşmadır.
