Dişdə çürümə bir çox insanın gündəlik həyat keyfiyyətinə təsir edən ən çox rast gəlinən stomatoloji problemlərdən biridir. Görünüşdən tutmuş sağlamlığa qədər bir çox aspektə təsir edən bu problem təkcə estetik deyil, həm də ciddi tibbi nəticələr doğura bilər. Diş çürüməsi səbəbləri ilə maraqlanırsınızsa və diş kariyesi necə yaranır sualının cavabını axtarırsınızsa, doğru yerdəsiniz.
Bu yazıda dişdə çürümə niyə olur, kariyesin yaranma prosesi, diş minasının zədələnməsi kimi vacib mövzulardan bəhs ediləcək. Eyni zamanda ağız mikroflorası və diş sağlamlığı, diş çürüməsinin ilkin əlamətləri, diş çürüməsinin mərhələləri mövzularında geniş məlumat təqdim olunacaq.
Oxuyacağınız bölümlərdə diş həkiminə nə vaxt getmək lazımdır, uşaqlarda diş çürüməsinin qarşısının alınması, profilaktik diş müayinəsi və kariyeslə mübarizə üsulları kimi gündəlik həyatda tətbiq edilə biləcək faydalı tövsiyələrlə də qarşılaşacaqsınız.
Məqalənin sonunda dişlər üçün faydalı qidalar, təbii yollarla diş qorunması, diş sağlamlığı üçün vitaminlər, uşaq dişlərinə qulluq qaydaları və diş çürüməsinə qarşı vaksin varmı kimi maraqlı mövzularlada da tanış olacaqsınız.
Diş çürüməsinin əsas səbəbləri hansılardır?
Diş çürüməsinin əsas səbəbləri hansılardır?Diş çürüməsi yalnız ağız içindəki gigiyena pozuntusu ilə məhdudlaşmır — bu problem ətraf mühit, qidalanma və hətta genetik faktorlarla da əlaqəli ola bilər. Diş çürüməsinin səbəbləri zamanla toplanan zərərli vərdişlər və gözardı edilən ağız baxımı ilə birləşərək daha ciddi problemlərə yol aça bilər. Bu bölmədə dişdə çürümə niyə olur, kariyesin yaranma prosesi necə gedir və onu artıran amillər nələrdir, bunlardan bəhs edəcəyik. Aşağıdakı başlıqlarda bu səbəbləri daha ətraflı şəkildə izah edirik.
- Bakterial lövhə və turşu ifrazı
- Şəkərli və turşulu qidaların təsiri
- Natamam və səhv ağız gigiyenası
- Ağız quruluğu və tüpürcək çatışmazlığı
- Qidalanma pozğunluqları və reflü xəstəliyi
- Genetik meyllilik və diş strukturundakı fərqlər
Bakterial lövhə və turşu ifrazı
Dişdə çürümə ağızda yığılan bakterial lövhələrin yaratdığı turşuların diş minasını zədələməsi ilə başlayır. Bu lövhələr şəkərli və nişastalı qida qalıqları ilə birləşərək dişlərə yapışır. Nəticədə bakteriyalar və diş kariyesi arasında sıx əlaqə yaranır. Bakteriyalar həmin qidaları parçalayaraq turşu istehsal edir. Bu turşular diş minasının zədələnməsinə səbəb olaraq kariyesin yaranma prosesini başlatır. Əgər bu lövhələr vaxtında təmizlənməzsə, diş çürüməsinin mərhələləri daha da irəliləyir. Bu prosesin ilk mərhələlərində diş çürüməsinin ilkin əlamətləri – dişdə rəng dəyişməsi və həssaslıq müşahidə olunur. Ağız mikroflorası və diş sağlamlığı balansı pozulduqda bakteriyalar sürətlə çoxalır. Bu, həm ağız və diş sağlamlığı, həm də ümumi orqanizm üçün risk yaradır. Lövhələrin qarşısını almaq üçün profilaktik diş müayinəsi və gündəlik təmizlik əsasdır. Diş həkimində çürük təmizləmə bu mərhələdə daha asan və effektlidir.
Şəkərli və turşulu qidaların təsiri
Diş çürüməsi, xüsusilə şəkərli qidalar və diş çürüməsi arasında olan güclü əlaqə ilə daha da sürətlənir. Konfet, tort, qazlı içkilər və digər şəkərli məhsullar diş minasına zərər verir. Bu qidalar ağızda turşu yaratmaqla kariyesin yaranma prosesini tezləşdirir. Eyni zamanda, şəkərli içkilərin dişə təsiri uzunmüddətli olduqda, dişlərin səthində eroziyalar yaranır. Dişdə çürümə niyə olur sualının cavablarından biri də qida seçimləridir. Çoxlu şəkər və turşulu məhsullar istifadə edən şəxslərdə diş çürüməsi səbəbləri daha güclü təsir göstərir. Bu maddələr bakteriyaların çoxalmasına şərait yaradır. Çürümə riski, xüsusən uşaqlarda diş çürüməsinin qarşısı alınmadıqda artır. Yeməkdən dərhal sonra dişlərin fırçalanmaması turşunun dişə təsirini artırır. Diş sağlamlığı və qidalanma arasında birbaşa əlaqə vardır. Beləliklə, düzgün qidalanma, dişlər üçün faydalı qidalar seçmək kariyes riskini minimuma endirir.
Natamam və səhv ağız gigiyenası
Diş çürüməsi əksər hallarda düzgün aparılmayan ağız gigiyenası səbəbilə yaranır. Gündəlik olaraq dişləri müntəzəm və doğru üsulla fırçalamamaq dişdə çürümənin yaranmasının əsas səbəblərindəndir. Dişlərin fırçalanma tezliyi az olduqda ağızda bakteriyalar asanlıqla çoxalır. Sadəcə fırçalamaq kifayət deyil – diş ipindən istifadə qaydası da vacibdir. Bu vərdiş olmadan diş aralarındakı qalıqlar uzun müddət qalıb turşu istehsalını artırır. Fluoridli diş pastası istifadəsi diş minasını möhkəmləndirir və çürümənin qarşısını alır. Kariyeslə mübarizə üsulları arasında düzgün təmizlik ilk yerdədir. Diş çürüməsinin mərhələləri başladıqdan sonra təmizlik artıq gec ola bilər. Ağızın düzgün təmizlənməsi profilaktik diş müayinəsi nəticələrini də müsbət təsirləyir. Gecələr diş fırçalama vacibliyi xüsusilə vurğulanmalıdır, çünki bakteriyalar gecə daha aktiv olur. Nəticə olaraq, doğru təmizlik diş çürüməsinin qarşısını alma yolları arasında ən əlçatandır.
Ağız quruluğu və tüpürcək çatışmazlığı
Dişdə çürümə ağızda tüpürcək çatışmazlığı olduqda daha tez və dərin formada inkişaf edir. Tüpürcək ağız içindəki qida qalıqlarını və turşuları neytrallaşdıraraq dişləri qoruyur. Bu qoruyucu təbəqə olmadıqda diş minasının zədələnməsi daha asan baş verir. Ağız mikroflorası və diş sağlamlığı balansı pozulduqda bakteriyaların fəaliyyəti artır. Bu, bakteriyalar və diş kariyesi əlaqəsini daha təhlükəli edir. Quru ağız problemi çox zaman dərman istifadəsi, stres və ya bəzi xəstəliklər səbəbilə yaranır. Belə hallarda kariyesin yaranma prosesi daha sürətli baş verir. Diş çürüməsinin ilkin əlamətləri kimi quruluq və ağız qoxusu da müşahidə edilə bilər. Ağız və diş sağlamlığı üçün tüpürcək istehsalı bərpa edilməlidir.
Qidalanma pozğunluqları və reflü xəstəliyi
Diş çürüməsi bəzən təkcə xarici amillərlə deyil, daxili sağlamlıq problemləri ilə də əlaqəli olur. Anoreksiya və bulimiya kimi qida pozğunluqları diş minası üçün olduqca təhlükəlidir. Bu xəstəliklər zamanı tez-tez qusma səbəbilə ağızda turşu səviyyəsi artır. Artan turşulu mühit diş minasının zədələnməsinə və kariyesin yaranma prosesinə səbəb olur. Eyni zamanda, mədə turşusunun ağıza geri qayıtması (reflü) da dişləri kimyəvi olaraq aşındırır. Reflü və yemək pozğunluqları olan şəxslərdə diş çürüməsinin mərhələləri daha sürətlə inkişaf edir. Bu şəxslərdə diş ağrısı və çürük fərqi tez-tez aydın müşahidə olunur. Müalicə yalnız stomatoloji deyil, tibbi dəstək də tələb edir. Profilaktik diş müayinəsi və sistemli sağlamlıq yoxlamaları bu halların erkən aşkarlanmasına kömək edir. Beləliklə, ağızda turşu miqdarını azaldan pəhriz və məsləhətli dərmanlarla ağız və diş sağlamlığı qorunmalıdır.
Genetik meyllilik və diş strukturundakı fərqlər
Dişdə çürümə bəzi insanlarda genetik olaraq daha tez-tez və ağır formada baş verə bilər. Genetik faktorlar diş minasının qalınlığı, tüpürcək tərkibi və dişlərin sıxlığına təsir edir. Bu hallarda diş çürüməsi səbəbləri arasında gigiyena qədər genetik xüsusiyyətlər də önəmli yer tutur. Diş çürüməsi və genetik faktorlar arasındakı bu əlaqə bir çox elmi araşdırmalarla təsdiqlənmişdir. Minası zəif olan dişlərdə kariyesin yaranma prosesi daha erkən yaşlarda müşahidə olunur. Bu insanlar üçün kariyesin erkən diaqnozu xüsusilə əhəmiyyətlidir. Həmçinin süd dişlərində çürümə də genetik riski nəzərə almaqla qiymətləndirilməlidir. Diş çürüməsinin qarşısını alma yolları bu insanlarda daha intensiv tədbirlər tələb edə bilər. Bu səbəbdən profilaktik diş müayinəsi daha sıx aparılmalıdır. Diş dolğusu nə qədər davam edir və ya kanal müalicəsi nədir kimi prosedurlar genetik meyilli şəxslərdə daha tez-tez tətbiq oluna bilər. Təbii yollarla diş qorunması və diş sağlamlığı üçün vitaminlər dəstəkləyici yanaşmalar olaraq tövsiyə olunur.
Diş çürüməsinin əlamətləri nələrdir?
Diş çürüməsi erkən mərhələdə müəyyən əlamətlərlə özünü göstərsə də, bir çox insan bu siqnalları zamanında ciddiyə almır. Halbuki diş çürüməsinin ilkin əlamətləri vaxtında aşkarlandıqda müalicə daha asan və ağrısız olur. Aşağıda diş çürüməsi səbəbləri nəticəsində ortaya çıxan ən xarakterik simptomları sadalayırıq:
- Zamanla təkrarlanan və səbəbsiz yaranan diş ağrısı
- İsti və soyuq qidalarla təmasda həssaslıq hissi
- Diş səthində qara, qəhvəyi və ya ağ rəngli ləkələrin əmələ gəlməsi
- Diş üzərində görünən dəliklər və boşluqlar
- Ağızdan gələn xoşagəlməz qoxu (halitoz)
- Dişləmə zamanı və ya çeynəmədə yaranan ağrı hissi
- Diş ətində qanama və ya qızartı
- Ətraf diş ərazisində və yanaqda şişkinlik
- Yemək yeyərkən diskomfort və sızlama
- Süd dişlərində çürümə zamanı uşaqlarda narahatlıq və iştahsızlıq
- Dişin sinirinə qədər gedən çürümə nəticəsində kəskin ağrı və iltihab
Diş çürüməsi necə diaqnoz olunur?
Diş çürüməsi əlamətləri nəzərə alınaraq təxmin edilə bilsə də, dəqiq diaqnoz yalnız professional stomatoloji müayinə ilə qoyulur. Erkən mərhələdə diş çürüməsinin ilkin əlamətləri çox zəif ola bilər, lakin düzgün müayinə vasitəsilə kariyesin yaranma prosesi aşkar edilə bilər. Diaqnostika həm vizual müayinə, həm də texnoloji alətlər və rentgen görüntüləri ilə aparılır. Aşağıda dişdə çürümə niyə olur sualının cavabını dəqiqləşdirmək və problemi erkən müəyyənləşdirmək üçün istifadə olunan əsas üsulları izah edirik.
✅ Vizual stomatoloji müayinə
✅ Diş rentgenoqrafiyası
Vizual stomatoloji müayinə
Diş çürüməsi ilk növbədə diş həkimi tərəfindən aparılan vizual baxış zamanı müşahidə edilir. Dişin səthindəki ləkələr, rəng dəyişmələri, boşluqlar və diş minasının zədələnməsi həkimin diqqətini çəkə bilər. Diş çürüməsi səbəbləri ilə bağlı təcrübəli həkim, xəstənin qidalanma və gigiyena vərdişlərini də nəzərə alır. Ağız və diş sağlamlığı üçün bu ilkin baxış çox önəmlidir. Xüsusilə süd dişlərində çürümə və ya uşaqlarda diş çürüməsinin qarşısının alınması məqsədilə aparılan baxışlar vacibdir. Həkim işıqlı alət və xüsusi güzgülərlə dişin arxa və ön səthlərini diqqətlə incələyir. Vizual müayinə zamanı diş çürüməsinin mərhələləri ilkin olaraq müəyyən oluna bilər. Lakin bəzi çürümələr yalnız dişin daxilində başladığı üçün bu üsul təkbaşına kifayət etmir. Bu mərhələdə diş həkiminə nə vaxt getmək lazımdır sualı aktual olur – əlamət hiss olunursa, gecikmədən müraciət edilməlidir. Vizual müayinə sadə, tez və ağrısız üsuldur. Bu addım lazım gəldikdə daha dərin diaqnostika üçün əsas yaradır.
Diş rentgenoqrafiyası
Bəzi hallarda dişdə çürümə yalnız vizual yoxlama ilə aşkar edilə bilməz. Bu zaman diş çürüməsi və ağız qoxusu kimi simptomların səbəbini aydınlaşdırmaq üçün diş rentgenoqrafiyası tətbiq olunur. Rentgen görüntüləri dişin sinirinə qədər gedən çürümə, daxili boşluqlar, hətta kök kanalı problemləri barədə dəqiq məlumat verir. Bu texnika kariyesin erkən diaqnozu üçün əvəzolunmazdır. Həkim bu görüntülər əsasında kanal müalicəsi nədir və ya kariyes üçün dolğu necə edilir suallarına əsaslı qərar verə bilir. Ağız mikroflorası və diş sağlamlığı baxımından daxili infeksiyaların vaxtında aşkarlanması üçün rentgen olduqca etibarlı üsuldur. Bu diaqnostika üsulu profilaktik diş müayinəsi zamanı da tövsiyə olunur. Xüsusən diş əyriliyi və çürümə riski olan şəxslərdə rentgenlə izləmə effektiv nəticələr verir. Şüa miqdarı çox aşağı olduğundan, təhlükəsizliyi təmin olunur. Nəticə olaraq, diş çürüməsinin qarşısını alma yolları arasında erkən rentgen görüntüləri də mühüm rol oynayır.
Diş çürüməsinin müalicə üsulları nələrdir?
Diş çürüməsi mərhələsinə görə fərqli müalicə üsulları tələb edən kompleks bir prosesdir. Müalicənin effektivliyi çürüyün vaxtında aşkar olunmasından və düzgün prosedurun seçilməsindən asılıdır. Dişdə çürümənin yaranma səbəbini bildikdən sonra uyğun yanaşma ilə diş çürüməsi müalicəsi mümkün olur. Aşağıdakı hissələrdə kariyeslə mübarizə üsulları haqqında ən çox tətbiq olunan və effektiv nəticə verən metodları izah edirik.
- Erkən mərhələdə flüor müalicəsi
- Diş dolğusu (plomb)
- Tac (kron) müalicəsi
- Kanal müalicəsi
- Dişin çıxarılması və sonrakı bərpa
1. Erkən mərhələdə flüor müalicəsi
Diş çürüməsi hələ yeni başlayırsa və diş minasının zədələnməsi səviyyəsindədirsə, flüorid terapiyası ilə geridönüş mümkündür. Bu müalicə üsulu diş minasını möhkəmləndirmək və kariyesin yaranma prosesini dayandırmaq məqsədilə tətbiq olunur. Fluoridli diş pastası istifadəsi gündəlik baxımda vacib olsa da, erkən müdaxilədə həkim tərəfindən yüksək dozalarda flüor tətbiq edilir. Bu flüor jel, lak və ya köpük şəklində ola bilər. Flüor müalicəsi süd dişlərində çürümə hallarında da təsirli hesab olunur. Xüsusilə uşaqlarda diş çürüməsinin qarşısı alınması üçün faydalı vasitədir. Bu üsul qeyri-invaziv və ağrısız olması ilə də üstünlük təşkil edir. Flüor dişin səthində qoruyucu qat yaradır və diş sağlamlığı üçün dayanıqlıq təmin edir. Bu mərhələdə profilaktik diş müayinəsi böyük əhəmiyyət daşıyır. Əgər bu mərhələ ötürülərsə, digər müalicə növlərinə ehtiyac yaranacaq. Yəni, erkən müdaxilə həm effektiv, həm də qənaətlidir.
2. Diş dolğusu (plomb)
Diş çürüməsi artıq boşluq və zədə yaratmağa başladıqda ən çox tətbiq olunan üsul dolğu müalicəsidir. Bu üsulda həkim çürümüş hissəni təmizləyir və yaranan boşluğu xüsusi materialla doldurur. Dolğu materialları arasında kompozit, amalgam və keramika əsaslı məhsullar mövcuddur. Dolğu dişin əvvəlki formasını və funksiyasını bərpa edir. Bu üsul diş çürüməsinin mərhələləri hələ orta səviyyədədirsə, ən uyğun müalicə sayılır. Dolğu dişi necə qorumaq olar sualına cavab – dişin təmiz saxlanılması və şəkərli qidalardan uzaq durmaqdır. Dolğular düzgün qulluqla uzun illər davam edə bilər. Ağız gigiyenası və diş ipindən istifadə qaydası da bu prosesi dəstəkləyir. Bu müalicə çürük diş ağrısı üçün ev üsulları ilə müqayisədə daha daimi və təhlükəsiz nəticə verir. Dolğudan sonra diş çürüməsinə səbəb olan içkilərə qarşı diqqətli olmaq lazımdır. Müasir materiallar estetik və funksional baxımdan uğurludur.
3. Tac (kron) müalicəsi
Əgər diş çürüməsi səbəbləri nəticəsində dişin böyük hissəsi məhv olubsa, sadə dolğu kifayət etməyə bilər və bu zaman diş tacı müalicəsi tətbiq olunur. Tac dişin üst hissəsini əhatə edən qoruyucu bir örtükdür. Bu üsul diş dolğusu nə qədər davam edir sualının cavabı olaraq, dolğunun yerini əvəzləyə bilər. Taclar keramika, metal və ya porselen əsaslı ola bilər. Əvvəlcə çürük toxuma tamamilə təmizlənir, sonra diş şəklinə uyğun örtük hazırlanır. Tac dişi həm qoruyur, həm də estetik görünüş verir. Bu üsul kanal müalicəsi prosesindən sonra da istifadə edilə bilər. Tac zəifləmiş dişin qırılmasının qarşısını almağa kömək edir. Dişin çıxarılması və çürümə səviyyəsinə çatmadan alternativ sayılır. Özəlliklə arxa dişlərdə funksionallıq baxımından üstünlük təşkil edir. Beləliklə, bu üsul həm möhkəmlik, həm də uzunömürlülük təmin edir.
4. Kanal müalicəsi
Diş çürüməsi artıq dişin pulpasına və dişin sinirinə qədər gedən çürümə halına gəlibsə, kanal müalicəsi qaçılmazdır. Bu prosedur zamanı çürümüş sinirlər çıxarılır və dişin içi dezinfeksiya olunur. Daha sonra həmin boşluq dolğu maddəsi ilə bağlanır. Diş çürüməsi müalicəsi üçün bu üsul dişi çıxarmadan saxlamaq imkanı yaradır. Müalicə düzgün aparıldıqda diş funksionallığını uzun müddət qoruyur. Çox vaxt diş ağrısı və çürük fərqi bu mərhələdə aydın hiss olunur. Diş çürüyü və orqanizmə təsiri baxımından infeksiyanın yayılmasının qarşısı alınır. Kanal müalicəsindən sonra diş zəifləmiş sayılır, bu səbəblə tac qoyulması tövsiyə edilir. Diş çürüməsinin qarşısını alma yollarına əməl edərək bu müalicədən qaçmaq mümkündür. Əgər vaxtında müdaxilə edilməzsə, diş çıxarılmalı olur. Bu da əlavə prosedurlar deməkdir.
5. Dişin çıxarılması və sonrakı bərpa
Çürümə çox irəlilədikdə və diş artıq xilasolunmaz vəziyyətdədirsə, çıxarılması məcburi ola bilər. Bu mərhələ kariyeslə mübarizə üsulları arasında sonuncu çıxış yolu sayılır. Dişin çıxarılması və çürümə qərarı yalnız digər müalicələr mümkün olmadıqda verilir. Çıxarılan dişin yaratdığı boşluq diş əyriliyi və çürümə riskini artırır. Boşluq uzun müddət bərpa olunmadıqda qonşu dişlər yer dəyişə bilər. Bu səbəblə implant və ya körpü müalicələri təklif olunur. Diş sağlamlığı və qidalanma baxımından da bu boşluqlar problemlər yarada bilər. Müasir implant texnologiyası diş funksiyasını və görünüşünü təbii şəkildə bərpa edə bilir. Dişin çıxarılması ağrılı olsa da, doğru texnika və anesteziya ilə təhlükəsiz şəkildə aparılır. Diş çürüməsi və ağız qoxusu da bu prosedurdan sonra azala bilər. Əsas məsələ sonrakı boşluğu mütləq şəkildə doldurmaqdır.
Diş çürüməsinin qarşısını necə almaq olar?
Diş çürüməsi erkən mərhələdə qarşısı alına bilən, lakin laqeyd yanaşıldıqda ciddi fəsadlara səbəb olan bir problemdir. Bu səbəbdən də diş çürüməsinin səbəblərini tapmaqla yanaşı, onu necə qarşısını almaq lazım olduğunu bilmək də vacibdir. Gündəlik həyat tərzində kiçik dəyişikliklər etməklə diş çürüməsinin səbəblərini aradan qaldırmaq və sağlam gülümsəməni qorumaq mümkündür. Aşağıda kariyesin yaranma prosesini yavaşlatmaq və ya tamamilə qarşısını almaq üçün effektiv tədbirləri sadalayırıq:
- Gündə ən azı 2 dəfə fluoridli diş pastası istifadəsi ilə dişlərinizi fırçalayın.
- Şəkərli məhsullardan uzaq durun.
- Şəkərli, qazlı və turşulu içkiləri minimuma endirin.
- Diş ipindən istifadə qaydasına əməl edərək diş aralarını gündəlik təmizləyin.
- Qəlyanaltıları azaldın və qidalanma rejiminizi nizamlayın.
- Gündəlik ağız gigiyenası vərdişlərini formalaşdırın və ailə üzvlərinə də öyrədin.
- Profilaktik diş müayinəsi üçün ildə ən azı 2 dəfə diş həkiminə müraciət edin.
- Diş sağlamlığı üçün vitaminlər – xüsusilə D, K2 və kalsium qəbulunu artırın.
- Təbii yollarla diş qorunması üçün duzlu su ilə qarqara və ağız yuyucu bitki mənşəli qarışıqlardan istifadə edin.
- Dişləriniz sağlam olsa belə, müəyyən aralıqlarla müayinədən keçin.
Diş çürüməsi ilə bağlı tez-tez verilən suallar
Diş çürüməsi nədir və necə yaranır?
Diş çürüməsi diş səthində bakteriyaların yaratdığı turşular nəticəsində diş minasının zədələnməsi və deşilməsi ilə yaranır. Bu proses diş məcunlarının kariyesə təsiri ilə də bağlıdır — düzgün tərkibə malik olmayan diş məcunları qoruyucu rol oynaya bilmir.
Uşaqlarda diş çürüməsinin qarşısını necə almaq olar?
Diş çürüməsi uşaqlarda düzgün qidalanma və erkən yaşdan formalaşan diş baxımı vərdişləri ilə qarşısı alına bilər. Gündəlik fırçalama, şəkərli qidaların məhdudlaşdırılması və mütəmadi diş həkimi nəzarəti əsas qoruyucu tədbirlərdəndir.
Diş çürüməsi genetik ola bilərmi?
Diş çürüməsi qismən genetik faktorlarla əlaqəli ola bilər. Diş minasının strukturu, tüpürcəyin tərkibi və ağız mikroflorasının xüsusiyyətləri irsi olaraq fərqli ola bilər və bu da kariyesə meyilliliyi artırır.
Diş çürüyü olan zaman diş çəkilməlidir?
Diş çürüməsi çox irəliləməyibsə, dişin çıxarılması son seçim olmalıdır. Müalicə xərcləri bəzən insanları çəkindirsə də, diş çürük müalicəsi qiymətləri erkən mərhələdə həm daha sərfəli, həm də daha sadə olur.
Fluorid istifadəsi təhlükəlidirmi?
Diş çürüməsi riskini azaltmaq üçün fluoridli məhsullardan istifadə tövsiyə edilir. Amma tez-tez fırçalama dişi zədələyirmi sualı da aktualdır – bəli, əgər fırçalama texnikası və fırçanın sərtliyi düzgün seçilməzsə, diş minası və diş əti zərər görə bilər.
Dolğu dişi nə qədər müddət davam edir?
Diş çürüməsi nəticəsində qoyulan dolğular illərlə davam edə bilər, amma bu, həm materialdan, həm də şəxsi ağız baxımından asılıdır. Müntəzəm stomatoloji baxım və gigiyena dolğunun ömrünü artırır.
Diş çürüməsinə qarşı vaksin varmı?
Diş çürüməsi üçün hələlik geniş yayılmış və təsdiqlənmiş vaksin yoxdur. Lakin tədqiqatlar davam edir və gələcəkdə kariyesə qarşı vaksinlərin istifadəyə veriləcəyi ehtimal olunur.
Diş çürüməsi özü-özünə keçə bilərmi?
Diş çürüməsi özü-özünə sağalan bir proses deyil. Əksinə, vaxtında müdaxilə olunmadıqda daha da dərinləşir və dişin sinirinə qədər yayıla bilər.
Ev şəraitində diş çürüməsinə qarşı nə etmək olar?
Dişdə çürümə erkən mərhələdədirsə, ağız gigiyenasına diqqət etməklə və şəkərli qidalardan uzaq durmaqla onun yayılmasının qarşısı alınmağa çalışıla bilər. Amma ev üsulları müalicə deyil, yalnız dəstəkdir – əsas müalicə üçün stomatoloqa müraciət vacibdir.
Diş çürüməsinin qarşısını almaq üçün gündə neçə dəfə fırçalamaq lazımdır?
Diş çürüməsi riskini azaltmaq üçün dişləri gündə ən azı iki dəfə – səhər və axşam fırçalamaq tövsiyə olunur. Gecə yatmazdan əvvəl fırçalama xüsusilə vacibdir.
Diş dolğusu ilə çürük tamamilə aradan qalxırmı?
Dişdə çürümə dolğu müalicəsi ilə fiziki olaraq təmizlənir və dişin funksiyası bərpa olunur. Lakin sonradan eyni dişdə və ya digər dişlərdə yenidən çürümə olmaması üçün düzgün ağız baxımı vacibdir.
Kanal müalicəsi nə zaman lazımdır?
Diş çürüməsi sinirə qədər yayıldıqda və diş içində infeksiya baş verdikdə kanal müalicəsi tələb olunur. Bu prosedur dişi çəkmədən qorumaq üçün ən son seçim sayılır.
Süd dişindəki çürük müalicə olunmalıdırmı?
Dişdə çürümə istər daimi, istərsə də süd dişində olsun, müalicə olunmalıdır. Süd dişi kariyesi təhlükəlidirmi sualının cavabı birmənalı “bəli”dir, çünki bu infeksiya daimi dişlərə də zərər verə bilər.
