fbpx
Sağlamlıq

Varikoz Damarlar Hansı Səbəblərlə Yaranır? Müalicə Üsulları Nələrdir?

Varikoz damarlar bədənin qan dövranında yaranan problemlər səbəbilə damarların genişlənməsi və deformasiya olması ilə xarakterizə olunan bir sağlamlıq problemidir. Ən çox ayaqlarda rast gəlinən bu vəziyyət damarların qanı ürəyə doğru effektiv şəkildə geri daşıya bilməməsi nəticəsində yaranır. Bu vəziyyət yalnız estetik narahatlıq yaratmır, həm də ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Bu yazıda varikoz damarların yaranma səbəbləri, əlamətləri, müalicə üsulları, həmçinin xüsusi hallarda varikozun necə idarə olunacağını öyrənəcəksiniz. Eyni zamanda, varikoz üçün mazlar, varikoz əməliyyatı qiyməti, ayaqda damar ağrısı və hətta cinsi orqanda varikoz kimi suallarınıza cavab tapa biləcəksiniz.

Varikoz Damarların Yaranma Səbəbləri

Varikoz damarlar müxtəlif daxili və xarici faktorların təsiri nəticəsində yaranır. Bu vəziyyət adətən damarların elastikliyini itirməsi və ya venoz klapanların düzgün işləməməsi ilə bağlıdır. Damarların genişlənməsi qan dövranının yavaşlamasına və qanın damarların içərisində yığılmasına səbəb olur.

Varikoz damarların yaranmasına səbəb olan əsas amillərdən biri də uzun müddət oturaq və ya ayaq üstə qalmaqdır. Gündəlik həyat tərzi və genetik faktorlar da risk faktorları arasında yer alır.

Damar genişlənməsinin əsas səbəbləri

Damar genişlənməsi (varikoz) bir çox daxili və xarici amillərlə əlaqəli ola bilər. Aşağıda varikoz damarların əsas yaranma səbəbləri qeyd edilmişdir:

  1. Genetik faktorlar:
    Ailə üzvlərindən birində varikoz problemi olan şəxslərdə risk daha yüksəkdir. Genetik meyillilik damar divarlarının zəifliyi və venoz klapanların qeyri-effektiv işləməsinə səbəb ola bilər.
  2. Yaşlanma:
    Yaş artdıqca damarların elastikliyi azalır. Klapanlar zəifləyir və qan dövranında problemlər yaranır.
  3. Hormonal dəyişikliklər:
    • Hamiləlik, doğum və ya menopauza kimi hormonal dəyişikliklər venoz təzyiqi artıraraq damar genişlənməsinə səbəb ola bilər.
    • Hormonal kontraseptivlər də damar divarlarının zəifləməsinə təsir edə bilər.
  4. Hərəkətsizlik:
    Uzun müddət oturaq və ya ayaq üstə qalmaq qanın düzgün dövr etməməsinə səbəb olur. Bu vəziyyət, xüsusilə, ofis işçilərində və ya uzunmüddətli ayaq üstə işləyən şəxslərdə müşahidə edilir.
  5. Artıq çəki:
    Bədən çəkisinin artması damarlar üzərində əlavə təzyiq yaradır, xüsusilə də ayaqlarda yerləşən venalarda.
  6. Digər sağlamlıq problemləri:
    Yüksək qan təzyiqi, qan dövranı problemləri və ya venoz klapan zədələnmələri damar genişlənməsini təşviq edir.

varikoz damar ayaqda damar agrisi

Ayaqda damar tutulmasının təsiri və səbəbləri

Ayaqda damar tutulması varikozun həm səbəbi, həm də nəticəsi ola bilər. Damar tutulması qan dövranının düzgün həyata keçməməsi və venaların tıxanması ilə xarakterizə olunur.

Ayaqda damar tutulmasının əsas səbəbləri:

  • Qan laxtalanması: Ayaqlardakı damarların içində yaranan qan laxtaları qan dövranını yavaşladır və damar genişlənməsinə səbəb olur.
  • Hərəkətsizlik: Uzun müddət hərəkətsiz qalmaq (məsələn, uzunmüddətli uçuş və ya avtomobil səfərləri zamanı) qan dövranını çətinləşdirir və damar tutulmasına səbəb ola bilər.
  • Venoz klapanların zədələnməsi: Bu klapanlar düzgün işləmədikdə qan geriyə axır və damarlar genişlənir.

Ayaqda damar tutulmasının təsiri:

  • Şiddətli ağrılar: Qanın düzgün dövr etməməsi nəticəsində ayaqlarda sancılar və gərginlik hiss olunur.
  • Şişkinlik: Ayaqlarda maye yığılması, xüsusilə günün sonunda daha aydın olur.
  • Varikoz yaranması: Ayaqlarda damar tutulması uzun müddət davam etdikdə varikoz damarların yaranması ilə nəticələnə bilər.

Kapilyar damar partlaması və varikoz arasındakı əlaqə

Kapilyar damar partlaması (spider veins) və varikoz damarlar arasında sıx əlaqə mövcuddur. Kapilyar damar partlaması kiçik və səthi damarların zədələnməsi nəticəsində yaranır və çox vaxt varikozun ilkin mərhələsi hesab edilir.

Kapilyar damar partlamasının səbəbləri:

  • Uzun müddət ayaq üstə dayanmaq və ya oturmaq.
  • Genetik faktorlar və zəif damar divarları.
  • Hormonal dəyişikliklər (hamiləlik və ya doğumdan sonra).
  • Günəş şüalarına həddindən artıq məruz qalmaq, xüsusilə də həssas dəriyə malik insanlarda.

Kapilyar damar partlaması ilə varikoz arasındakı fərqlər:

  • Dərinlik: Kapilyar damar partlaması səthi damarlarda baş verir, varikoz isə daha böyük və dərin damarlara təsir edir.
  • Simptomlar: Kapilyar damarlar adətən ağrısızdır və yalnız estetik problem yaradır, lakin varikoz damarlar ağrı, şişkinlik və yorğunluq hissi ilə müşayiət edilir.

Əlaqəsi:
Kapilyar damar partlaması varikoz damarların yaranmasına zəmin hazırlaya bilər. Xüsusilə, kapilyar damarların uzun müddət müalicə edilməməsi və venoz klapan zədələnmələri varikozun inkişafını sürətləndirir.

Varikoz Damarların Əlamətləri

Varikoz damarların ilkin əlamətləri asanlıqla fərq edilə bilər. Bu əlamətlər əsasən ayaqlarda daha çox müşahidə edilir, lakin digər bədən nahiyələrində də varikozla bağlı simptomlar meydana çıxa bilər. Müalicəyə başlamaq üçün əlamətlərin vaxtında tanınması mühüm rol oynayır.

Damar genişlənməsi əlamətləri necə tanınır?

Damar genişlənməsi, damarların səthdə daha aydın görünməsi və müəyyən narahatlıqlarla müşayiət olunur. Bu simptomlar əsasən qan dövranının pozulmasına işarə edir.

Əsas əlamətlər:

  1. Görünən damarlar:
    • Damarlar dərinin səthində göy, tünd qırmızı və ya bənövşəyi rəngdə olur.
    • Həddindən artıq genişlənmiş damarlar şişkin və bükülmüş bir görünüş alır.
  2. Ağrı və diskomfort:
    • Uzun müddət ayaq üstə qaldıqda və ya oturduqda ayaqlarda ağırlıq hiss olunur.
    • Gecələr ayaqlarda sancılar və ya yanma hissi yaranır.
  3. Şişkinlik:
    • Ayaqlarda və topuqlarda ödem, xüsusilə gün ərzində uzun müddət oturduqda meydana çıxır.
  4. Qaşınma və dəri dəyişiklikləri:
    • Varikozun təsir etdiyi nahiyələrdə dəri quruluğu və qaşınma müşahidə edilir.
    • İrəliləmiş hallarda dəridə rəng dəyişiklikləri və yara izləri meydana çıxa bilər.

Erkən diaqnozun əhəmiyyəti:
Damar genişlənməsi əlamətləri müşahidə edildikdə, mütəxəssisə müraciət etmək və müalicəyə başlamaq tövsiyə olunur. Vaxtında müdaxilə olunmazsa, bu əlamətlər ciddi sağlamlıq problemlərinə çevrilə bilər.

Ayaqda damar ağrısı və yorğunluq hissi

Ayaqlarda damar ağrısı varikozun ən yayılmış əlamətlərindən biridir. Bu simptom damarların genişlənməsi və qan dövranının pozulması ilə bağlıdır.

Ayaqda damar ağrısının əsas xüsusiyyətləri:

  1. Sancılar:
    • Ağrılar adətən günün sonunda şiddətlənir.
    • Uzun müddət ayaq üstə qaldıqda və ya oturduqda daha çox hiss edilir.
  2. Ayaq yorğunluğu:
    • Ayaqlarda ağırlıq hissi yaranır, sanki yorğunluq əzələləri əzib saxlayır.
    • Yorğunluq hissi əsasən axşam saatlarında daha çox olur.
  3. Topuq şişkinliyi:
    • Maye yığılması nəticəsində topuqlarda və aşağı ayaqlarda şişkinlik müşahidə edilir.
    • Şişkinlik qanın düzgün dövr etməməsi səbəbilə gün ərzində artar.

Necə idarə etməli?

  • Ayaqları yüksəkdə saxlamaq qan dövranını yaxşılaşdırır və ağrını azaldır.
  • Kompressiya corablarından istifadə damarların təzyiqini azaldaraq ağrını yüngülləşdirə bilər.
  • Bol su içmək və yüngül fiziki hərəkətlər də simptomların azalmasına kömək edir.

Qolda damar partlaması: səbəblər və qarşısını alma üsulları

Qolda damar partlaması varikozun daha az rast gəlinən forması olsa da, müəyyən amillər nəticəsində meydana gələ bilər. Bu vəziyyət əsasən qan dövranında və damar divarlarında yaranan problemlərlə bağlıdır.

Qolda damar partlamasının səbəbləri:

  1. Damar divarlarının zəifləməsi:
    • Uzun müddət yüksək təzyiq damar divarlarının elastikliyini azaldır.
    • Yaşlanma ilə əlaqəli dəyişikliklər damarların daha həssas olmasına səbəb ola bilər.
  2. Fiziki travma:
    • Qola alınan zərbələr kapilyarların və səthi damarların zədələnməsinə səbəb ola bilər.
  3. Həddindən artıq təzyiq:
    • Ağırlıq qaldırmaq və ya həddindən artıq fiziki fəaliyyət zamanı damarlar gərginləşə bilər.

Qarşısını alma üsulları:

  1. Zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq:
    • Siqaret və spirtli içkilər damar divarlarını zəiflədir, damar partlaması riskini artırır.
  2. Düzgün qidalanma:
    • Antioksidantlarla zəngin meyvə və tərəvəzlər damar sağlamlığını qorumağa kömək edir.
    • Həddindən artıq duz və yağ qəbulundan çəkinmək damar təzyiqini azaldır.
  3. Damarların elastikliyini artırmaq:
    • Yüngül idman fəaliyyətləri (yeriş, üzgüçülük) qan dövranını yaxşılaşdırır və damarları möhkəmləndirir.

Qolda damar partlaması ilə əlaqədar əlamətlər müşahidə etdikdə həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur. Bu simptomlar varikoz və ya digər damar problemlərinin göstəricisi ola bilər.

Varikozun Müalicəsi

Varikoz damarların müalicəsi xəstəliyin mərhələsinə və əlamətlərinə görə dəyişir. Müalicə üsulları arasında dərmanlar, mazlar, təbii vasitələr və cərrahi müdaxilələr yer alır. Hər bir müalicə metodu xəstənin vəziyyətinə uyğun olaraq seçilir və varikozun səbəb olduğu simptomları azaltmaq, həmçinin vəziyyəti idarə etmək məqsədi daşıyır.

Varikoz üçün mazlar: təsirli kremlər və onların istifadəsi

Mazlar və kremlər varikoz damarların simptomlarını yüngülləşdirmək üçün geniş istifadə olunur. Bu məhsullar əsasən damarların divarlarını gücləndirmək, şişkinliyi azaltmaq və qan dövranını yaxşılaşdırmaq məqsədilə tətbiq edilir.

Ən çox istifadə olunan mazlar və kremlər:

  1. Heparin mazı:
    • Qan dövranını stimullaşdırır və qan laxtalarının qarşısını alır.
    • Şişkinlik və ağrını azaltmağa kömək edir.
  2. Venotonik kremlər:
    • Damar elastikliyini artırır və qan dövranını yaxşılaşdırır.
    • TroksevazinVenoruton bu qrupdakı məşhur məhsullardandır.
  3. Bitki əsaslı mazlar:
    • Ginkgo biloba, at şabalıdı və ya qırmızı üzüm yarpağı ekstraktı ilə zəngin olan kremlər.
    • Təbii tərkibi ilə iltihabı azaldır və qan axınını normallaşdırır.

Mazların tətbiqi:

  • Kremlər gündə 2-3 dəfə problemli nahiyələrə sürtülməlidir.
  • Nəticələri görmək üçün məhsulu davamlı istifadə etmək vacibdir.

varikoz damar genislenmesi ayaq agrisi

Varikozun evdə müalicəsi: təbii üsullar

Varikozun ilkin mərhələlərində evdə təbii üsullardan istifadə xəstəliyin irəliləməsinin qarşısını ala bilər. Bu üsullar, əsasən, qan dövranını yaxşılaşdırmaq və damarların sağlamlığını qorumaq məqsədi daşıyır.

Evdə tətbiq olunan təbii üsullar:

  1. Ayaqları yuxarı qaldırmaq:
    • Qan dövranını yaxşılaşdırmaq üçün gündə bir neçə dəfə ayaqları ürək səviyyəsindən yuxarıda saxlamaq tövsiyə edilir.
  2. Soyuq və isti su vannaları:
    • Ayaqları soyuq və isti suya salmaq qan dövranını stimullaşdırır və damar divarlarını gücləndirir.
  3. Limon və sarımsaq qarışığı:
    • Bu qarışıq iltihabı azaldır və qan dövranını dəstəkləyir.
  4. Bitki çayları:
    • Cəfəri və ya gicitkən çayı damarları təmizləyir və qan axınını normallaşdırır.

Evdə tətbiq edilən üsullar yalnız yüngül simptomları yüngülləşdirir və ciddi varikoz hallarında təkbaşına kifayət etmir.

Varikoz əməliyyatı: qiymətləri və nəticələri

Varikozun ağır hallarında və digər müalicə üsulları təsirli olmadıqda cərrahi müdaxilə tələb olunur. Müasir texnologiyalar minimal invaziv üsullarla bu problemi effektiv şəkildə həll etməyə imkan verir.

Əməliyyat üsulları:

  1. Skleroterapiya:
    • Xüsusi kimyəvi maddə damarların içinə yeridilərək genişlənmiş damarı “bağlayır”.
    • Nəticə: Daha kiçik damar genişlənmələrində təsirli və ağrısız üsuldur.
  2. Lazer terapiyası:
    • Lazer şüaları damarların bağlanmasını təmin edir.
    • Nəticə: Daha estetik və uzunmüddətli nəticələr verir.
  3. Flebektomiya:
    • Genişlənmiş damarların cərrahi yolla çıxarılmasıdır.
    • Nəticə: Daha ciddi hallarda tamamilə təsirli həll üsuludur.

Varikoz əməliyyatının qiyməti:

  • Qiymət prosedurun növünə, klinikaya və həkimin təcrübəsinə görə dəyişir.
  • Ortalama olaraq skleroterapiya və lazer terapiyası daha əlverişli, flebektomiya isə nisbətən bahalıdır.

Cərrahi üsulların nəticələri adətən uzunmüddətlidir və xəstənin həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır.

Xüsusi Varikoz Problemləri və Müalicə Üsulları

Varikoz bəzən qeyri-adi nahiyələrdə də meydana çıxa bilər, məsələn, cinsi orqan və ya xayalarda. Bu hallarda xüsusi müalicə metodları tələb olunur.

Cinsi orqanda varikoz: səbəbləri və müalicə metodları

Cinsi orqan varikozu (genital varikoz) adətən hamiləlik dövründə və ya digər hormonal dəyişikliklərlə əlaqədar inkişaf edir. Bu vəziyyət həm qadınlarda, həm də kişilərdə rast gəlinir.

Səbəbləri:

  • Hamiləlik zamanı artan təzyiq və qan dövranının dəyişməsi.
  • Venoz klapanların zəifləməsi və qan dövranının pozulması.

Müalicə metodları:

  • Kompressiya alt paltarı: Damarların təzyiqini azaltmağa kömək edir.
  • Skleroterapiya: Cinsi orqan varikozu üçün effektiv üsullardan biridir.
  • Fiziki fəaliyyət: Qan dövranını stimullaşdırmaq üçün yüngül məşqlər tövsiyə edilir.

Cinsi orqanda varikoz zamanı mütləq mütəxəssisə müraciət olunmalıdır.

Xayada varikoz müalicəsi: konservativ və cərrahi üsullar

Xayalarda damar genişlənməsi (varikosel) kişilərdə ən çox rast gəlinən xüsusi varikoz problemlərindən biridir. Bu vəziyyət məhsuldarlığa mənfi təsir göstərə bilər.

Səbəbləri:

  • Venoz klapanların nasazlığı səbəbilə qan dövranının pozulması.
  • Genetik meyillilik.

Müalicə üsulları:

  1. Konservativ üsullar:
    • Maz və dərmanlar: Şişkinliyi və iltihabı azaltmaq üçün istifadə edilir.
    • Dəstək paltarları: Xayalarda təzyiqi azaldır.
  2. Cərrahi üsullar:
    • Mikrocərrahiyyə: Zədələnmiş damarların bağlanmasını təmin edir.
    • Embolizasiya: Xüsusi kateter vasitəsilə damarları bağlayan minimal invaziv üsul.

Xayada varikozun vaxtında müalicəsi həm sağlamlıq, həm də məhsuldarlıq baxımından çox vacibdir.

Varikoz Damarların Profilaktikası

Varikoz damarların profilaktikası, xəstəliyin yaranmasının və irəliləməsinin qarşısını almaq üçün ən vacib addımlardan biridir. Sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma və zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq bu problemi idarə etməyə və gələcəkdə riskləri azaltmağa kömək edir.

Sağlam həyat tərzi ilə varikozun qarşısını alma yolları

Sağlam həyat tərzi varikozun yaranmasının qarşısını almaqda və mövcud simptomları yüngülləşdirməkdə mühüm rol oynayır. Gündəlik vərdişlərin dəyişdirilməsi və sağlam davranışların tətbiqi damarların sağlamlığını qorumaq üçün əsas addımlardır.

Profilaktik sağlam həyat tərzi tövsiyələri:

  1. Hərəkətli olun:
    • Uzun müddət oturaq və ya ayaq üstə qalmamaq üçün tez-tez hərəkət edin. Hər 30-40 dəqiqədən bir ayağa qalxaraq gəzin.
    • Ayaqlarınızı mümkün qədər yuxarı qaldıraraq qan dövranını yaxşılaşdırın.
  2. Rahatsız geyimlər seçin:
    • Dar geyimlərdən çəkinin, çünki bunlar qan dövranını çətinləşdirir.
    • Yüksək dabanlı ayaqqabılardan mütəmadi istifadə etməkdən imtina edin.
  3. Sağlam çəki saxlayın:
    • Artıq çəki damarlar üzərində əlavə təzyiq yaradır, buna görə balanslı pəhriz və aktiv həyat tərzi ilə çəkiyə nəzarət etmək vacibdir.
  4. Günəşdən qorunun:
    • Dərinin və damarların sağlamlığını qorumaq üçün uzun müddət günəş şüalarına məruz qalmayın.

Ayaqlar üçün məşqlər və düzgün qidalanmanın rolu

Varikozun profilaktikasında fiziki fəaliyyətin və qidalanmanın rolu əvəzolunmazdır. Müntəzəm idman və sağlam qidalanma damarların funksiyasını gücləndirir və qan dövranını normallaşdırır.

Ayaqlar üçün effektiv məşqlər:

  1. Ayaq qaldırma məşqləri:
    • Uzanmış vəziyyətdə ayaqları yuxarı qaldıraraq qan dövranını dəstəkləyin.
    • Gündəlik 10-15 dəqiqə bu hərəkəti təkrarlayın.
  2. Yüngül gəzintilər və qaçış:
    • Gündə 20-30 dəqiqə yerimək və ya yüngül qaçış qan dövranını stimullaşdırır.
  3. “Velosiped” hərəkəti:
    • Arxası üstə uzanaraq ayaqlarınızla havada “pedal çevirmə” hərəkəti edin. Bu ayaqlarda qan dövranını sürətləndirir.

Düzgün qidalanmanın rolu:

  • Damar divarlarını gücləndirən qidalar:
    • C vitamini ilə zəngin portağal, kivi və limon.
    • Antioksidantlarla zəngin giləmeyvələr (qaragilə, çiyələk).
  • Fiberlə zəngin qidalar:
    • Tam taxıllar, yulaf və tərəvəzlər bağırsaq funksiyasını yaxşılaşdırır və qarın boşluğundakı təzyiqi azaldır.
  • Duz istehlakını məhdudlaşdırın:
    • Duz artıq suyun bədəndə toplanmasına səbəb olur, bu da damar təzyiqini artırır.

Zərərli vərdişlərdən imtina: varikoz riskini azaltma yolları

Bəzi zərərli vərdişlər damar sağlamlığını zəiflədərək varikozun yaranma riskini artırır. Bu vərdişlərdən uzaq durmaq damarların funksiyasını yaxşılaşdırmağa kömək edir.

Zərərli vərdişlər və onların təsirləri:

  1. Siqaret çəkmək:
    • Siqaret damar divarlarını zəiflədir və qan dövranını pisləşdirir. Nikotin damar elastikliyini azaldaraq varikoz riskini artırır.
  2. Həddindən artıq alkoqol istehlakı:
    • Alkoqol damarları genişləndirərək təzyiqi artırır. Uzunmüddətli alkoqol istehlakı damarların funksiyasını pozur.
  3. Uzun müddət oturaq həyat tərzi:
    • Oturaq həyat tərzi qan dövranını çətinləşdirir və damarların genişlənməsinə səbəb ola bilər. Aktiv həyat tərzi seçmək varikozun qarşısını almağa kömək edir.

Riskləri azaltmaq üçün tövsiyələr:

  • Siqaretdən tamamilə uzaq durmaq və passiv siqaret tüstüsündən qorunmaq.
  • Alkoqol istehlakını məhdudlaşdırmaq və sağlam içkilərə üstünlük vermək.
  • Hərəkətli həyat tərzi seçərək müntəzəm fiziki fəaliyyətlə məşğul olmaq.

Nəticə

Varikoz damarlar həm estetik, həm də sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilən ciddi bir vəziyyətdir. Yaranma səbəblərini başa düşmək, əlamətləri tanımaq və vaxtında müalicəyə başlamaq varikozun irəliləməsinin qarşısını almağa kömək edir. Sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma, fiziki fəaliyyət və zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq bu problemin həm profilaktikasında, həm də idarə edilməsində mühüm rol oynayır.

Unutmayın, erkən diaqnoz və mütəxəssis tövsiyələrinə əməl etmək damar sağlamlığını qorumaq üçün ən yaxşı addımdır! 😊

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button